ప్రతీ సంవత్సరం కన్నీళ్లు పెట్టించే ఉల్లి శాంతంగా ఉంది. కానీ టొమాటో మాత్రం జనాలకు కన్నీళ్లు తెప్పిస్తోంది. దేశంలోని పలు నగరాల్లో టమాటా ధర 100 రూపాయలు దాటింది. ఢిల్లీలో చాలా చోట్ల టమాటా ధర కిలో రూ.200కి చేరింది. వీక్లీ మార్కెట్ లో కూడా నాణ్యత లేని టమాట కిలో రూ.120కి లభిస్తోంది.

బంగాళదుంపలు, ఉల్లిపాయలు, టమోటాలు దేశంలో ప్రధాన కూరగాయలు. వీటిలో ఏ ఒక్క ధర పెరిగినా ప్రభుత్వాలకు తలనొప్పులు తప్పడం లేదు. రీసెర్చ్ ఫెలో రంజనా రాయ్, ప్రముఖ ప్రొఫెసర్ అశోక్ గులాటి చేసిన పరిశోధన ప్రకారం, రైతులు గతంలో పంటకు లభించిన ధర ఆధారంగా టమోటా పంటను విత్తుతారు. ఏప్రిల్-మేలో టమాటా ధర కిలోకు రూ.1-2 తగ్గింది. ఈ కారణంగా రైతులు ఈసారి టమోటా సాగుకు దూరంగా ఉన్నారు. దీంతో టమాటా ధర ఒక్కసారిగా ఆకాశాన్ని తాకింది.

టైమ్స్ ఆఫ్ ఇండియాలో ప్రచురితమైన ఒక కథనంలో రాయ్, గులాటీ, దేశంలో ఏడాది పొడవునా టమోటా పంట పండిస్తారని చెప్పారు. ఇది ప్రధానంగా మధ్యప్రదేశ్, ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, గుజరాత్‌లలో సాగు అవుతుంది. దేశంలో మొత్తం టమోటా సాగులో ఈ రాష్ట్రాల వాటా 46 శాతంగా ఉంది. ప్రపంచంలో టమాటా ఉత్పత్తిలో భారతదేశం రెండవ స్థానంలో ఉంది, అయితే దేశంలో హెక్టారుకు దిగుబడి చాలా తక్కువగా ఉంది. 2021-22లో హెక్టారుకు 24.4 టన్నులు కాగా, చైనాలో హెక్టారుకు 58.4 టన్నులుగా ఉంది. అయితే  ప్రపంచ వ్యాప్తంగా సగటున హెక్టారుకు 37 టన్నుల టమాటా పండిస్తున్నారు. 

ధర ఎలా తగ్గుతుంది
టమోటా, ఉల్లిపాయలు, బంగాళాదుంపల విలువ గొలుసును సరిచేయడానికి ప్రభుత్వం 2018-19లో ఆపరేషన్ గ్రీన్స్ ప్రారంభించింది. టమోటాలు, ఉల్లిపాయలు, బంగాళదుంపలకు రైతులకు సరైన ధరలను అందించడం, నష్టాలను తగ్గించడం, ధరల హెచ్చుతగ్గులను అరికట్టడం దీని లక్ష్యం. పథకం ప్రారంభించి నాలుగేళ్లు కావస్తున్నా ఈ కూరగాయల ధరల్లో హెచ్చుతగ్గులు కొనసాగుతున్నాయి. మే 2022లో టమోటా రిటైల్ ధర వార్షిక ప్రాతిపదికన 135.6% ఎక్కువగా ఉండగా, జూన్ 2022లో ఇది 158.6% పెరిగింది. జూలై 2022లో CPIద్రవ్యోల్బణంలో టొమాటాలు అత్యధిక వాటాను కలిగి ఉన్నాయి. 

రాయ్, గులాటీ ప్రకారం, ప్రభుత్వం కొన్ని చర్యలు తీసుకోవడం ద్వారా టమోటా ధరను అరికట్టవచ్చు. టమాటా ధర పెరిగినప్పుడు ప్రజలు ఉపయోగించుకునేలా కనీసం 10 శాతం టొమాటో పూరీని తయారు చేయాలి. దీంతో రైతులకు కూడా మేలు జరుగుతుంది. పురీపై జీఎస్టీని 12% నుంచి 5%కి తగ్గించాలి. దీనితో పాటు, మధ్యవర్తుల పాత్రను తగ్గించడానికి ప్రత్యక్ష మార్కెటింగ్, కాంట్రాక్ట్ ఫార్మింగ్, ప్రైవేట్ మార్కెట్‌ను ప్రోత్సహించాలి. దీంతో వినియోగదారుడికి ఖర్చు కూడా తగ్గుతుంది. దీనివల్ల పోటీ పెరుగుతుంది, మండీలలో మౌలిక సదుపాయాలు మెరుగుపడతాయి. పంటలకు నష్టం తగ్గుతుంది. దీనితో పాటు దేశంలో టమోటా సాగులో పాలీహౌస్‌లను ప్రోత్సహించాలి. ఇది దేశంలో టమోటా రిటైల్ ధరను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది.