గత నాలుగు నెలలకు పైగా స్థిరంగా ఉన్న ఇంధన ధరలు ఎట్టకేలకు మంగళవారం ఊహించినట్లుగానే పెరిగాయి. చమురు కంపెనీలు డీజిల్ ధరలను 76 నుంచి 86 పైసలు పెంచగా, పెట్రోల్ ధర 76 నుంచి 84 పైసలు పెంచాయి. గత నివేదికలను పరిశీలిస్తే, రాబోయే కాలంలో బ్రెంట్ క్రూడ్ ధర మరింత పెరుగుతుందని నిపుణులు భావిస్తున్నారు, ఈ కారణంగా దేశంలో పెట్రోల్ డీజిల్ ధరలు వరుసగా రూ.15 నుండి 22 వరకు పెరిగే అవకాశం ఉంది.
నేడు మంగళవారం దేశంలోని సామాన్య ప్రజలకు రెట్టింపు ఎదురు దెబ్బ తగిలింది. ఒకవైపు నాలుగు నెలలకు పైగా నిలకడగా ఉన్న పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలను చమురు కంపెనీలు పెంచగా, మరోవైపు డొమెస్టిక్ గ్యాస్ సిలిండర్ ధరను రూ.50 పెరిగి సామాన్యుడి జేబుపై మరింత భారాన్ని ప్రభుత్వం పెంచింది. గత నివేదికల ప్రకారం, ఇది ప్రారంభం మాత్రమే రానున్న రోజుల్లో పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలు రూ.15 నుండి 22 వరకు పెరగవచ్చు అని అంచనా.
4 నవంబర్ 2021 నుండి పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలు స్థిరంగా ఉండటం గమనించదగ్గ విషయం. ముడిచమురు ధరలు భారీగా పెరిగినప్పటికీ ఐదు రాష్ట్రాల్లో జరిగిన అసెంబ్లీ ఎన్నికల కారణంగా నాలుగు నెలలుగా ఇంధన ధరలు నిలకడగా ఉన్నాయని ముందే ఊహించారు. ఇటీవల ఎన్నికల తాజా ఫలితాలు వచ్చాక ఇప్పుడు పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలను నిరంతరం పెంచే పర్వం కూడా మొదలైంది. మొదట చమురు కంపెనీలు డీజిల్ ధరను రూ. 25 పెంచాయి, ఇది హోల్సేల్ వినియోగదారుల కోసం ఎన్నడూ లేని విధంగా పెరిగింది, ఇప్పుడు పెట్రోల్ పంపుల వద్ద లభించే ఇంధన ధరలను కూడా పెంచారు. డీజిల్ ధరలు 76 నుంచి 86 పైసలు పెరిగగా, పెట్రోల్ ధరలో 76 నుంచి 84 పైసలు పెరిగింది.
పెట్రోలు ధర రూ. 15 పెరగవచ్చు
పెట్రోలు, డీజిల్ ధరల పెంపునకు సంబంధించి గతంలో వచ్చిన నివేదికలను పరిశీలిస్తే, రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం కారణంగా తలెత్తిన పరిస్థితుల కారణంగా అంతర్జాతీయ మార్కెట్లో ముడి చమురు ధరలు ఆకాశాన్ని తాకుతున్నాయని నిపుణులు అంచనా వేశారు. అటువంటి పరిస్థితిలో, దేశంలో పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలను వరుసగా రూ.15 నుండి 22 వరకు పెంచవచ్చు. వాస్తవానికి, దేశీయ చమురు కంపెనీలు 16 మార్చి 2022 లేదా అంతకు ముందు పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలను లీటరుకు రూ. 12.1 పెంచాల్సి ఉంటుందని, కేవలం ఖర్చులను భర్తీ చేయడానికి మాత్రమే ఈ పెంపు అని ఒక నివేదిక పేర్కొంది. దీనికి మార్జిన్ (లాభం) కూడా కలిపితే లీటరుకు రూ.15.1 పెంచాల్సి ఉంటుంది. సహజంగానే, చమురు కంపెనీలు ఈ పెంపుదల చేస్తే దేశంలోని సామాన్య ప్రజలకు పెద్ద దెబ్బ అని చెప్పవచ్చు.
పెట్రోలు, డీజిల్ ధరలను రూ.15, డీజిల్ ధరలను రూ.22లు పెంచే అవకాశం ఉందని నివేదికలో నిపుణులు పేర్కొంటూ, చమురు మార్కెటింగ్ కంపెనీలు ఒక్కసారిగా ఈ ధరలను పెంచబోవని, అడపాదడపా ధరలు పెంచుతాయని నిపుణులు పేర్కొన్నారు. రానున్న కాలంలో ముడి చమురు ధర బ్యారెల్కు 185 డాలర్లకు చేరుకోవచ్చని అంచనా. ఇదే జరిగితే, ప్రపంచవ్యాప్తంగా చమురు ధరలు భారీగా పెరిగే అవకాశం ఉంది అలాగే భారతదేశంలో పెట్రోల్, డీజిల్ కొనుగోలు చేయడానికి ప్రజలు ఎక్కువ ఖర్చు చేయవలసి ఉంటుంది.
నష్టపోతున్న చమురు కంపెనీలు
విశేషమేమిటంటే, అంతర్జాతీయ మార్కెట్లో ముడి చమురు ధర దశాబ్దపు గరిష్ట స్థాయి బ్యారెల్కు 117డాలర్లకి చేరుకుంది, అయితే శుక్రవారం కొంత స్థిరంగా ఉన్నప్పటికీ, అధిక స్థాయిలోనే ఉంది. ముడిచమురు ధరలు పెరిగినప్పటికీ దేశంలో గత నాలుగు నెలలుగా పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలు ఇలాగే కొనసాగుతున్నాయి. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో చమురు కంపెనీలు తీవ్ర నష్టాలను చవిచూస్తున్నాయి. ఐసిఐసిఐ సెక్యూరిటీస్ నివేదికలో, దేశీయ చమురు కంపెనీల పెరుగుతున్న నష్టాలపై, గత రెండు నెలల్లో గ్లోబల్ క్రూడ్ ఆయిల్ ధరల పెరుగుదల కారణంగా, ప్రభుత్వ యాజమాన్యంలోని రిటైలర్లు భారీ నష్టాలను ఎదుర్కొంటున్నారని, ఇప్పుడు కంపెనీలు ఎదుర్కోవాలి అని దాన్ని తగ్గించేందుకు దేశ ప్రజలపై భారం మోపేందుకు సిద్ధమవుతున్నాయి.
ధరల పెరుగుదల వెనుక రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం
రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం కారణంగా అంతర్జాతీయ మార్కెట్లో ముడి చమురు ధర 40 శాతం వరకు పెరిగింది. దీని కారణంగా చమురు మార్కెటింగ్ కంపెనీలు ఇంధన ధరలను పెంచాల్సిన అవసరం ఏర్పడింది అలాగే ఈ కారణంగా మంగళవారం ఉదయం నుండి పెట్రోల్, డీజిల్, LPG ధరలు పెరిగాయి. గతంలో, ముడి చమురు 14 సంవత్సరాల గరిష్ట స్థాయిని తాకింది. బ్రెంట్ క్రూడ్ 2008 నుండి బ్యారెల్ 139 డాలర్ల గరిష్ట స్థాయికి చేరుకుంది. దీని ప్రభావం ప్రపంచంతో పాటు భారత్పై కూడా పడింది. జపాన్ పరిశోధనా సంస్థ నోమురా కూడా ఒక నివేదికలో ఆసియా మొత్తంలో రష్యా-ఉక్రెయిన్ యుద్ధం అత్యంత ప్రభావం భారతదేశంలో కనిపిస్తుందని అంచనా వేసింది.
ప్రధాన మెట్రోలలో పెట్రోల్ - డీజిల్ ధరలు
నగరం పెట్రోల్ డీజిల్
ఢిల్లీ 96.21 87.47
ముంబై 110.82 95.00
కోల్కతా 105.51 90.62
చెన్నై 102.16 92.19
పాట్నా 105.90 91.09
భోపాల్ 107.23 90.87
జైపూర్ 107.06 90.70
ఇతర దేశాల్లో పెట్రోలు, డీజిల్పై ప్రభావం
రష్యా, ఉక్రెయిన్ మధ్య జరుగుతున్న యుద్ధం కారణంగా ముడి చమురు ధరల్లో మార్పు కనిపిస్తోంది. దీని ప్రభావం ఒక్క భారతదేశంలోనే కాకుండా ప్రపంచ దేశాలలో కనిపిస్తోంది. ఇదిలా ఉంటే.. భారత్ పొరుగు దేశాలను పరిశీలిస్తే.. దివాలా అంచున ఉన్న శ్రీలంకలో కొద్దిరోజుల క్రితం పెట్రోల్ లీటర్ రూ.254కు చేరింది. ఇది కాకుండా పాకిస్థాన్లో పెట్రోల్ రూ.159కి, బంగ్లాదేశ్లో లీటరు రూ.108కి విక్రయిస్తున్నారు.
నిపుణుల అభిప్రాయం ప్రకారం, రష్యా - ఉక్రెయిన్ మధ్య యుద్ధం మరింత పురోగమిస్తే, ముడి చమురు ధర బ్యారెల్కు 185 డాలర్లకి చేరుకుంటుంది. అంతర్జాతీయ స్థాయిలో క్రూడాయిల్ ధర ఒక్క డాలర్ పెరిగితే, దేశంలో పెట్రోల్, డీజిల్ ధర 50 నుండి 60 పైసలు పెరుగుతుంది. అటువంటి పరిస్థితిలో తగ్గిన ఉత్పత్తి, సరఫరా అంతరాయం కారణంగా ధర పెరగడం ఖాయం. ముడి చమురు బ్యారెల్కు 150 డాలర్లు దాటడం వల్ల, భారతదేశంలో పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలు 15 నుండి 22 రూపాయల వరకు పెరుగుతాయని అంచనా. అయితే, ఈ చమురు ధరల పెరుగుదల ఒకేసారి ఉండదు, కొద్దికొద్దిగా చాలా రోజులలో పాటు ఉండొచ్చని నిపుణులు కూడా చెబుతున్నారు.
85% ముడి చమురు దిగుమతులు
భారతదేశం ముడి చమురు ప్రధాన దిగుమతిదారు అయితే ముడి చమురులో 85 శాతానికి పైగా బయటి నుండి కొనుగోలు చేస్తుంది. దిగుమతి చేసుకున్న ముడి చమురు ధరను అమెరికా డాలర్లలో భారత్ చెల్లించాలి. ముడి చమురు ధర పెరుగుదల, డాలర్ బలపడటం వల్ల దేశీయ స్థాయిలో పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలు ప్రభావితం అవుతాయి, అంటే, ఇంధనం ఖరీదైనదిగా మారడం ప్రారంభమవుతుంది. అంతర్జాతీయ మార్కెట్లో ముడిచమురు ధర పెరిగితే భారత్ దిగుమతి బిల్లు పెరగడం ఖాయం. భారత్ దిగుమతి బిల్లు 600 బిలియన్ డాలర్లు దాటవచ్చని ఒక నివేదిక ఆశాభావం వ్యక్తం చేసింది.
దేశంలో రిటైల్ ద్రవ్యోల్బణం ఇప్పటికే గరిష్ఠ స్థాయిలో ఉండడం గమనార్హం. ముడి చమురు ధరల పెరుగుదల వాటిని మరింత పెంచడానికి రుజువు చేస్తుంది. ముడి చమురు ధరలు పెరగడం పెద్ద సవాల్గా మారుతుందని కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ ఇటీవల అన్నారు. ముడి చమురు ఖరీదైనది అయితే, వాటి ప్రభావం దేశంలో పెట్రోల్-డీజిల్, గ్యాస్పై పడిపోతుంది. పెట్రోల్ మరియు డీజిల్ ధరల పెరుగుదలతో, సరుకు రవాణాపై ఖర్చు పెరుగుతుంది మరియు కూరగాయలు మరియు పండ్లతో సహా రోజువారీ వస్తువులపై ద్రవ్యోల్బణం పెరుగుతుంది, ఇది మీ జేబుపై ప్రత్యక్ష ప్రభావం చూపుతుంది.
ఈ విధంగా ధరలు నిర్ణయించబడతాయి
అంతర్జాతీయ మార్కెట్లో ముడి చమురు ధర, మారకపు రేటు, పన్ను, పెట్రోల్- డీజిల్ రవాణా ఖర్చు, ఇతర అంశాలను దృష్టిలో ఉంచుకుని చమురు పంపిణీ సంస్థలు ప్రతిరోజూ పెట్రోల్ డీజిల్ ధరలను నిర్ణయిస్తాయి 2014 వరకు, ధరలను నిర్ణయించే పని ప్రభుత్వంపై ఉంది. ప్రతి 15 రోజులకు ఒకసారి వాటి ధరలు మారుతున్నాయి. కానీ 2014 జూన్ తర్వాత ఈ పనిని చమురు కంపెనీలకు అప్పగించారు. పెట్రోల్ - డీజిల్ ధరల గురించి మాట్లాడుతూ, దీపావళికి ముందు వాటిని చివరిగా సవరించారు. అప్పటి నుండి వాటి ధరలు స్థిరంగా ఉన్నాయి.
ప్రభుత్వం ఎలాంటి ఉపశమనం ఇవ్వగలదు
రానున్న రోజుల్లో ఎన్నికల ఫలితాల తర్వాత పెట్రోల్, డీజిల్ ధరలు పెరిగితే.. ఇప్పటికే ద్రవ్యోల్బణంతో సతమతమవుతున్న ప్రజలకు ప్రభుత్వం కూడా ఊరటనిచ్చే ప్రయత్నం చేయవచ్చు. పెట్రోలు, డీజిల్పై పన్ను తగ్గించడం ద్వారా ధరలను సమతుల్యం చేసుకోవచ్చని ప్రభుత్వం ఎంపిక చేసింది. అయితే దీనివల్ల ప్రభుత్వ పన్నుల రాబడిపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతుంది. ఇంధన ధరలు పెరిగితే ప్రజలకు ఉపశమనం కలిగించేందుకు ప్రభుత్వం ఎలాంటి చర్యలు తీసుకుంటుందనేది ఆసక్తికరంగా మారింది.