''విదేశీగ‌డ్డ‌పై ప్రవాస ప్రభుత్వాన్ని ప్ర‌క‌టించి స్వాతంత్య్ర పోరు సాగించిన భారత స‌మ‌ర‌యోధులు..''
Independence: భారత విప్లవకారులు బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేయడానికి విదేశీ భూభాగాలను కూడా ఉపయోగించారు. 1845లో సహారన్ పూర్ కు చెందిన హాజీ ఇమ్దాదుల్లా ముహాజిర్ మక్కీ అక్కడే ఉండాలనే ప్రణాళికతో హజ్ యాత్రకు వెళ్లాడు. మక్కాలో దీని గురించి బోధించాలనుకున్నాడు. మరో భారతీయుడు, అతని సీనియర్ మౌలానా ఇషాక్ మక్కాలో ఆయనను కలుసుకుని భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చి ఇంగ్లీష్ ఈస్టిండియా కంపెనీ పాలనకు వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేయమని కోరారు. మక్కా, మదీనాలలో నివసించి యాత్రికుల్లో వలసవాద వ్యతిరేకతను బోధించిన అనేక మంది భారతీయ ఉలేమాలలో ఇషాక్ ఒకరు.
The Indian revolutionaries: 24 ఏప్రిల్ 1918న అమెరికాలోని శాన్ ఫ్రాన్సిస్కోలోని కోర్టు హాలులో రామ్ చంద్రను రామ్ సింగ్ కాల్చి చంపాడు. కొద్దిసేపటి తర్వాత ఓ పోలీసు రామ్ సింగ్ ను కాల్చి చంపాడు. ఇంతకీ ఆ భారతీయులు ఎవరు? అనే చ‌ర్చ వచ్చింది. రామ్ చంద్ర, రామ్ సింగ్ లు అమెరికాలో విప్లవ గదర్ పార్టీకి నాయకులు. జర్మన్ ప్రభుత్వ సహాయంతో బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యంపై యుద్ధం చేయాలని యోచిస్తున్నారు. చంద్రను దేశద్రోహిగా అనుమానించిన రామ్ సింగ్ విచారణ చివరి రోజున హత్య చేశాడు. ముస్లింలు, సిక్కులు కూడా కుట్రలో భాగస్వాములయ్యారని ఆరోపణలు వచ్చినప్పటికీ, కొన్ని కారణాల వల్ల ఈ కేసును హిందూ జర్మన్ కుట్ర కేసు అని పిలుస్తారు. జర్మన్ హైకమిషనర్ విప్లవకారులకు డబ్బు, ఆయుధాలు సమకూర్చారని ఆరోపించారు. ఈ చార్జిషీట్ లో రవీంద్రనాథ్ ఠాగూర్ పేరును కూడా చేర్చారు. అమెరికాలోని విప్లవకారుల నుంచి డబ్బు తీసుకుని ఆయుధాల ఏర్పాటు కోసం జపాన్ ప్రభుత్వానికి అప్పగించినట్లు ఆరోపణలు వచ్చాయి. అప్పటి వరకు అమెరికాలో వాదించిన అత్యంత ఖరీదైన కేసు ఇదే.
భారత విప్లవకారులు బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేయడానికి ఎల్లప్పుడూ విదేశీ భూభాగాలను ఉపయోగించారు. 1845లో సహారన్ పూర్ కు చెందిన హాజీ ఇమ్దాదుల్లా ముహాజిర్ మక్కీ అక్కడే ఉండాలనే ప్రణాళికతో హజ్ యాత్రకు వెళ్లాడు. మక్కాలో భారత ప‌రిస్థితుల‌ను బోధించాలనుకున్నాడు. మరో భారతీయుడు, అతని సీనియర్ మౌలానా ఇషాక్ మక్కాలో ఆయనను కలుసుకుని భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చి ఇంగ్లీష్ ఈస్టిండియా కంపెనీ పాలనకు వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేయమని కోరారు. మక్కా, మదీనాలలో నివసించి యాత్రికుల్లో వలసవాద వ్యతిరేకతను బోధించిన అనేక మంది భారతీయ ఉలేమాలలో ఇషాక్ ఒకరు. ఇమ్దాదుల్లా భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చి, అనేక మంది నాయకుల సమన్వయంతో తిరుగుబాటుకు ప్రణాళిక రచించి, 1857 లో స్వాతంత్య్ర సంగ్రామంలో చేరారు. ఆంగ్లేయులు తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడానికి ముందు అతను షామ్లీని కొన్ని వారాల పాటు విముక్తం చేశాడు. యుద్ధంలో వేలాది మంది అనుచరులు మరణించడంతో మక్కాకు తరలివెళ్లారు. ఇమ్దాదుల్లా మరో 30 సంవత్సరాలు జీవించారు. ఈ క్ర‌మంలోనే భారతదేశం నుండి హజ్ యాత్రికులలో జాతీయవాదాన్ని బోధించడానికి, వివిధ వలస దేశాల మధ్య సంబంధాలను సృష్టించడానికి మక్కాను ఒక స్థావరంగా ఉపయోగించుకున్నాడు.
ఆర్యసమాజ్ నాయకుడు శ్యాంజీ కృష్ణవర్మ స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో విద్యావంతులైన విప్లవకారులకు శిక్షణ ఇచ్చేందుకు లండన్ లో ఇండియా హౌస్ ను స్థాపించారు. వీడీ. సావర్కర్, వీరేంద్రనాథ్ చటోపాధ్యాయ, హైదర్ రజా, అలీ ఖాన్, బిపిన్ చంద్ర పాల్, ఆచార్య ఈ వసతి గృహంలో శిక్షణ పొందిన కొందరు ప్రముఖ భారతీయ విప్లవకారులు. వారికి ఇంగ్లాండులో చదువుకోవడానికి ఫెలోషిప్ లు ఇచ్చారు. తరువాత కోర్టులో భగత్ సింగ్ కేసును వాదించిన అసఫ్ అలీకి కూడా ఇండియా హౌస్ తో అనుబంధం ఉంది. 1857 నాటి సంఘటనలను వివరిస్తూ సావర్కర్ రాసిన పుస్తకం ఒక తరం విప్లవకారులకు స్ఫూర్తినిచ్చింది. మదన్ లాల్ ధింగ్రా ఈ సభకు చెందిన ప్రముఖ విప్లవకారులలో ఒకరు. అతను ఒక ఆంగ్ల అధికారిని హత్య చేశాడు, తరువాత ఆ స్థ‌లాన్ని మూసివేయవలసి వచ్చింది. సావర్కర్ ను అరెస్టు చేసి అండమాన్ కు పంపించారు. ఆ తరువాత ఈ విప్లవకారులు బెర్లిన్, పారిస్ మొదలైన ప్రాంతాలకు స్థావరాలను మార్చారు. అమెరికాలో నివసిస్తున్న భారతీయులు, ముఖ్యంగా పంజాబీలు 1913లో గదర్ పార్టీని ఏర్పాటు చేశారు. గదర్ అనే పదాన్ని 1857 స్వాతంత్య్ర సంగ్రామానికి ఉపయోగించారు. ఇంగ్లిష్ సైన్యానికి చెందిన భారతీయ సిపాయిలను తిరుగుబాటుదారులను చేయడం ద్వారా పరిస్థితిని తిరిగి అమలు చేయాలని పార్టీ లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.
విప్లవకారులు డబ్బు, ఆయుధాల కోసం జర్మనీ, టర్కీలను సంప్రదించారు. ఈ తిరుగుబాటుకు భారత్ లో తేదీ ఖరారైంది. వందలాది మంది విప్లవకారులు 1915 లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చారు, రాష్ బిహారీ బోస్, జతిన్ బాఘా, ఎంఎన్ రాయ్ కూడా ఈ ప్రణాళిక విజయవంతానికి కృషి చేస్తున్నారు. ఒక దేశద్రోహి ఈ ప్రణాళిక గురించి బ్రిటిష్ వారికి చెప్పాడు. మొదటి లాహోర్ కుట్రగా పిలువబడే ఈ ప్రాంతంలో వందలాది మంది విప్లవకారులను పట్టుకుని ఉరితీశారు. ఉరితీసిన వారిలో కర్తార్ సింగ్ సరభ అత్యంత ప్రసిద్ధుడు. జతిన్ బాఘా హత్యకు గురయ్యాడు. రాస్ బిహారీ బోస్, ఎంఎన్ రాయ్ లు దేశం విడిచి వెళ్లాల్సి వచ్చింది. గదర్ పార్టీ సింగపూర్ లో తిరుగుబాటుకు కారణమైంది. 1915 ఫిబ్రవరిలో భారత సైనికులు ఆంగ్లేయ అధికారులను చంపి ద్వీప దేశాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. బ్రిటిష్ వారి నుండి సింగపూర్ ను తిరిగి స్వాధీనం చేసుకోవడానికి రష్యన్, జపనీస్ సైన్యాల సహాయం కోసం రెండు రోజులు పట్టింది. నాలుగు డజన్లకు పైగా భారతీయులను ఫైరింగ్ స్క్వాడ్ బహిరంగంగా హతమార్చింది. మరణించిన సైనికుల్లో 40 మంది హర్యానాకు చెందిన ముస్లింలు ఉన్నారు.
రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్ హత్రాస్ కు చెందిన ఆర్యసమాజ్ కార్యకర్త. యుద్ధం ప్రారంభమైనప్పుడు అతను టర్కీ,జర్మనీలకు ప్రయాణించాడు, అక్కడ సుల్తాన్, కైజర్ వరుసగా కాబూల్ వద్ద భారతదేశ తాత్కాలిక ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి అధికార పత్రాలను ఇచ్చారు. అతను బర్కతుల్లా అనే గదరైట్ తో ఆఫ్ఘనిస్తాన్ చేరుకున్నాడు, అక్కడ మౌలానా ఉబైదుల్లా సింధీ అనే దేవబండి పండితుడు వారి కోసం వేచి ఉన్నాడు. కాబూల్ లో ప్రతాప్ అధ్యక్షుడిగా, బర్కతుల్లా ప్రధానిగా, ఉబైదుల్లా హోం మంత్రిగా తాత్కాలిక ప్రభుత్వం ఏర్పడింది. సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేసేందుకు ప్రణాళికను కూడా రూపొందించారు. మౌలానా మహమూద్ హసన్, దేవబండి పండితుడు, మౌలానా హుస్సేన్ అహ్మద్ మదానీ మక్కా నుంచి ఈ ప్రయత్నాలను సమన్వయం చేస్తున్నారు. పట్టు వస్త్రంపై రాసిన లేఖలను కమ్యూనికేట్ చేయడానికి ఉపయోగించేవారు, వీటిని బ్రిటిష్ ఇంటెలిజెన్స్ వెలికితీసింది. మౌలానా మహమూద్, మదానీలను మక్కాలో అరెస్టు చేసి యుద్ధ ఖైదీలుగా మాల్టాకు పంపారు. సిల్క్ లెటర్ కుట్రగా పిలువబడే ఈ కేసులో వందలాది మందిని కూడా అరెస్టు చేశారు. యుద్ధం ముగిసింది. ఎం.ఎన్.రాయ్, అందుల్ రబ్, ఎం.పి.టి.ఆచార్య సోవియట్ యూనియన్ లోని తాష్కెంట్ లో ఒక సైనిక పాఠశాలను స్థాపించారు. 1915 లో ఫత్వా కోరిన తరువాత ఆఫ్ఘనిస్తాన్ కు వలస వచ్చిన ముస్లింలలో ఎక్కువ మందికి ఇది శిక్షణ ఇచ్చింది. ఇక్కడ శిక్షణ పొందిన ప్రజలు తరువాత భారతదేశంలో ప్రధాన విప్లవాత్మక కార్యకలాపాలలో పాల్గొన్నారు.
నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ కలకత్తా (కలకత్తా) నుండి పెషావర్ కు పారిపోవడంలో మియాన్ అక్బర్ షా పాత్ర ప్రసిద్ధి చెందింది. 1941లో పారిపోవడానికి ప్రణాళిక రచించి అమలు చేసిన అతి ముఖ్యమైన వ్యక్తిగా భావిస్తున్నారు. 1930 లలో మక్కాలో స్థిరపడటానికి ముందు ఉబైదుల్లా యు.ఎస్.ఎస్.ఆర్ కు వెళ్లి అనేక దేశాలకు ప్రయాణించాడు. తనకంటే ముందు మౌలానా ఇషాక్, ఇమ్దాదుల్లా వంటి వారు బోధించడానికి దీనిని వేదికగా వాడుకున్నాడు. 1938లో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చి నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ ను కలిశారు. నేతాజీతో కలిసి భవిష్యత్తులో సాయుధ పోరాటానికి ప్రణాళిక రచించి, జపాన్, జర్మనీలతో ఆయనకు అనేక పరిచయాలు ఏర్పరచుకున్నాడు. అప్పటికే జపాన్ లో రాజా మహేంద్ర ప్రతాప్, రాష్ బిహారీ బోస్ లలో తన పాత సహచరులు ఉన్నారు. అదే సమయంలో భగత్ సింగ్ మేనమామ సర్దార్ అజిత్ సింగ్, ఇక్బాల్ షైదాయ్ ఇటలీలో సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేశారు. గత ప్రపంచ యుద్ధం నుంచి వీరు విదేశాల్లో క్రియాశీలకంగా ఉన్నారు. నేతాజీ జర్మనీలో సైన్యాన్ని ఏర్పాటు చేసి, ఆ తర్వాత జపాన్ లో రాస్ బిహారీ బోస్ ఏర్పాటు చేసిన ఆజాద్ హింద్ ఫౌజ్ కు నాయకత్వం వహించిన కథ అందరికీ తెలిసినదే.
- సాకిబ్ సలీం
(ఆవాజ్ ది వాయిస్ సౌజ‌న్యంతో..)
క్లిక్ చేసి ఏసియా నెట్ న్యూస్ తెలుగు వాట్సాప్ చానెల్·ను ఫాలో అవ్వండి
