కార్మిక సంస్కరణల విప్లవం: అమల్లోకి కొత్త లేబర్ కోడ్స్.. ప్రయోజనాలేంటో తెలుసా?
India New Labour Codes: స్వాతంత్య్రానంతరం దేశంలో అతిపెద్ద కార్మిక సంస్కరణలకు శ్రీకారం చుట్టిన కేంద్రం, 29 పాత చట్టాల స్థానంలో నాలుగు కొత్త లేబర్ కోడ్లను తక్షణమే అమలులోకి తెచ్చింది. గ్రాట్యుటీకి ఏడాది సర్వీస్ సహా పలు కీలక అంశాలు వీటిలో ఉన్నాయి.
కార్మిక ప్రపంచంలో కొత్త శకం
భారతదేశ కార్మిక వ్యవస్థలో ఒక చారిత్రక ఘట్టం ఆవిష్కృతమైంది. దశాబ్దాలుగా అమలులో ఉన్న, కాలంచెల్లిన 29 కేంద్ర కార్మిక చట్టాలు రద్దు అయ్యాయి. వాటి స్థానంలో కేంద్ర ప్రభుత్వం అత్యంత సమగ్రమైన, భవిష్యత్తుకు అనుగుణంగా రూపొందించిన నాలుగు కొత్త లేబర్ కోడ్స్ ను (Labour Codes) తక్షణమే అమలులోకి తెచ్చింది.
ఈ సంస్కరణలు స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తర్వాత చేపట్టిన అతిపెద్ద కార్మిక సంక్షేమ చర్యగా నిలుస్తున్నాయి. శుక్రవారం కేంద్ర కార్మిక శాఖ మంత్రి ఈ కీలక నిర్ణయాన్ని ప్రకటించారు. ఇవి కేవలం చట్టాలు కావనీ, దేశంలోని కోట్లాది మంది శ్రామికులకు భద్రత, న్యాయం, గౌరవాన్ని అందించే ఒక బలమైన పునాది అని మంత్రి పేర్కొన్నారు.
సార్వత్రిక సామాజిక భద్రత: గిగ్ వర్కర్లకు రక్షణ కవచం
కొత్త లేబర్ కోడ్లలో అత్యంత విప్లవాత్మకమైన అంశం ఏమిటంటే, దేశంలోని ప్రతి కార్మికుడికి సామాజిక భద్రతను చట్టబద్ధమైన హక్కుగా కల్పించడం. ముఖ్యంగా, 'గిగ్ వర్క్' (Gig Work), 'ప్లాట్ఫామ్ వర్క్' (Platform Work) లాంటి నూతన ఆర్థిక వ్యవస్థలో పనిచేసే ఉద్యోగులకు మొదటిసారిగా చట్టపరమైన గుర్తింపు, రక్షణ లభించింది.
- గిగ్ అండ్ ప్లాట్ఫామ్ కార్మికులు: ఊబర్ (Uber), స్విగ్గీ (Swiggy) వంటి అగ్రిగేటర్ సంస్థలు తమ వార్షిక టర్నోవర్లో 1% నుంచి 2% వరకు (లేదా కార్మికులకు చెల్లించే మొత్తంలో గరిష్ఠంగా 5%) సామాజిక భద్రత నిధికి కేటాయించడం తప్పనిసరి. దీంతో, ఈ కార్మికులకు ప్రావిడెంట్ ఫండ్ (PF), ఈఎస్ఐసీ (ESIC), బీమా వంటి ప్రయోజనాలు అందుతాయి.
- యూనివర్సల్ అకౌంట్ నంబర్ (UAN): ఆధార్తో అనుసంధానించిన ఈ నంబర్ ద్వారా కార్మికులు ఏ రాష్ట్రంలో పనిచేసినా, వారి సామాజిక భద్రతా ప్రయోజనాలు పూర్తిగా పోర్టబుల్గా ఉంటాయి. వలస కార్మికులకు ఇది ఒక గొప్ప భరోసాగా ఉంటుంది.
- ఉచిత వార్షిక వైద్య పరీక్షలు: 40 ఏళ్లు పైబడిన ప్రతి ఉద్యోగికీ యజమాన్యాలు ఉచితంగా వార్షిక ఆరోగ్య పరీక్షలు నిర్వహించడం తప్పనిసరి చేశారు. ఇది కార్మికుల ఆరోగ్య సంరక్షణకు అత్యంత ప్రాధాన్యం ఇస్తుంది.
వేతనాల భద్రత: టైమ్-బౌండ్ పేమెంట్, గ్రాట్యుటీలో కీలక మార్పులు
సమయానికి వేతనాలు చెల్లించడం అనేది కార్మికుల హక్కు. కొత్త 'వేతనాల కోడ్' దీనికి మరింత పదును పెట్టింది.
- సకాలంలో వేతనం: యజమానులు నిర్ణీత గడువులోగా వేతనాలు చెల్లించాలి. ముఖ్యంగా, ఐటీ (IT) సహా వైట్ కాలర్ ఉద్యోగులకు ప్రతినెలా 7వ తేదీలోపు జీతం చెల్లింపు తప్పనిసరి చేసింది. ఇది ఉద్యోగుల ఆర్థిక ప్రణాళికకు, ఒత్తిడి లేని జీవనానికి దోహదపడుతుందని ప్రభుత్వం పేర్కొంది.
- కనీస వేతనం హక్కు: దేశంలోని ప్రతి రంగంలో పనిచేసే కార్మికుడికి, అసంఘటిత రంగంతో సహా, కనీస వేతనం అనేది చట్టబద్ధమైన హక్కుగా మారింది.
- గ్రాట్యుటీ నిబంధనల సరళీకరణ: ఇది ఫిక్స్డ్-టర్మ్ ఉద్యోగులకు (Fixed-Term Employees - FTEs) అతిపెద్ద ఉపశమనంగా ఉంది. గతంలో ఐదేళ్ల సర్వీస్ నిబంధన ఉండగా, ఇప్పుడు కేవలం ఒక సంవత్సరం సర్వీస్ పూర్తయిన తర్వాతే గ్రాట్యుటీకి అర్హత లభిస్తుంది. అలాగే, ఫిక్స్డ్-టర్మ్ ఉద్యోగులకు కూడా శాశ్వత ఉద్యోగులతో సమానంగా అన్ని ప్రయోజనాలు కల్పించాల్సి ఉంటుంది.
- ఓవర్ టైంకు రెట్టింపు: సాధారణ పని గంటలు దాటి అదనంగా పనిచేస్తే, ఆ పనికి రెగ్యులర్ వేతనానికి రెట్టింపు (Double Pay) చెల్లించడం చట్టబద్ధంగా తప్పనిసరి చేశారు.
మహిళా సాధికారత: రాత్రి షిఫ్టుల్లోనూ సమానత్వం
ఈ సంస్కరణలు మహిళా కార్మికులకు అదనపు భద్రత, సమాన అవకాశాలను కల్పిస్తూ లింగ వివక్షను పూర్తిగా నిషేధించాయి.
- రాత్రి షిఫ్టులకు అనుమతి: మహిళా ఉద్యోగులు రాత్రి షిఫ్టుల్లో, అండర్గ్రౌండ్ మైనింగ్ సహా అన్ని రకాల పనుల్లో పనిచేయడానికి అనుమతి ఇచ్చారు. అయితే, దీనికి వారి సమ్మతి (Consent) తో పాటు, తప్పనిసరి భద్రతా చర్యలను యాజమాన్యం కల్పించాలి.
- సమాన పనికి సమాన వేతనం: లింగ వివక్షకు చట్టబద్ధంగా నిషేధం విధించారు. ట్రాన్స్జెండర్లతో సహా ఎవరికీ లింగ ఆధారిత వేతన వివక్ష ఉండకూడదు.
- కుటుంబానికి భరోసా : సామాజిక భద్రతా పథకాల కింద మహిళా ఉద్యోగుల అత్తమామలను కూడా 'డిపెండెంట్ కవరేజ్' పరిధిలోకి తీసుకురావడం ద్వారా డిపెండెంట్ కవరేజీ మరింత పెరిగింది.
ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్: పారదర్శకతకు పెద్దపీట
సంక్లిష్టంగా ఉన్న పాత చట్టాలను సరళతరం చేయడం ద్వారా 'ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్' (Ease of Doing Business) ను ప్రోత్సహించడం కూడా ఈ సంస్కరణల ప్రధాన లక్ష్యంగా ఉంది. తక్కువ, సరళమైన చట్టాలు పారిశ్రామిక వేత్తలకు వ్యాపారం చేయడం సులభతరం చేసి, తద్వారా విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులను (FDI), ఉద్యోగ కల్పనను పెంచడానికి దోహదపడతాయని కేంద్రం భావిస్తోంది.
- తప్పనిసరి అపాయింట్మెంట్ లెటర్: ఉద్యోగులందరికీ నియామక పత్రం (Appointment Letter) ఇవ్వడం తప్పనిసరి చేశారు. ఇది ఉద్యోగ భద్రతకు, పారదర్శకతకు లిఖితపూర్వక హామీని ఇస్తుంది.
- వివాద పరిష్కారం: ఇద్దరు సభ్యుల పారిశ్రామిక ట్రిబ్యునల్ (Industrial Tribunal) ద్వారా వేగవంతమైన వివాద పరిష్కారానికి మార్గం సుగమం చేశారు.
- పాత చట్టాల రద్దు: 1930ల నుంచి 1950ల మధ్య కాలంలో రూపొందించిన, కాలంచెల్లిన 29 చట్టాలను రద్దు చేసి, నాలుగు కోడ్లలో విలీనం చేయడం వల్ల నియంత్రణ (Compliance) భారం గణనీయంగా తగ్గుతుందని ప్రభుత్వం పేర్కొంది.
కొత్త సంస్కరణలతో సవాళ్లు ఏమిటి?
ఈ సంస్కరణలు భారతదేశ కార్మిక ప్రపంచానికి కొత్త శకాన్ని తెచ్చినప్పటికీ, వాటి అమలులో కొన్ని సవాళ్లు ఎదురయ్యే అవకాశం ఉంది. అనేక చట్టాలను ఏకీకృతం చేసినప్పటికీ, కొన్ని పాత చట్టాల నిబంధనలు ఇప్పటికీ కొనసాగడం వల్ల ప్రారంభంలో కొంత గందరగోళం ఉండవచ్చు. అంతేకాకుండా, రాష్ట్రాలు తమ సొంత కార్మిక చట్టాలను ఈ కేంద్ర కోడ్లకు అనుగుణంగా మార్చడానికి కొంత సమయం పడుతుంది, ఇది పూర్తి స్థాయి అమలుకు ఆలస్యం కావచ్చు.
అయినప్పటికీ, ప్రధానమంత్రి 'వికసిత్ భారత్' (Viksit Bharat) లక్ష్యాన్ని చేరుకోవడంలో ఈ సంస్కరణలు కీలకమని, ఇవి కార్మికులకు అంతర్జాతీయ ప్రమాణాలకు అనుగుణంగా సామాజిక న్యాయాన్ని అందిస్తాయని కేంద్రం తెలిపింది. రక్షణ, భద్రత, భవిష్యత్తుకు సిద్ధంగా ఉండే పటిష్టమైన కార్మిక శక్తిని, తద్వారా స్థితిస్థాపకంగా ఉండే పారిశ్రామిక రంగాన్ని సృష్టించడం ఈ సంస్కరణల లక్ష్యమని ప్రభుత్వం పేర్కొంది.
