సారాంశం

మహాకుంభంలో గంగా జలం క్వాలిటీపై ప్రశ్నలు వస్తుంటే, సైంటిస్టులు మాత్రం పొల్యూషన్ కంట్రోల్ బోర్డు రిపోర్టు సరిగ్గా లేదని అంటున్నారు. రిపోర్టులో కొన్ని ముఖ్యమైన విషయాలు లేవని, గంగా జలం స్నానానికి మంచిదేనని వాళ్లు చెబుతున్నారు.

మహాకుంభంలో దేశం నలుమూలల నుంచి కోట్లాది మంది భక్తులు త్రివేణి సంగమంలో పుణ్య స్నానాలు చేస్తుంటే, సెంట్రల్ పొల్యూషన్ కంట్రోల్ బోర్డు రిపోర్టు మాత్రం అనుమానాలు రేకెత్తించింది. ఈ రిపోర్టుపై సైంటిస్టులు స్పందిస్తూ, ఇది అసంపూర్తిగా ఉందని, రిపోర్టులోని కొన్ని విషయాలను తప్పుగా చూపిస్తున్నారని అనుమానం వ్యక్తం చేస్తున్నారు. నైట్రేట్, ఫాస్ఫేట్ లాంటి విషయాలను రిపోర్టులో చెప్పలేదని, అందుకే ఇది పూర్తి రిపోర్టు కాదని అంటున్నారు. ఈ రిపోర్టును చూసి గంగా జలం క్వాలిటీపై అనుమానాలు పెట్టుకోవడం కరెక్ట్ కాదని, సంగమంలోని నీళ్లు స్నానానికి పనికొస్తాయని సైంటిస్టులు చెబుతున్నారు.

జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ యూనివర్సిటీలోని ఎన్విరాన్‌మెంటల్ సైన్స్ స్కూల్ అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్ డాక్టర్ అమిత్ కుమార్ మిశ్రా, అలహాబాద్ యూనివర్సిటీలోని ఎన్విరాన్‌మెంటల్ సైన్స్ సెంటర్ ప్రొఫెసర్ ఉమేష్ కుమార్ సింగ్, సౌత్ బీహార్ సెంట్రల్ యూనివర్సిటీ అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్ ఆర్కే రంజన్ శుక్రవారం ఒకే మాటగా గంగా జలం స్వచ్చంగా ఉందని, ఇది మంచి నీటి లక్షణమని చెప్పారు. నీటిలో కరిగే ఆక్సిజన్ లెవెల్స్ బాగున్నాయి కాబట్టి స్నానానికి పనికొస్తుందని చెప్పారు.

ప్రయాగ్‌రాజ్ నీటిలో కోలిఫాం బ్యాక్టీరియా కొత్తేం కాదు. ప్రయాగ్‌రాజ్‌లోని నీటిలో ఫెకల్ బ్యాక్టీరియా ఉందని వచ్చిన రిపోర్టుపై జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ యూనివర్సిటీలోని ఎన్విరాన్‌మెంటల్ సైన్స్ స్కూల్ అసిస్టెంట్ ప్రొఫెసర్ డాక్టర్ అమిత్ కుమార్ మిశ్రా మాట్లాడుతూ, దీనికి ఇంకాస్త డేటా కావాలన్నారు. మహాకుంభంలో చాలామంది స్నానాలు చేస్తారని, కోలిఫాం బ్యాక్టీరియా గురించి మాట్లాడితే ఇది కొత్తేం కాదన్నారు. అమృత స్నానం చేసే టైంలో ఈ.కోలి బ్యాక్టీరియా ఎక్కువగా ఉంటుందన్నారు. అందుకే దీనికి ఇంకాస్త డేటా కావాలని, ఎక్కువ పారామీటర్లు, ఎక్కువ నిఘా స్టేషన్లు కావాలని అన్నారు. స్నానం చేయడానికి లీటరుకు 3 మైక్రోగ్రాములు సేఫ్ అని, నీళ్లు స్నానానికి మంచివే అని చెప్పొచ్చు అన్నారు. కానీ సంగం ఘాట్ దగ్గర డేటా చూస్తే అది 3 దగ్గర అటూ ఇటూ మారుతూ ఉంటుందన్నారు. కొన్నిసార్లు 4, 4.5 అవుతుందన్నారు. నీటిలో కరిగిన ఆక్సిజన్ లెవెల్స్ చాలా బాగున్నాయని, పీహెచ్ రేంజ్ కూడా క్షారంగా ఉందని, ఇది మంచిదేనని అన్నారు.

డేటా మొత్తం లేదు, నైట్రేట్, ఫాస్ఫేట్ గురించి చెప్పలేదు. ప్రయాగ్‌రాజ్‌లోని త్రివేణి సంగమంలో నీటి క్వాలిటీ గురించి అలహాబాద్ యూనివర్సిటీలోని ఎన్విరాన్‌మెంటల్ సైన్స్ సెంటర్ ప్రొఫెసర్ ఉమేష్ కుమార్ సింగ్ మాట్లాడుతూ, సెంట్రల్ పొల్యూషన్ కంట్రోల్ బోర్డు (సిపిసిబి) కొన్ని రోజుల కిందట రిపోర్టు తయారు చేసిందని, అందులో నీటిలో ఫెకల్ కోలిఫాం (బ్యాక్టీరియా) లెవెల్స్ పెరిగాయని చెప్పారని అన్నారు. సిపిసిబి ఇంకాస్త రిపోర్టుపై పనిచేయాలని, వాళ్ల దగ్గర మొత్తం డేటా లేదని అన్నారు. రిపోర్టులో నైట్రేట్, ఫాస్ఫేట్ లెవెల్స్ లేవని, నీటిలో కరిగిన ఆక్సిజన్ లెవెల్స్ మాత్రం బాగున్నాయని చెప్పారు. ఇప్పుడున్న డేటా ప్రకారం త్రివేణి సంగం నీళ్లు స్నానానికి పనికొస్తాయని అన్నారు.

డేటాలో తేడాలున్నాయి, ‘స్నానానికి పనికిరాదు’ అనడం తొందరపాటు అవుతుంది. ప్రయాగ్‌రాజ్‌లోని గంగాజలంలో ఫెకల్ బ్యాక్టీరియా ఉందని వచ్చిన రిపోర్టుపై సౌత్ బీహార్ సెంట్రల్ యూనివర్సిటీ అసోసియేట్ ప్రొఫెసర్ ఆర్కే రంజన్ మాట్లాడుతూ, సెంట్రల్ పొల్యూషన్ కంట్రోల్ బోర్డు డేటాలో చాలా తేడాలున్నాయని అన్నారు. నీళ్లు స్నానానికి సేఫ్ కాదని చెప్పడం తొందరపాటు అవుతుందని అన్నారు. ప్రయాగ్‌రాజ్‌లోని నీళ్లు స్నానానికి సేఫ్ కాదని చెప్పడానికి సరైన డేటా లేదని అన్నారు. గర్హ్ముక్తేశ్వర్, ఘాజీపూర్, బక్సర్, పాట్నా గురించి కూడా ఇలాగే చెప్పారని అన్నారు. దీనికి చాలా కారణాలు ఉండొచ్చని, చాలామంది ఒకే నీటిలో స్నానం చేయడం కూడా ఒక కారణం కావొచ్చని అన్నారు. నీటి శాంపిల్ ఎక్కడ, ఎప్పుడు తీసుకున్నారనేది కూడా ముఖ్యమని అన్నారు.