భారత్ ఒక కీల‌క శ‌క్తి.. యావ‌త్ ప్ర‌పంచానికి తెలుసు..

Ambassador Anil Trigunayat: అంబాసిడర్ అనిల్ త్రిగుణాయత్ ప్రముఖ థింక్ ట్యాంక్ అయిన‌ వివేకానంద ఇంటర్నేషనల్ ఫౌండేషన్ లో  కీల‌క‌మైన వ్య‌క్తిగా ఉన్నారు. త‌న కెరీర్ లో మూడింట ఒక వంతు ఆఫ్రికా, మూడింట ఒక వంతు మధ్యప్రాచ్యంలో గడిపారు. మూడు దశాబ్దాలకు పైగా సాగిన తన కెరీర్ లో కోట్ డి ఐవోర్, బంగ్లాదేశ్, మంగోలియా, యునైటెడ్ స్టేట్స్, రష్యా, స్వీడన్, నైజీరియా, లిబియా, జోర్డాన్ లోని భారత రాయబార కార్యాలయాల్లో పనిచేశాడు. అయితే, ఆయ‌న ఆవాజ్-ది వాయిస్ కు ఇచ్చిన ప్ర‌త్యేక ఇంట‌ర్వ్యూలో భార‌త్ గురించి ప‌లు కీల‌క విష‌యాల‌ను ప్ర‌స్తావించారు. జెడ్డాలో ఉక్రెయిన్ పై ఇటీవల ముగిసిన శాంతి చర్చలను డీకోడ్ చేశారు. అందరి దృష్టి జెడ్డాపై ఉన్న సమయంలో, సెప్టెంబర్ లో న్యూఢిల్లీలో జరిగే జీ-20 లీడర్స్ సమ్మిట్ కు ముందు 40 దేశాల చర్చల విజయం భారతదేశ స్థానాన్ని ఎలా బలోపేతం చేస్తుందనే విష‌యాన్ని ఆయ‌న వివ‌రించారు. 

ఆ ఇంట‌ర్వ్యూలోని ప‌లు అంశాలు ఇలా ఉన్నాయి.. 

ప్ర‌శ్న‌: ప్రపంచ వ్యవహారాల్లో భారత్ కీలక పాత్ర పోషిస్తోంది.. రష్యా, ఉక్రెయిన్ మధ్య పరిష్కారానికి మధ్యవర్తిత్వం వహించేందుకు ప్రయత్నిస్తోంది. దీన్ని మీరు ఎలా చూస్తారు?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: ఈ వైషమ్యాలను ఎలాగైనా ఆపాలనీ, ఇరు పక్షాలు చర్చలకు, దౌత్యానికి తిరిగి రావాలనీ, శాంతి నెలకొనాలని భారత్ మొదటి రోజు నుంచి ప్రయత్నిస్తోంది. అదే సమయంలో ఐక్యరాజ్యసమితి చార్టర్ అంటే ప్రాదేశిక సమగ్రత, సార్వభౌమత్వాన్ని గౌరవించాలని భారత్ చెబుతోంది. భద్రతకు సంబంధించి రష్యా నిజమైన ఆందోళనలను పరిష్కరించాలని కూడా భారత్ చెబుతోంది. ఉక్రెయిన్ అధ్యక్షుడు వోలోడిమిర్ జెలెన్స్కీ, రష్యా అధ్యక్షుడు వ్లాదిమిర్ పుతిన్ తో ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ రెండుసార్లు మాట్లాడారు. ఇది యుద్ధ యుగం కాదని ప్రధాని పుతిన్ కు చెప్పారు. 

ప్ర‌శ్న‌: రష్యా, ఉక్రెయిన్ ల మధ్య యుద్ధాన్ని ముగించడానికి సౌదీ అరేబియా ప్రారంభించిన ప్రపంచ ప్రయత్నంలో 39 దేశాలతో భారతదేశం చేరడాన్ని మీరు ఎలా విశ్లేషిస్తారు?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: జూలైలో సెయింట్ పీటర్స్ బర్గ్ లో జరిగిన రష్యా-ఆఫ్రికా శిఖరాగ్ర సదస్సులో పుతిన్ మాట్లాడుతూ రష్యాకు వ్యతిరేకంగా ప్రచారం జరుగుతుంటే కాల్పుల విరమణకు ఎలా వెళ్తారని ప్రశ్నించారు. అదే ఈ సౌదీ చొరవకు నాంది పలికింది. సౌదీ అరేబియా ఒక నిష్పాక్షిక మార్గంలో నిమగ్నమై ఉంది. అది ఏ పక్షం వహించలేదు. అదే సమయంలో రష్యాపై ఎలాంటి ఆంక్షలు విధించలేదు. ఇది ఒక రకమైన వ్యూహాత్మక స్వయంప్రతిపత్తిని కలిగి ఉంది. ఈ రంగంలో పనిచేయడానికి సౌదీ అరేబియా, భారత్ లను ఏకతాటిపైకి తెచ్చేది అదే. ఇది జీ-20 భాగస్వామి కూడా. సౌదీ అరేబియాకు కూడా చైనాతో చాలా సన్నిహిత భాగస్వామ్యం ఉంది. ఈ విషయం అందరికీ తెలుసు. రష్యాలోని అమెరికన్ ఖైదీలను, అమెరికాలోని రష్యా ఖైదీలను విడుదల చేయడంలో సౌదీ అరేబియా, యూఏఈ కీలక పాత్ర పోషించాయి. ఇప్పుడు జెడ్డాలో ఉన్న భారత్ సహా 40 దేశాలకు చెందిన ప్రత్యేక రాయబారులు, భద్రతా సలహాదారులు శాంతి శిఖరాగ్ర సమావేశానికి వేదిక ఏమిటో తెలుసుకునే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. 

ఇదే ముందున్న మార్గమని భారత్ చెబుతోంది. ఇరు దేశాల మధ్య శాంతి నెలకొల్పేందుకు ప్రయత్నిస్తున్న ఏ దేశానికైనా భారత్ మద్దతిస్తోంది. వచ్చే నెలలో జీ-20 సదస్సుకు భారత్ ఆతిథ్యమివ్వనుంది. ఉద్రిక్తతలను తగ్గించి, ఇరు పక్షాలు చర్చలకు అంగీకరిస్తే, అది జీ-20 శిఖరాగ్ర సమావేశం సజావుగా సాగడానికి దోహదం చేస్తుంది. ప్రస్తుతానికి రష్యన్ వైఖరికి, ఉక్రేనియన్ల 10 పాయింట్ల శాంతి ప్రణాళికకు వ్యత్యాసం ఉన్నట్లు తెలుస్తోంది. పాశ్చాత్య దేశాలలో కూడా ఒక రకమైన యుద్ధ అలసట ఏర్పడుతోందని, రష్యా కూడా ఏదో ఒక రకమైన‌ త‌న ముఖాన్ని కాపాడుకోవాల‌ని చూస్తోందని నాకు అనిపిస్తోంది.

ప్ర‌శ్న: శాంతి చర్చల కోసం జాతీయ భద్రతా సలహాదారు అజిత్ దోవల్ సౌదీ అరేబియా పర్యటనను మీరు ఎలా చూస్తారు?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: మిడిల్ ఈస్ట్ తో ఎన్ఎస్ఏ అజిత్ ధోవ‌ల్ చాలా చురుగ్గా వ్యవహరిస్తున్నారు. మే నెలలో కూడా ఆయన అక్కడే ఉన్నారు. భారత్, సౌదీ అరేబియా, యూఏఈ, అమెరికాకు చెందిన నలుగురు ఎన్ ఎస్ ఏలు ఉన్నారు. భద్రతా పరిస్థితి కూడా ఇమిడి ఉన్నందున ఆ ఎన్ఎస్ఎల సమూహం చాలా చురుకుగా ఉంటుంది. ఈ ఎన్ ఎస్ ఏలు సమావేశమవుతూనే ఉన్నాయి. ఈ భేటీ మరోసారి ప్రాధాన్యత సంతరించుకుంది. ఇలాంటి కార్యక్రమాలకు భారత్ మద్దతిచ్చినా ఇంతవరకు ఆ దిశగా ఎలాంటి చర్యలు తీసుకోలేదు. ఈ సమావేశం రెండు పక్షాలు టేబుల్ పై కూర్చోగల కొన్ని పాయింట్లను గుర్తించగలిగితే, అది చాలా బాగుంటుంది. ప్రపంచంలోని మెజారిటీ ప్రజలు ఈ సంఘర్షణ అంతం కావాలని కోరుకుంటున్నారని నేను అనుకుంటున్నాను. భారత్ వైఖరి చాలా స్పష్టంగా ఉంది. ఈ సంఘర్షణను ఆపాలని సగం ప్రపంచం ఆసక్తిగా ఉందనే సందేశాన్ని రష్యన్లకు కూడా తెలియజేయనున్నారు.

ప్ర‌శ్న‌: జెడ్డాలో జరుగుతున్న శాంతి చర్చల సందర్భంగా భారత్ కొంత స్పష్టమైన పురోగతి సాధిస్తుందని మీరు భావిస్తున్నారా?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: భారత్ చెప్పుకోవడానికి ఏదో ఒకటి ఉంటుందని ఆశాభావం వ్యక్తం చేశారు. యుద్ధ విరమణ, యుద్ధాన్ని నిలిపివేయడం, ఏదో ఒక రకమైన చర్చలను భారత్ కోరుకుంటోంది. ఇదే భారత్ ఆశిస్తోంది. ఇది జాతీయ, అంతర్జాతీయ ప్రయోజనాల దృష్ట్యా.. మన విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ కార్యదర్శి ఇటీవల ఉక్రెయిన్ లో ఉన్నారు. రెండు వారాల క్రితమే విదేశాంగ శాఖ సంప్రదింపులు జరిపాం. రష్యన్లు-ఉక్రేనియన్ల నుండి మాకు ఫీడ్ బ్యాక్ ఉంది. ఈ చర్చల్లో ఆ స్థానాలను కూడా పోల్చనున్నారు. ఉక్రెయిన్ సహాయ మంత్రి ఇక్కడ ఉన్నారు. సౌదీ అరేబియా రష్యన్-ఉక్రేనియన్ అవసరాలను అర్థం చేసుకుంటుంది. 

ప్ర‌శ్న‌: రెండేళ్లుగా కొనసాగుతున్న ఈ వివాదానికి పరిష్కారం కనుగొనడానికి కైవ్, మాస్కోతో భారతదేశం తన సుహృద్భావాన్ని ఉపయోగించగలదని మీరు భావిస్తున్నారా?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: దీనికి సహాయం చేయగల దేశం భారతదేశం అని జెలెన్స్కీ చాలాసార్లు చెప్పారు. పుతిన్ కూడా ప్రధాని మోడీని, భారత్ ను విశ్వసిస్తున్నారు. వారు దీర్ఘకాలిక భాగస్వాములు-వ్యూహాత్మక భాగస్వాములు అని వారికి తెలుసు. ఇరు పక్షాలు చర్చలకు సిద్ధమైతే తమ వంతు పాత్ర పోషించేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నామని భారత్ చాలా స్పష్టంగా చెప్పింది. వారు చర్చలకు సిద్ధంగా ఉంటే, చర్చలకు ఆతిథ్యం ఇవ్వడానికి కూడా భారతదేశం సిద్ధంగా ఉంటుందని నేను ఖచ్చితంగా అనుకుంటున్నాను.

ప్ర‌శ్న‌: రష్యా, ఉక్రెయిన్ లను చర్చల టేబుల్ పైకి తీసుకురావడానికి జెడ్డా శాంతి చర్చలు ఏదో ఒక విధంగా విజయవంతమైతే, అది దేశాల సమాఖ్యలో భారతదేశ స్థానాన్ని బలోపేతం చేస్తుందా?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: ఈ విషయంలో భారత్ స్థానం ఇప్పటికే చాలా సురక్షితంగా, స్ప‌ష్టంగా ఉంది. భారతదేశం కొన్ని సూత్రాలను కలిగి ఉన్న దయగల శక్తిగా అంగీకరించబడింది. అది ప్రపంచ దేశాల సమాఖ్యలో అంగీకరించబడింది. శాంతిని సాధించే ఏ చర్యకైనా తాము మద్దతిస్తామనేది భారత్ వైఖరి. జీ-20 శిఖరాగ్ర సదస్సుకు ఇది ఎంతగానో దోహదపడుతుంది.

ప్ర‌శ్న‌: సమర్ ఖండ్ లో జరిగిన షాంఘై సహకార సంస్థ సదస్సులో ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ రష్యా అధ్యక్షుడికి ఇది యుద్ధ శకం కాదని ఇచ్చిన సందేశాన్ని కూడా జీ-20 బాలి లీడర్స్ డిక్లరేషన్ లో చేర్చారు. ఇది ప్రపంచంలో ప్రతిధ్వనిని కనుగొందని చూపిస్తుంది. దీన్ని మీరు ఎలా అర్థం చేసుకుంటారు?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: ఈ విషయాన్ని ప్రధాని నేరుగా అధ్యక్షుడు పుతిన్ కు చెప్పారు. గత కొంత కాలంగా పుతిన్, జెలెన్స్కీ ఇద్దరికీ ప్రధాని మోడీ ఇదే విషయాన్ని చెబుతూ వస్తున్నారు. ఈ యుద్ధం రష్యా, ఉక్రెయిన్ ల మధ్య మాత్రమే కాదు. ఇది రష్యా, పాశ్చాత్య దేశాల మధ్య ముఖ్యంగా అమెరికా మధ్య యుద్ధం.. వారు అదే వైఖరిని కొనసాగించకపోతే ఇది చాలా క్లిష్టమైన ఆరంభంగా మారుతుంది.

ప్ర‌శ్న‌: రష్యా వెనక్కి తగ్గే సూచనలు కనిపించడం లేదు. శాంతి చర్చల నుంచి రష్యాను మినహాయించడానికి కారణం అదేనా?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: రష్యా వైఖరి చాలా స్పష్టంగా ఉన్నందున రష్యాను ఆహ్వానించడంలో అర్థం లేదు. వారు రష్యాకు తిరిగి వెళ్ళే ముందు ఉక్రేనియన్ దృక్పథాన్ని తెలుసుకోవడం చాలా ముఖ్యం. అంతేకాకుండా, ఈ శాంతి చర్చల ఫలితాన్ని తాము గమనిస్తున్నామని రష్యన్లు తెలిపారు. చప్పట్లు కొట్టడానికి ఇద్దరు కావాలి. ఇతరులు సులభతరం చేయడానికి మాత్రమే ప్రయత్నిస్తారు. సౌదీ అరేబియాతో రష్యాకు సత్సంబంధాలు ఉన్నాయన్న విషయాన్ని మరచిపోకూడదు. ఇప్పుడు ఏం జరిగినా అధ్యక్షుడు పుతిన్ సంపూర్ణ అంగీకారం ఉంటుంది.

ప్ర‌శ్న‌: రష్యా-ఉక్రెయిన్ వివాదానికి ముగింపు పలకాలంటే చర్చలు, దౌత్యమే మార్గమని భారత్ నొక్కి చెబుతోంది. ఇదేనా ఆదర్శవాదం?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: ఇది ఆదర్శవాదం కాదు. ఇదీ రియలిజం. యుద్ధం ముగియాలని అందరూ కోరుకుంటున్నారు. చర్చల ద్వారానే శాంతి, ర‌క్ష‌ణ సాధ్యమని ప్రతి ఒక్కరూ కోరుకుంటున్నారు. దౌత్యం అంటే చర్చల ద్వారా చేరుకోవడం. చైనాతో మాకు సమస్యలు ఉన్నాయి, కానీ మేము చైనాతో మాట్లాడుతూనే ఉన్నాము. మన వైఖరితో ఏకీభవించని దేశాలు కూడా మన వైఖరిని గౌరవిస్తాయి. మనం దేని కోసం నిలబడతామో అందరికీ అర్థమవుతుంది. సరైన విషయాలను చెబుతున్నట్లుగా, చేస్తున్నందున, అనుసరిస్తున్నప్పుడు భారతదేశం ప్రతి ఒక్కరితో విశ్వసనీయతను కలిగి ఉంది. అంతర్జాతీయ వ్యవస్థపై మనకున్న నమ్మకానికి ప్రాతినిధ్యం వహిస్తున్నాం.

ప్ర‌శ్న‌: జెడ్డాలో ఇటీవల ముగిసిన సమావేశం ఫార్మాట్ ఏమిటి?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: ఈ సమావేశం ఫార్మాట్ ప్రధానంగా ఉక్రెయిన్ తన 10 పాయింట్ల ఫార్ములాను మరోసారి సమర్పించనుంది. ఇప్పుడు, ఉక్రెయిన్ తనకు సంబంధం లేని దేశాలతో ఏమి చేయడానికి ప్రయత్నిస్తుందో, దాని స్థితిని వివరిస్తుంది. అప్పుడు రష్యన్లకు ఒక రకమైన రోడ్ మ్యాప్ ఇవ్వబడుతుందని నేను భావిస్తున్నాను. ఇది రెండు దేశాల విదేశాంగ మంత్రి స్థాయిలో లేదా ఉన్నత స్థాయిలో పెద్ద ప్రతినిధుల సమావేశం లేదా చర్చకు లేదా శిఖరాగ్ర సమావేశానికి దారితీయవచ్చు. కానీ కొన్ని దృఢమైన చర్యలు ఇరు పక్షాలు అంగీకరిస్తేనే అది సాధ్యమవుతుంది.

ప్ర‌శ్న‌: శాంతి చర్చలకు చైనా ప్రత్యేక రాయబారి హాజరుకావడం సౌదీ అరేబియా, ఉక్రెయిన్ లకు ఒక విధమైన దౌత్య విజయం అని కూడా అంటున్నారు. మీరు అంగీకరిస్తారా?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: అందులో చైనీయులు భాగస్వాములు కావాలి. దాన్ని ప్రారంభించారు. ఇప్పుడీ పాత్రను వారు తీసుకుంటున్నారు. వారి ప్రత్యేక రాయబారి రష్యా, ఉక్రెయిన్ రెండింటినీ సందర్శించారు. వారు తమ 12 సూత్రాల శాంతి ప్రణాళికను విడుదల చేశారు. ఇది రష్యాకు అనుకూలంగా ఉన్నట్లు అనిపించింది. రష్యా, ఉక్రెయిన్ రెండూ ఏదో ఒక విధంగా లొంగిపోక తప్పదు.

ప్ర‌శ్న‌: శాంతి చర్చలను నడిపించడం ద్వారా, సౌదీ అరేబియా ఒక ప్రాంతీయ శక్తిగా సౌదీ అరేబియా పాత్రను బలోపేతం చేయడంలో విజయం సాధిస్తుందా?

అనిల్ త్రిగుణాయత్: అవును, ఖచ్చితంగా. సౌదీ అరేబియా ఒక ప్రధాన ప్రపంచ-ప్రాంతీయ శక్తిగా ఎదగాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఈ ప్రాంతంలో ఇప్పటికే అధిష్ఠానంగా ఉంది. ఖైదీలను రష్యా- అమెరికా, రష్యా, ఉక్రెయిన్ దేశాల మధ్య మార్పిడి చేసి విడుదల చేయడంలో వీరు కీలక పాత్ర పోషించారు. వారు ఆమోదయోగ్యమైన మధ్యవర్తులు. జెడ్డాలో గణనీయమైన పురోగతి సాధిస్తే, సౌదీ అరేబియాను పాశ్చాత్య దేశాలు మరింత తీవ్రంగా పరిగణిస్తాయి.

- త్రిప్తి నాథ్

(ఆవాజ్ ది వాయిస్ సౌజ‌న్యంతో..)