Demat Account : ఏమిటీ డిమ్యాట్ అకౌంట్? స్టాక్ మార్కెట్ లో పెట్టుబడులకు ఇదెలా ఉపయోగపడుతుంది

స్టాక్ మార్కెట్ లో పెట్టుబడుల పెట్టాలంటే డిమ్యాట్ అకౌంట్ తప్పనిసరి. మరి ఈ అకౌంట్ తెరవడానికి ఏఏ పత్రాలు అవసరం? ఎలా ఉపయోగించాలి? పూర్తి డిటెయిల్స్ ఇక్కడ తెలుసుకొండి. 

Demat Account

మీరు స్టాక్ మార్కెట్లో పెట్టుబడి పెట్టాలనుకున్నా, షేర్లను కొనాలనుకున్నా లేదా అమ్మాలనుకున్నా మీకు డీమ్యాట్ ఖాతా ఉండాలి. గతంలో ప్రజలు స్టాక్‌లను కొనుగోలు చేయడానికి ప్రత్యక్షంగా కరెన్సీని ఉపయోగించేవారు... కానీ ఇప్పుడు అంతా డిజిటల్ మయం అయిపోయింది. 

పెట్టుబడిదారులు తమ డబ్బును సురక్షితంగా, డిజిటల్‌గా స్టాక్ మార్కెట్లో పెట్టుబడి పెట్టడానికి  డీమ్యాట్ ఖాతా సహాయపడుతుంది. మీరు స్టాక్ మార్కెట్‌లోకి కొత్తగా ప్రవేశిస్తే డీమ్యాట్ ఖాతాను ఎలా తెరవాలో  తెలియాలి... అలాగే ఎలా ఉపయోగించాలో కూడా తెలియాలి... ఇలా డిమ్యాట్ అకౌంట్ గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం. 

డీమ్యాట్ ఖాతా అంటే ఏమిటి?

డీమ్యాట్ అంటే డీమెటీరియలైజ్డ్ అని అర్థం. డీమ్యాట్ ఖాతా అనేది స్టాక్‌లు, బాండ్‌లు మరియు మ్యూచువల్ ఫండ్‌ల వంటి ఆస్తులను డిజిటల్‌గా కలిగి ఉండే ఎలక్ట్రానిక్ ఖాతా. డీమ్యాట్ ఖాతా యొక్క ముఖ్య ఉద్దేశ్యం ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో డబ్బును సురక్షితంగా ఉంచడం. భారతదేశంలో, నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్ (NSDL) మరియు సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సర్వీసెస్ లిమిటెడ్ (CDSL) డీమ్యాట్ ఖాతాలను నిర్వహించే రెండు ప్రధాన సంస్థలు.

భారతీయ ఆర్థిక మార్కెట్లో స్టాక్‌లు, బాండ్‌లు మరియు ETFలు వంటి సెక్యూరిటీలను కొనడానికి, విక్రయించడానికి లేదా బదిలీ చేయడానికి డీమ్యాట్ ఖాతా అవసరం . డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవడం వల్ల పెట్టుబడిదారులు తమ షేర్లను సులభంగా నిర్వహించుకోవచ్చు. పాత కాగితం ఆధారిత వ్యవస్థతో పోలిస్తే ఇది వేగవంతమైన లావాదేవీలకు కూడా సహాయపడుతుంది. 

డీమ్యాట్ ఖాతాను ఎవరు తెరవగలరు?

డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవడానికి ముందు మీరు దానిని తెరవడానికి అర్హులో కాదో తెలుసుకోవాలి. భారత పౌరులు మరియు ప్రవాస భారతీయులు (NRIలు) ఇద్దరూ డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవవచ్చు, కానీ NRIలకు ఈ ప్రక్రియ కొద్దిగా భిన్నంగా ఉంటుంది. 

కనీస వయస్సు: డీమ్యాట్ ఖాతా తెరవడానికి మీకు కనీసం 18 సంవత్సరాలు నిండి ఉండాలి. మైనర్లు వారి సంరక్షకుడి ద్వారా (సాధారణంగా తల్లిదండ్రులు) డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవవచ్చు.

పాన్ కార్డ్: డీమ్యాట్ ఖాతా తెరవడానికి పాన్ కార్డ్ అవసరం . ఆర్థిక లావాదేవీలు మరియు పన్ను విషయాలకు ఇది మీ గుర్తింపుగా ఉపయోగపడుతుంది.

డీమ్యాట్ ఖాతాను ఎలా తెరవాలి?

1. డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (DP) ని ఎంచుకోండి

డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (DP) మీకు మరియు NSDL లేదా CDSL వంటి డిపాజిటరీలకు మధ్య బ్రోకర్‌గా వ్యవహరిస్తాడు. మీ డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవడం మరియు నిర్వహించడం DP బాధ్యత. మీరు బ్యాంకులు, స్టాక్ బ్రోకర్లు లేదా ఇతర ఆర్థిక సంస్థలతో సహా వివిధ వనరుల నుండి DP ని ఎంచుకోవచ్చు.

భారతదేశంలోని కొన్ని ప్రసిద్ధ DP బ్యాంకుల జాబితా : 

 ICICI బ్యాంక్, HDFC బ్యాంక్, యాక్సిస్ బ్యాంక్ అన్నీ DPలే. 
స్టాక్ బ్రోకర్లు: జెరోధా, ఐసిఐసిఐ డైరెక్ట్, హెచ్‌డిఎఫ్‌సి సెక్యూరిటీస్, ఏంజెల్ వన్, షేర్‌ఖాన్ కూడా డిపిలే.
ఆన్‌లైన్ ప్లాట్‌ఫామ్‌లు: అప్‌స్టాక్స్, గ్రోవ్, 5పైసా, మొదలైనవి DPలు.

DP ని ఎంచుకునేటప్పుడు వారి ఫీజులు, కస్టమర్ సర్వీస్ మరియు వాడుకలో సౌలభ్యాన్ని పరిశీలిస్తే లావాదేవీ చేయడం సులభం అవుతుంది. కొంతమంది DPలు డిస్కౌంట్లను అందిస్తారు మరియు ఎటువంటి డబ్బు వసూలు చేయకుండా డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవడానికి మీకు సహాయం చేస్తారు, మరికొందరు వార్షిక నిర్వహణ రుసుము (AMC) వసూలు చేయవచ్చు. మీకు ఏది సరైనదో ఎంచుకోవడం ముఖ్యం.

2: దరఖాస్తు ఫారమ్ నింపండి
మీరు DP ని ఎంచుకున్న తర్వాత తదుపరి దశ డీమ్యాట్ ఖాతా దరఖాస్తు ఫారమ్ నింపడం. ఈ ఫారమ్ మీ గురించి అన్ని ముఖ్యమైన వివరాలను సేకరిస్తుంది, వాటిలో ఇవి ఉన్నాయి:

* వ్యక్తిగత సమాచారం (పేరు, పుట్టిన తేదీ, లింగం)
* సంప్రదింపు సమాచారం (చిరునామా, ఫోన్ నంబర్, ఇమెయిల్)
* ఆర్థిక వివరాలు (ఆదాయం, ఉద్యోగం)
* పెట్టుబడి ఎంపికలు (రిస్క్ వివరాలు, పెట్టుబడి లక్ష్యం)

మీరు ఫారమ్‌ను ఆన్‌లైన్‌లో లేదా DP కార్యాలయంలో పూరించవచ్చు. మీరు ఆన్‌లైన్‌లో దరఖాస్తు చేసుకుంటే, అవసరమైన పత్రాల స్కాన్ చేసిన కాపీలను అప్‌లోడ్ చేయాలి.

3: అవసరమైన పత్రాలు

డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవడానికి మీరు ఈ క్రింది పత్రాలను అందించాలి:

* గుర్తింపు రుజువు: పాన్ కార్డ్, ఆధార్ కార్డ్, పాస్‌పోర్ట్, ఓటరు ఐడి లేదా డ్రైవింగ్ లైసెన్స్ వంటి ప్రభుత్వం జారీ చేసిన ఐడి.
* చిరునామా రుజువు: ఆధార్ కార్డు , యుటిలిటీ బిల్లు (విద్యుత్, నీరు), పాస్‌పోర్ట్ లేదా తాజా బ్యాంక్ స్టేట్‌మెంట్ వంటి పత్రాలు.
* బ్యాంక్ వివరాలు: మీ బ్యాంక్ ఖాతాను తనిఖీ చేసి, తాజా బ్యాంక్ స్టేట్‌మెంట్ లేదా రద్దు చేయబడిన చెక్కును ఉపయోగించి దానిని మీ డీమ్యాట్ ఖాతాకు లింక్ చేయండి.
* ఫోటోలు: తాజా పాస్‌పోర్ట్ సైజు ఫోటోలు.

అన్ని పత్రాలు చెల్లుబాటు అయ్యేవి మరియు తాజాగా ఉండాలి. కొంతమంది DPలు వీడియో KYC లేదా e-KYC ద్వారా ప్రక్రియను పూర్తి చేయడానికి మిమ్మల్ని అనుమతించవచ్చు, ఇది పత్రాలను నేరుగా సమర్పించడానికి బదులుగా మీ గుర్తింపు వివరాలను ఆన్‌లైన్‌లో తనిఖీ చేయడానికి మిమ్మల్ని అనుమతిస్తుంది.

4: KYC ప్రక్రియ

అన్ని ఆర్థిక లావాదేవీలకు కేవైసి ప్రక్రియ తప్పనిసరి. మీ DP మీ గుర్తింపు మరియు చిరునామా వివరాలను తనిఖీ చేస్తారు. DPని బట్టి ఇందులో వీడియో కాల్, బ్రాంచ్‌లో డాక్యుమెంట్లను తనిఖీ చేయడం లేదా ఆన్‌లైన్‌లో డాక్యుమెంట్లను సమర్పించడం వంటివి ఉండవచ్చు.

KYC ఆన్‌లైన్ మోసాలను నిరోధించడంలో సహాయపడుతుంది. ఇది మీ గుర్తింపు సరైనదేనని నిర్ధారిస్తుంది. ఈ ప్రక్రియలో, డీమ్యాట్ ఖాతాను ఉపయోగించడానికి నియమాలు మరియు షరతులను వివరించే ఒప్పందంపై సంతకం చేయమని DP మిమ్మల్ని అడగవచ్చు.

5: ధృవీకరణ మరియు ఆమోదం:

మీరు మీ పత్రాలను సమర్పించి మీ KYCని పూర్తి చేసిన తర్వాత DP సమాచారాన్ని తనిఖీ చేసి, మీ దరఖాస్తును ప్రాసెస్ చేస్తారు. ఇది సాధారణంగా DP ని బట్టి 2-7 రోజులు పడుతుంది.

ధృవీకరణ పూర్తయిన తర్వాత మీరు డీమ్యాట్ ఖాతా నంబర్ (DP ID) మరియు ఇతర లాగిన్ వివరాలను అందుకుంటారు. ఈ వివరాలు మీ డీమ్యాట్ ఖాతాను యాక్సెస్ చేయడానికి మిమ్మల్ని అనుమతిస్తాయి.

డీమ్యాట్ ఖాతాల రకాలు

అన్ని డీమ్యాట్ ఖాతాలు ఒకేలా ఉండవు. వివిధ పెట్టుబడిదారుల అవసరాలకు అనుగుణంగా వివిధ రకాల ఖాతాలు ఉన్నాయి:

1. రెగ్యులర్ డీమ్యాట్ ఖాతా (భారతీయ పౌరులకు)
అత్యంత సాధారణ డీమ్యాట్ ఖాతా రెగ్యులర్ డీమ్యాట్ ఖాతా, ఇది భారతదేశంలోని పెట్టుబడిదారుల కోసం. ఈ ఖాతా ద్వారా మీరు స్టాక్‌లు, బాండ్‌లు మరియు మ్యూచువల్ ఫండ్‌లను ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో ఉంచుకోవచ్చు. 

2. రిపాట్రియల్ డీమ్యాట్ ఖాతా (NRI ల కోసం)
భారతీయ సెక్యూరిటీలలో పెట్టుబడి పెట్టాలనుకునే NRI లు రిపాట్రియల్ డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవవచ్చు. ఈ రకమైన ఖాతా విదేశీ బ్యాంకు ఖాతాకు డబ్బు మరియు కాగితాలను బదిలీ చేయడానికి మిమ్మల్ని అనుమతిస్తుంది. ఇది NRE (నాన్-రెసిడెంట్ ఎక్స్‌టర్నల్) బ్యాంక్ ఖాతాకు లింక్ చేయబడుతుంది.

3. తిరిగి ఇవ్వలేని డీమ్యాట్ ఖాతా (NRIల కోసం)
తిరిగి ఇవ్వలేని డీమ్యాట్ ఖాతా అనేది భారతీయ సెక్యూరిటీలలో పెట్టుబడి పెట్టాలనుకునేవారి కోసం... కానీ విదేశాలకు డబ్బు లేదా సెక్యూరిటీలను బదిలీ చేయకూడదనుకునే NRIల కోసం. ఈ రకమైన ఖాతా NRO బ్యాంక్ ఖాతాకు లింక్ చేయబడింది.

డీమ్యాట్ ఖాతా రుసుములు:

డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవడానికి మరియు నిర్వహించడానికి అధిక రుసుములు ఉంటాయి. గుర్తుంచుకోవలసిన సాధారణ రుసుములు క్రింద ఉన్నాయి:
* ఖాతా తెరవడం రుసుము : కొంతమంది DPలు డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవడానికి ఒకేసారి రుసుము వసూలు చేస్తారు. చాలా మంది స్టాక్ బ్రోకర్లు ఉచిత ఖాతా తెరవడాన్ని ఆఫర్‌గా అందిస్తారు.
* వార్షిక నిర్వహణ రుసుము (AMC): ఇది మీ ఖాతాను నిర్వహించడానికి మీ DP వసూలు చేసే వార్షిక రుసుము. ఇది DP ని బట్టి సంవత్సరానికి ₹300 నుండి ₹1,000 వరకు ఉండవచ్చు.
* లావాదేవీ రుసుము : ప్రతి లావాదేవీకి (సెక్యూరిటీలను కొనడం లేదా అమ్మడం) మీరు లావాదేవీ రుసుము చెల్లించవచ్చు, ఇది సాధారణంగా లావాదేవీ విలువలో చిన్న శాతం.
* డీమెటీరియలైజేషన్ రుసుము : మీ దగ్గర నిజమైన షేర్ సర్టిఫికెట్లు ఉండి, వాటిని ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలోకి మార్చాలనుకుంటే మీ DP డీమెటీరియలైజేషన్ రుసుమును వసూలు చేయవచ్చు.
* ఇతర రుసుములు : కాగితాలను డిపాజిట్ చేయడం, వాటాలను బదిలీ చేయడం లేదా ఖాతాను మూసివేయడం వంటి సేవలకు అదనపు రుసుములు వసూలు చేయబడవచ్చు.
ఊహించని ఖర్చులను నివారించడానికి డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరిచే ముందు DP యొక్క ఫీజు వ్యవస్థను జాగ్రత్తగా తనిఖీ చేయడం ముఖ్యం.

డీమ్యాట్ ఖాతాను ఎలా ఉపయోగించాలి?

మీ డీమ్యాట్ ఖాతా తెరిచిన తర్వాత మీరు షేర్లు కొనుగోలు చేయడం, అమ్మడం మరియు సెక్యూరిటీలలో పెట్టుబడి పెట్టడం వంటి వివిధ కార్యకలాపాలకు ఉపయోగించడం ప్రారంభించవచ్చు.

1. ట్రేడింగ్ ఖాతా

స్టాక్ మార్కెట్లో పాల్గొనడానికి మీరు ఒక ట్రేడింగ్ ఖాతాను తెరవాలి. ఇది షేర్లు మరియు ఇతర సెక్యూరిటీలను కొనుగోలు చేయడానికి మరియు విక్రయించడానికి ఆర్డర్లు ఇవ్వడానికి మిమ్మల్ని అనుమతిస్తుంది. ట్రేడింగ్ ఖాతా సాధారణంగా మీ డీమ్యాట్ ఖాతాకు లింక్ చేయబడి ఉంటుంది, కాబట్టి మీరు సెక్యూరిటీలను కొనుగోలు చేసినప్పుడు, అవి మీ డీమ్యాట్ ఖాతాలో జమ చేయబడతాయి మరియు మీరు వాటిని విక్రయించినప్పుడు, అవి మీ ఖాతా నుండి తీసివేయబడతాయి.

2. డీమ్యాట్ ఖాతాను యాక్సెస్ చేయడం

చాలా DPలు మీ డీమ్యాట్ ఖాతాను యాక్సెస్ చేయడానికి మరియు నిర్వహించడానికి ఆన్‌లైన్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లను (వెబ్‌సైట్‌లు లేదా మొబైల్ యాప్‌లు) అందిస్తున్నాయి. ఈ ప్లాట్‌ఫారమ్‌ల ద్వారా మీరు కాగితపు సేకరణను తనిఖీ చేయవచ్చు, కాగితాలను మరొక డీమ్యాట్ ఖాతాకు బదిలీ చేయవచ్చు, మీ లావాదేవీ చరిత్రను వీక్షించవచ్చు మరియు ఒకే ట్రేడింగ్ ప్లాట్‌ఫామ్ ద్వారా షేర్లను కొనుగోలు చేయవచ్చు మరియు అమ్మవచ్చు.

మీరు స్టాక్ మార్కెట్, బాండ్లు లేదా మ్యూచువల్ ఫండ్లలో పెట్టుబడి పెట్టాలనుకుంటే డీమ్యాట్ ఖాతా తెరవడం ఒక ముఖ్యమైన దశ. ఈ ప్రక్రియ సులభం మరియు ఆన్‌లైన్‌లో లేదా స్వయంగా చేయవచ్చు. ఈ గైడ్‌లో వివరించిన దశలను అనుసరించడం ద్వారా, మీరు సులభంగా డీమ్యాట్ ఖాతాను తెరవవచ్చు మరియు మీ పెట్టుబడులను సురక్షితంగా మరియు ఎలక్ట్రానిక్‌గా నిర్వహించవచ్చు. 

ఖాతా తెరిచే ముందు మీరు వివిధ DPల గురించి పరిశోధించి, వారి ఫీజు వ్యవస్థలను అర్థం చేసుకోవాలి మరియు వారు అందించే లక్షణాలను తనిఖీ చేయాలి. డీమ్యాట్ ఖాతాను ప్రారంభించడానికి మరియు స్టాక్ మార్కెట్లో పెట్టుబడి పెట్టడం ప్రారంభించడానికి పైన ఇచ్చిన దశలను అనుసరించండి.