Ganesh Chaturthi: వెయ్యేళ్ళ చరిత్ర.. ఉర్దూ భాషలో హిందూ దేవతలను స్తుతిస్తూ పద్యాలు !

Hindu deities-Urdu language: భార‌త దేశం భిన్న మ‌తాలు, భిన్న సంప్ర‌దాయాలు, విభిన్న సంస్కృతుల నిల‌యం. ఇక్క‌డ అన్ని వ‌ర్గాల‌కు చెందిన ప్ర‌జ‌లు నివాస‌ముంటున్నారు. వారివారి పండుగ‌లు, కార్య‌క్ర‌మాలు ఇత‌ర వ‌ర్గాల వారితో క‌లిసి ప‌రుపుకోవ‌డం క‌నిపిస్తుంటుంది. ఇదే విధంగా ఉర్దూ భాషలో హిందూ దేవతలను స్తుతిస్తూ పద్యాలు ఉన్నాయి.. దీని వెనుక వెయ్యేళ్ల చ‌రిత్ర ఉంద‌ని సయ్యద్ తలీఫ్ హైదర్ చెబుతున్నారు. దాని గురించి ఆయ‌న త‌న అభిప్రాయాలు పంచుకుంటూ..

ఉర్దూ భాషలో హిందూ దేవతలను స్తుతిస్తూ పద్యాలు రాసే సంప్రదాయానికి వెయ్యేళ్లకు పైగా ఘనమైన, ప్రాచీన చరిత్ర ఉంది. భారతదేశం అంతటా, వివిధ ప్రాంతాలకు చెందిన కవులు హిందూ, ముస్లిం కవులతో సహా వివిధ దేవుళ్ళ పట్ల తమ భక్తిని వ్యక్తం చేశారు. కృష్ణుడు, బ్రహ్మ, విష్ణువు, మహేశ్వరుడు, రాముడు, హనుమంతుడు, పార్వతి, గంగ, శక్తి, లక్ష్మి, సరస్వతి, దుర్గ, కాళీ వంటి దేవతలను ఈ మతాంతర సాహిత్య సంప్రదాయం కలిగి ఉంది. ఉర్దూ సాహిత్య చరిత్రలో నజీర్ అక్బరాబాదీ క‌న్న‌య్య‌, దుర్గా దేవీ వంటి హిందూ దేవుళ్లకు అంకితం చేసిన కవితా సంకలనాలకు ప్రత్యేకతను సంతరించుకుంది. ఉర్దూ సాహిత్యంలో కూడా వినాయకుడి ప్రస్తావన ఉంది. ఉదాహరణకు, నజీర్ అక్బరాబాదీ తన ఒక కవితను గణేశుడి ప్రస్తావనతో ప్రారంభించాడు. ఆయన కవితలోని ఒక భాగం ఇలా ఉంది.

పెహ్లే నామ్ గణేష్ కా లిజియే సీస్ నావే
జా సే కాజ్ సిధ్ హోన్ సదా మహురత్ లే

(మొదట, మీరు వినాయకుని ఆశీర్వాదాన్ని పొందాలి. ఇది మీ పనిని ఆటంకం లేకుండా పూర్తి చేయడానికి మీకు సహాయపడుతుంది)

ఇది భారతదేశంలోని దేవుళ్ళు, దేవతలతో అతని లోతైన సంబంధాన్ని వివరిస్తుంది.

ప్రఖ్యాత ఉర్దూ కవి గుల్జార్ డెహ్ల్వీ దేవుని స్తుతికి అంకితం చేయబడిన తన "హమ్ద్" లో వినాయకుడిని రూపకంగా సూచించాడు. ఆయన త‌న ర‌చ‌న‌లో ఇలా రాశారు.

తేరీ జాత్ జాత్-ఎ- ఖదీమ్ హై తేరీ జాత్ జాతే అజీమ్ హై
తు నదీం హై తు నయీం హైతు కరీం హైతు రహీం హై

(మీరు గొప్పవారు.. అత్యంత గౌరవనీయులు, మీరు మా స్నేహితులు, ప్రతిఫలం ఇచ్చేవారు.. కరుణామయుడు..) 

ఇవన్నీ అల్లాహ్ లక్షణాలు కాగా, ఇందులో గుల్జార్ దెహ్లవి ఇంకా త‌న ర‌చ‌నలో ఇలా చెప్పారు:

తు వాకేల్ హైతు ఖలీల్ హైతూ హై మోర్ హైతూ హై ఫీల్ హై

(నువ్వే మా సహాయకుడివి, నువ్వే మా ప్రేమికుడివి, నువ్వే మా నెమలివి, నువ్వే మా ఏనుగు)

అంటే ఇక్కడ త‌న ర‌చ‌న‌లో త‌న‌ అనుభూతి ప్రస్తావన వినాయకుని గురించి ఉంటూ.. ఆయనను కవి ప్రజల స్నేహితుడు, సహాయకుడిగా వర్ణించారు. 

అలాగే నదీమ్ జౌన్ పురి త‌న ర‌చ‌న‌లో ఇలా రాశారు.

గణేష్ కి షాన్హై సబ్ సే నిరాలీ

ఉన్హి కా నామ్ లే హర్ ఏక్ సవాలీ

జిస్ నే భీ ఉస్ కో హైపుకరా

అన్ నే భర్ ది ఝలీ ఖలీ

(గణేశుడు సకల దేవతలలో ప్రత్యేకమైనవాడు. ప్రతి సాధకుడు మిమ్మల్ని పిలుస్తాడు. ఎవరైనా మీ పేరును ప్రార్థించినప్పుడల్లా, వారి పనులు పూర్తవుతాయి.)

ఉర్దూ సాహిత్యంలో వినాయకుని ప్రస్తావనలో చెప్పుకోదగిన అంశం ఏమిటంటే, సాముఖ్, ఏకదంత, కపిల్, గజకర్ణక్, లంబోదార్, వాకట, విగణాంష్, వినాయకుడు, గాంధీకేశ్, గజానంద వంటి వివిధ పేర్లతో ఆయనను సూచిస్తారు. అన్ని దేవుళ్ల కంటే ముందు గణేశుడికి ప్రత్యేక స్థానం ఉంది, ఏ ప్రయత్నాన్నైనా ఆయ‌న ఆశీర్వదిస్తాడనీ, సులభతరం చేస్తాడని నమ్ముతారు. మహారాష్ట్రకు చెందిన పలువురు రచయితలు తమ రచనల్లో వినాయకుడిని చేర్చగా, ఉర్దూ ఫిక్షన్ కూడా ఆయ‌న‌ను కీర్తించింది. ఉదాహరణకు, సాదత్ హసన్ మంటో  పాత్ర సుగంధి, ప్రసిద్ధ కథ "హటక్" లో, వినాయకుని అంకితభావం కలిగిన అనుచరుడు, ఆయనను తన గొప్ప గురువుగా భావిస్తారు.

అంతేకాక, అలీ ఇమామ్ నఖ్వీ, రాజేంద్ర సింగ్ బేడీ, ఇస్మత్ చుగ్తాయ్, ఖుర్రాతుల్ ఐన్ హైదర్, కృష్ణ చంద్ర రచనలలో కూడా వివిధ సందర్భాల్లో వినాయకుడి ప్రస్తావనలు ఉన్నాయి. మహారాష్ట్రలో, వినాయక చవితి వేడుకల సందర్భంగా, అనేక మంది కవులు వినాయకుడిని స్తుతిస్తూ పద్యాలు, హమ్ద్ పఠిస్తారు. తన తల్లిని రక్షించడంలో వినాయకుడు చూపిన ధైర్యసాహసాలను స్మరించుకునే సమయంగా ఈ సందర్భం ఉపయోగపడుతుంది. వినాయకుడిని కీర్తించే పాటలతో వినాయకుడి స్ఫూర్తిని సజీవంగా ఉంచడానికి బాలీవుడ్ కూడా దోహదపడింది. హృతిక్ రోషన్, సల్మాన్ ఖాన్, వరుణ్ ధావన్, ప్రభుదేవా, అక్షయ్ కుమార్, గోవిందా వంటి ఆర్టిస్టులు ఈ పాటల్లో వినాయకుడి పాత్రలతో భారతీయుల హృదయాలను దోచుకున్నారు. ఈ పాటల రచయితలు హిందువులు, ముస్లింలతో సహా విభిన్న నేపథ్యాల నుండి వచ్చారు.. వినాయకుడి ప్రాముఖ్యత, విశ్వవ్యాప్త ఆకర్షణను నొక్కి చెప్పారు.

- సయ్యద్ తలీఫ్ హైదర్

(ఆవాజ్ ది వాయిస్ సౌజ‌న్యంతో..)