Unparliamentary Words Row:  పార్ల‌మెంట్ లో ఏ సభ్యుడి మాట్లాడే హక్కును ఎవరూ హరించలేరని, అయితే, సభలో సామ‌ర్య వాతావ‌ర‌ణంలో చర్చ జరగాలని లోక్‌సభ స్పీకర్ ఓం బిర్లా వివ‌ర‌ణ ఇచ్చారు. 

Unparliamentary Words Row: పార్లమెంట్ ఉభయ సభల్లో తీవ్ర పదజాలాన్ని ఉపయోగించడం స‌ర్వ‌సాధారణంగా మారిపోయింది. ఈ క్ర‌మంలో పార్ల‌మెంట్ ప‌లు కీల‌క నిర్ణ‌యం తీసుకుంది. అసంబ‌ద్ద పదజాల‌ వినియోగంపై నిషేద్దం విధిస్తూ.. ఇటీవ‌ల‌ లోక్‌సభ సెక్రటేరియట్ నూత‌న‌ బుక్‌లెట్ ను విడుద‌ల చేసింది. అయితే.. ఈ బుక్ లెట్ పై రాజకీయంగా తీవ్ర‌ దుమారం రేగింది. ఈ జాబితాపై ప్ర‌తిప‌క్షాలు విమ‌ర్శ‌లు కురిపించాయి. 

ఈ క్ర‌మంలో.. ఈ వివాదంపై లోక్‌సభ స్పీకర్ ఓం బిర్లా క్లారిటీ ఇచ్చారు. ఇది 1959 నుంచి కొనసాగుతున్న లోక్‌సభ ప్రక్రియ అని చెప్పారు. ఆ ప్రక్రియలో పార్లమెంటులో చర్చ సందర్భంగా.. ఏ సభ్యుడైన అసంబ‌ద్ద పదాన్ని ఉపయోగించినప్పుడు, ప్రిసైడింగ్ అధికారి దానిని అన్‌పార్లమెంటరీ అని ప్రకటిస్తారని లోక్‌సభ స్పీకర్ ఓం బిర్లా అన్నారు. గ‌తంలో జారీ చేసిన జాబితాను ప‌రిశీలించామ‌నీ, ఇంతకుముందు కూడా ఈ ప్ర‌క్రియ అమలులో ఉండేద‌ని తెలిపారు.

లోక్‌సభ స్పీకర్ ఇంకా మాట్లాడుతూ.. ఏ పదాన్ని నిషేధించలేదని, 1954, 1986, 1992, 1999, 2004, 2009 సంవత్సరాల్లో ఇలాంటి జాబితాను జారీ చేసిన‌ట్టు తెలిపారు. 2010 సంవత్సరం తరువాత.. ఈ జాబితా ప్ర‌తి ఏటా రావడం ప్రారంభమైందనీ,. ఏ సభ్యుడి మాట్లాడే హక్కును ఎవరూ హరించలేరని అన్నారు. అన్‌పార్లమెంటరీ ప‌దాల జాబితాను లోక్‌సభ సెక్రటేరియట్ విడుదల చేసిందని తెలిపారు.

లోక్‌సభ, రాజ్యసభతో సహా రాష్ట్ర శాసనసభలలో అన్‌పార్లమెంటరీగా ప్రకటించబడిన పదాలు, వాక్యాల జాబితాను లోక్‌సభ సెక్రటేరియట్ అన్‌పార్లమెంటరీ వర్డ్స్ 2021 పేరుతో విడుదల చేసిందని తెలియజేశారు. ఈ జాబితాలో చేర్చబడిన పదాలు 'అన్‌పార్లమెంటరీ వ్యక్తీకరణలు'గా వర్గీకరించబడ్డాయని, ఇందులో భాగంగా చర్చ సందర్భంగా ఉభయ సభల్లోనూ జుమ్లాజీవి, కరోనా వ్యాప్తి చెందేవాడు, జైచంద్, శకుని, జైచంద్, లాలిపాప్, చందల్ క్వార్టెట్, గుల్ ఖిలే, పిత్తు వంటి పదాలు ఉపయోగించ‌రాద‌ని తెలిపారు. 

ప్రభుత్వాన్ని విమర్శించే వారి సామర్థ్యానికి ఇది అడ్డుపడుతుందని ప్రతిపక్షాలు ఈ చర్యను తీవ్రంగా నిరసించాయి. సోమవారం నుంచి ప్రారంభమయ్యే పార్లమెంట్ వర్షాకాల సమావేశాలకు ముందు విడుదల చేసిన బుక్‌లెట్‌లో ‘అరాచకవాది’, ‘శకుని’, ‘నియంతృత్వం’, ‘తానాషా’, ‘తానాషాహి’, ‘జైచంద్’, ‘వినాష్ పురుష్’, ‘ఖలిస్తానీ’ వంటి పదాలు ఉన్నాయి. లోక్‌సభ సెక్రటేరియట్ జాబితాలో కొన్ని పదాలు పార్లమెంటరీ కార్యకలాపాల సమయంలో మాట్లాడే ఇతర వ్యక్తీకరణలతో కలిపి చదివితే తప్ప అన్‌పార్లమెంటరీగా పరిగణించరాదని ఒక హెచ్చరికను చేర్చారు.

ఉభయ సభలలో సభాపతికి వ్యతిరేకంగా ఆంగ్లం లేదా హిందీలో చేసిన ఏవైనా అభ్యంతరాలు అన్‌పార్లమెంటరీగా పరిగణించబడతాయని, పార్లమెంటు రికార్డుల నుండి తొలగించబడతాయని కూడా బుక్‌లెట్ లో పేర్కొన‌బ‌డింది.

అన్‌పార్లమెంటరీగా జాబితా చేర్చ‌బ‌డిన పదాలు:

 'రక్తపాతం', 'రక్తపాతం', 'ద్రోహం', 'సిగ్గు', 'దుర్వినియోగం', 'మోసం, 'చంచా', 'చంచగిరి', 'చేలలు', 'పిల్లతనం', 'అవినీతి', 'పిరికివాడు', 'నేరస్థుడు' మరియు 'మొసలి కన్నీరు', 'అవమానం', 'గాడిద', 'నాటకం', 'కళ్లజోడు', 'ఫడ్జ్', 'పోకిరితనం', 'వంచన', 'అసమర్థత', 'తప్పుదోవ పట్టించడం', 'అబద్ధం', 'అవాస్తవం', 'అరాచకవాది', 'గద్దర్', 'గిర్గిత్', 'గూండాలు', 'ఘడియాలీ అన్సు', 'అప్మాన్', 'అసత్య', 'అహంకార్', 'అవినీతి', 'కాలా దిన్', 'కాలా బజారీ', 'ఖరీద్ ఫరోఖ్త్ ', 'దంగా', 'దలాల్', 'దాదగిరి', 'డోహ్రా చరిత్ర', 'బేచర', 'బాబ్‌కట్', 'లాలీపాప్', 'విశ్వాసఘాట్', 'సంవేదన్హీన్', 'మూర్ఖుడు', 'పిత్తు', 'బెహ్రీ సర్కార్', 'లైంగిక వేధింపులు'.