Postal Ballot: పోస్టల్ బ్యాలెట్ అంటే..? దీనికి ఎవరు అర్హులు? ఎలా అప్లై చేసుకోవాలి?
Postal Ballot: ఎన్నికల్లో ప్రతి ఓటు ఎంతో కీలకం. అందుకే పోలింగ్ విధుల్లో పాల్గొనే ఉద్యోగులు కూడా ఓటుహక్కును వినియోగించుకోవాలని ప్రత్యేకంగా పోస్టల్ బ్యాలెట్ సౌకర్యాన్ని తీసుకవచ్చారు. అయితే.. ఈ పోస్టల్ బ్యాలెట్ విధానం ఎలా ఉంటుందో ఓసారి పరిశీలిద్దాం....
Postal Ballot: సాధారణంగా ఎన్నికల సమయంలో అత్యవసర విభాగాల్లో విధులు నిర్వహించే ఉద్యోగులు తమ ఓటు హక్కును వినియోగించుకోలేదు. వారు కూడా తమ ఓటు హక్కును వినియోగించుకునే అవకాశం కల్పించింది ఎన్నికల సంఘం. ఇందుకోసం.. ఎన్నికల సంఘం ఎన్నికల నియమాలు 1961లోని 23వ నిబంధనను సవరించింది. పోస్టల్ బ్యాలెట్ లేదా పోస్టల్ బ్యాలెట్ సహాయంతో ఎన్నికలలో ఓటు వేసే సౌకర్యం కల్పించబడింది.
ఎన్నికల సంఘం చొరవతో భారతదేశంలో ప్రతి ఎన్నికలను పండుగలా జరుపుకుంటారు. అందుకే ప్రతి ఎన్నికల్లోనూ గరిష్టంగా ఓటింగ్ జరిగేలా చూడాలని, అంటే ఓటరు ఎవరూ వదలకుండా చూడాలని ఎన్నికల సంఘం కోరుతోంది. ఈ దిశగా ఎన్నికల సంఘం పోస్టల్ బ్యాలెట్ లేదా పోస్టల్ ఓటింగ్ను ప్రారంభించింది. ఈ కథనంలో పోస్టల్ బ్యాలెట్ గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం.
పోస్టల్ బ్యాలెట్ అంటే ఏమిటి?
పోస్టల్ బ్యాలెట్ అనేది పోస్టల్ విధానం ద్వారా ఓటు వేయడం.ఇది 1980లలో ఉపయోగించిన బ్యాలెట్ పేపర్ల మాదిరిగానే ఉంటుంది. ఉద్యోగం కారణంగా తమ నియోజకవర్గంలో ఓటు వేయలేని వ్యక్తులు దీనిని ఎన్నికల్లో ఉపయోగిస్తారు. ఈ వ్యక్తులు పోస్టల్ బ్యాలెట్ సహాయంతో ఓటు వేసినప్పుడు.. వారిని సర్వీస్ ఓటర్లు లేదా ఓటింగ్ లో హాజరుకాని ఓటర్లు అని కూడా పిలుస్తారు.
ఎన్నికల సంఘం ఇప్పటికే నియోజకవర్గంలో పోస్టల్ ఓటర్ల సంఖ్యను నిర్ణయిస్తుంది. అందువల్ల వారికి మాత్రమే పోస్టల్ బ్యాలెట్ పంపబడుతుంది. దీనిని ఎలక్ట్రానిక్ ట్రాన్స్మిటెడ్ పోస్టల్ బ్యాలెట్ సిస్టమ్ (ETPBS) అని కూడా అంటారు. ఓటరు తనకు నచ్చిన అభ్యర్థికి ఓటు వేసిన తర్వాత ఈ పోస్టల్ బ్యాలెట్ ఎన్నికల కమిషన్ అధికారికి పోస్ట్ ద్వారా లేదా ఎలక్ట్రానిక్ పద్ధతిలో తిరిగి పంపబడుతుంది.
పోస్టల్ బ్యాలెట్ను ఎవరు వినియోగించుకోవచ్చు?
>> సైనికుడు
>> ఎన్నికల విధుల్లో నిమగ్నమైన ఉద్యోగులు
>> దేశం వెలుపల పనిచేస్తున్న ప్రభుత్వ అధికారులు
>> నిర్బంధంలో నివసిస్తున్న వ్యక్తులు (ఖైదీలకు ఓటు హక్కు లేదు)
>> 85 ఏళ్లు పైబడిన ఓటర్లు (గతంలో 80 ఏండ్లు పైబడినవారికి అవకాశం ఉండేది)
>> వికలాంగులు (రిజిస్టర్ చేసుకోవాలి)
ఇది ఎప్పుడు ప్రారంభమైంది
పశ్చిమ ఆస్ట్రేలియాలో తొలుత 1877లో పోస్టల్ బ్యాలెట్ ప్రారంభమైంది. ఇది ఇటలీ, జర్మనీ, ఆస్ట్రేలియా, స్పెయిన్, స్విట్జర్లాండ్ , యునైటెడ్ కింగ్డమ్ వంటి అనేక దేశాలలో కూడా ఉపయోగించబడుతుంది. అయితే, ఈ దేశాలలో దీనికి ఖచ్చితంగా వేర్వేరు పేర్లు ఉన్నాయి. ఈ పద్దతి ఆధారంగా.. భారత ఎన్నికల సంఘం ఎన్నికల నియమావళి 1961లోని రూల్ 23ని సవరించి, పోస్టల్ బ్యాలెట్ ద్వారా ఎన్నికల్లో ఓటు వేసేందుకు వీలు కల్పించింది. ఈ మేరకు కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం అక్టోబర్ 21, 2016న నోటిఫికేషన్ జారీ చేసింది. ఏ ఎన్నికల్లోనైనా ఓట్ల లెక్కింపు ప్రారంభమైనా ముందుగా పోస్టల్ బ్యాలెట్ల లెక్కింపు ప్రారంభమవుతుంది. ఆ తర్వాత ఈవీఎంలో నమోదైన ఓట్లను లెక్కిస్తారు. పోస్టల్ బ్యాలెట్లు తక్కువ సంఖ్యలో ఉంటాయి. పేపర్ బ్యాలెట్లు కాబట్టి వాటిని లెక్కించడం సులభం.
పోస్టల్ బ్యాలెట్ కోసం ఉపయోగించే ఫామ్స్..
>> ఫామ్–12 డీ: పోస్టల్ బ్యాలెట్ కోసం దరఖాస్తు పత్రం
>> ఫామ్–13ఏ: ఓటరు డిక్లేరేషన్
>> ఫామ్ 13బీ: కవరు లోపలి కవరు పోస్టల్ బ్యాలెట్ పెట్సాల్సిన కవరు.
>> ఫామ్ 13సీ– కవరు బీ పైన ఉండే కవరు. రిటర్నింగ్ అధికారికి తిరిగి పంపించాల్సిన కవరు.
>> ఫామ్-13బీ కవరులో పోస్టల్ బ్యాలెట్ , 13ఏ ఓటరు డిక్లేరేషన్ పెట్టాలి.
>> ఫామ్స్–13డీ పోస్టల్ బ్యాలెట్ వేసే సమయంలో ఓటరు పాటించాల్సలిన సూచనలు, సలహాలు
పోస్టల్ బ్యాలెట్ను ఏఏ సందర్బంలో తిరస్కరిస్తారు?
>> ఉద్యోగి డిక్లేరేషన్ ఫామ్ పై సంతకం చేయకపోవడం.
>> డిక్లేరేషన్ ఫామ్ లో బ్యాలెట్ పేపర్ సీరియల్ నంబర్ను వేయకపోవడం
>> డిక్లేరేషన్ ఫామ్ పై గెజిటెడ్ అధికారి ధ్రువీకరణ లేకపోవడం
>> ఓటేసిన పోస్టల్ బ్యాలెట్ను 13బీ కవరులో పెట్టకపోవడం లేదా సరిగా సీలు వేయక పోవడం
>> కొన్ని సందర్బాల్లో పోస్టల్ బ్యాలెట్, అలాగే.. డిక్లరేషన్ కూడా ఒకే కవరులో పెట్టడం
>> బరిలో నిలిచిన ఏ అభ్యర్థికి చెందకుండా పైన లేదా కింద మార్క్ చేయడం వంటి కారణాలు..
పోస్టల్ బ్యాలెట్ ప్రక్రియ..
ఎన్నికల విధులు నిర్వహిస్తున్న అధికారులు,ఉద్యోగులకు ఉత్తర్వులతోపాటు ఫారం–12 ని అందజేస్తారు. ఫారం 12ను పూర్తిగా నింపి రిటర్నింగ్ అధికారికి ఎన్నికల మొదటి విడత శిక్షణ కార్యక్రమంలో ఏర్పాటు చేసే ఫెసిటిటేషన్ కేంద్రంలో అందజేయాలి. ఉద్యోగికి అదే నియోజకవర్గం పరిధిలో ఓటర్ అయి ఉన్నట్లైతే.. పోస్టల్ బ్యాలెట్ నేరుగా అందచేయవచ్చు లేదా రిజిస్టర్ పోస్టు చేయవచ్చు. ఉద్యోగి ఫారం 12తో పాటు ఎన్నికల విధుల ఉత్తర్వుల కాపీ, ఓటరు గుర్తింపు కార్డు, ఉద్యోగి గుర్తింపు కార్డు జిరాక్స్ కాపీలు జతచేయాలి.
ఎన్నికల రిటర్నింగ్ అధికారి ఆధ్వర్యంలో అందరికీ అందుబాటులో ఉండే విధంగా పోస్టల్ బ్యాలెట్ డ్రాప్ బాక్స్ ఏర్పాటు చేస్తారు. ఉద్యోగులు తమ ఓటుహక్కును వినియోగించుకుని ఫారం–13 కవర్ బీలో మార్క్ చేసిన పోస్టల్ బ్యాలెట్ పొందుపరిచి కవర్తో పాటు ధ్రువీకరణ పత్రం 13ఏ గెజిటెడ్ అధికారి సర్టిఫై చేసిన సంతకంతో కవర్ బీ (13సీ) కవర్లో పొందుపరిచి డ్రాప్ బాక్స్లో వేయాలి. లేదా ఆర్ఓ కార్యాలయంలో ఏర్పాటు చేసిన బాక్స్లో వేయవచ్చు, లేదా ఆర్ఓకు నిర్ధిష్ట సమయంలో చేరే విధంగా పోస్టుద్వారా పంపించవచ్చు.