స్వాతంత్ర పోరాట సమయంలో కాశ్మీర్ లోని అల్లకల్లోల పరిస్థితులు

భార‌త స్వాతంత్య్రం కోసం కుల‌, మ‌త, జాతి, వ‌ర్గ భేదాల‌తో సంబంధం లేకుండా.. ఆంగ్లేయుల‌కు వ్య‌తిరేకంగా పోరాటం సాగింది. ఈ పోరాటంలో ఎంతో మంది ప్రాణాల‌ర్పించి భార‌త జాతికి విముక్తి క‌ల్పించారు. ఆంగ్లేయుల తూటాల‌కు ఎదురునిలిచి ఎంద‌రో అమ‌రవీరుల‌య్యారు. అయితే, దేశ విభ‌జ‌న త‌ర్వాతి నుంచి భార‌త్ లో హిందూ-ముస్లింల మ‌ధ్య కొన్ని విభ‌జ‌న రేఖ‌లు అంత‌రాల‌ను పెంచుతూనే ఉన్నాయి. మ‌రీ ముఖ్యంగా 1992లో బాబ్రీ మసీదు కూల్చివేతతో ఈ రెండు వ‌ర్గాల మ‌ధ్య అంత‌రాలు మ‌రింత‌గా పెరిగాయి. జ‌మ్మూకాశ్మీర్ లో అయితే, ప‌రిస్థితులు దారుణంగానే ఉన్నాయి. కానీ ఆనాటి స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో హిందూ-ముస్లింలు ఐక్య‌త‌తో ముందుకు సాగుతూ.. ఆంగ్లేయులను ఎదురించారు. ఈ రెండు వర్గాలు చేతులు కలిపి ఆంగ్లేయులతో  పోరాడి స‌రికొత్త చ‌రిత్ర‌ను లిఖించారు. భారతదేశ స్వతంత్ర ఉద్యమం సమయంలో జమ్మూకాశ్మీర్‌లో హిందువులు-ముస్లింలు కలిసి పోరాడడం గర్వించదగిన చ‌రిత్ర‌కు నిద‌ర్శ‌నంగా ఉంది.1846లో అమృత్‌సర్ ఒప్పందం ప్రకారం బ్రిటీష్ వారు వివిధ పాలకుల క్రింద ఉన్న ప్రాంతంలోని వివిధ సంస్థానాలను ఒక స్థానిక రాజ్యం కిందకు తీసుకువచ్చారు. హిందూ డోగ్రా కమ్యూనిటీకి చెందిన గులాబ్ సింగ్‌ను ఇంగ్లీష్ ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ తన ఆధిపత్యంలో కొత్త మహారాజుగా అభిషేకించింది. ముస్లిం సమాజం ఆధిపత్యంలో ఉన్న ప్రాంతంపై హిందూ రాజు కొత్త‌గా నియ‌మితులు కావ‌డం.. వెంటనే రాజ్యంలో విభేదాలకు దారితీసింది. వారసత్వంపై 1925లో డోగ్రా రాయల్టీలో తీవ్రమైన విభేదాలు తలెత్తాయి. బ్రిటిష్ వారు మళ్లీ జోక్యం చేసుకున్నారు. రాజకుటుంబంలోని ఇతర వర్గాల వాదనలను పట్టించుకోకుండా హరి సింగ్‌ను కొత్త మహారాజుగా నియమించారు. హరి సింగ్ నియంతృత్వం, ఉన్నత వర్గాలు, ఉన్నత కుల హిందువుల పట్ల పక్షపాతంతో ఉన్నాడు. మెజారిటీ ముస్లిం సమాజం తీవ్ర వివక్షకు గురైంది. సాధారణ రైతులు, కార్మికులు కష్టాలు పెరిగాయి.. దోపిడీలోకి జారుకున్నారు. ఈ నేప‌థ్యంలోనే రాజ్యంలో 1930లలో ఫాతే కాదల్ రీడింగ్ రూమ్ పార్టీ అనే సంస్థ ఆవిర్భవించింది. స్థానికంగా చదువుకున్న ముస్లిం యువకులు దీనిని ఏర్పాటు చేశారు. షేక్ ముహమ్మద్ అబ్దుల్లా ఈ సమూహం నుండి ఎదిగిన అత్యంత ప్రజాదరణ పొందిన నాయకుడు. ముస్లింలపై వివక్షకు వ్యతిరేకంగా పోరాడేందుకు ముస్లిం స్టేట్ కాన్ఫరెన్స్ అనే సామాజిక సంస్థను ఏర్పాటు చేసేందుకు ఆయన చొరవ తీసుకున్నారు. హరి సింగ్ ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా నిరసన, అసంతృప్తులు అధికమ‌య్యాయి. అబ్దుల్లా తన సంస్థను నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ అనే సెక్యులర్ గ్రూపుగా మార్చాడు. దాని ముస్లిం ట్యాగ్‌ని తొలగించాడు. భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ మద్దతుతో ప్రభుత్వ విధానాలకు వ్యతిరేకంగా నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ ఉద్యమాన్ని నడిపింది. కాశ్మీరీ అయిన పండిట్ నెహ్రూ అబ్దుల్లాకు సన్నిహిత మిత్రుడయ్యాడు. అనేక మంది హిందువులు కూడా క‌లిసివ‌చ్చారు. 1946లో అబ్దుల్లా జమ్మూ & కాశ్మీర్ స్వతంత్ర భారతదేశంలో చేరడాన్ని వ్యతిరేకించిన హరి సింగ్‌కు వ్యతిరేకంగా క్విట్ కాశ్మీర్ ఉద్యమాన్ని ప్రారంభించాడు. అబ్దుల్లాను అరెస్టు చేశారు.నెహ్రూ జమ్మూ & కాశ్మీర్‌కు న్యాయస్థానంలో తన స్నేహితుడి కోసం పోరాడటానికి న్యాయవాదిగా వచ్చారు. నెహ్రూ శ్రీనగర్‌కు వెళుతున్న సమయంలో హరిసింగ్‌ను అరెస్టు చేయాలని ఆదేశించడంతో దేశవ్యాప్తంగా పెద్దఎత్తున నిరసనలు వ్యక్తమయ్యాయి.  అయితే స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తర్వాత పాక్ అనుకూల శక్తులు కాశ్మీర్‌పై దాడి చేశాయి. ఓడిపోయి నిస్సహాయుడైన హరి సింగ్ భారతదేశం సహాయం కోరాడు. భారత బలగాలు పాకిస్తానీలను వెనక్కి తరిమికొట్టాయి. హరి సింగ్ తన రాజ్యాన్ని భారత యూనియన్‌లో క‌లిపాడు.