గంగా ప్రహరీలు : మహాకుంభ్ 2025 సంగమ పరిశుభ్రతకు కాపలా
మహాకుంభ్ 2025 సమీపిస్తుండగా, 500 మంది గంగా ప్రహరీలు ఈ పవిత్ర జలాల పరిశుభ్రతను కాపాడటానికి అవిశ్రాంతంగా పనిచేస్తున్నారు. యోగి ప్రభుత్వం శిక్షణ, ఉపాధి కల్పించి వారికి మరింత చేయూతనిస్తోంది.
ప్రయాగరాజ్లో గంగా, యమునా నదుల సంగమం కేవలం రెండు నదుల కలయిక మాత్రమే కాదు, సనాతన ధర్మాన్ని అనుసరించే లక్షలాది భక్తులకు పవిత్ర విశ్వాస చిహ్నం. ప్రతి సంవత్సరం, దేశవిదేశాల నుండి లెక్కలేనన్ని యాత్రికులు ఈ పవిత్ర స్థలంలోని స్వచ్ఛమైన జలాల్లో పుణ్యస్నానం చేసి సనాతన సంప్రదాయాన్ని పాటిస్తారు. సంగమ పవిత్రతను కాపాడటానికి 500 మంది గంగా ప్రహరీలు ఈ నదుల పరిశుభ్రత కోసం నిరంతరం పనిచేస్తున్నారు.
మహాకుంభ్ 2025 సమీపిస్తుండగా, సంగమంలో లక్షలాది మంది పుణ్యస్నానం చేస్తారని అంచనా. ఈ గంగా ప్రహరీలు నదుల పరిశుభ్రతకు కాపలాగా ఉంటారు. యోగి ప్రభుత్వం వారికి శిక్షణ ఇవ్వడం, ఉపాధి అవకాశాలతో అనుసంధానించడం ద్వారా వారికి మరింత మద్దతు ఇస్తోంది.
ప్రయాగరాజ్లో దాదాపు 25 ఘాట్లు ఉన్నాయి. మహాకుంభ్ సమయంలో ఈ ఘాట్లకు భక్తులు పెద్ద ఎత్తున వస్తారు. గంగా, యమునా నదులతో పాటు ఈ ఘాట్ల పరిశుభ్రతను కాపాడటం ఒక పెద్ద సవాలు.
అయితే, ప్రతి ఘాట్లో तैనాత్ చేయబడిన గంగా ప్రహరీలు తమ విధులను నిబద్ధతతో నిర్వర్తిస్తున్నారు. మహాకుంభ్ సమయంలో ప్రతి ఘాట్లో 15-20 మంది బృందాలుగా పనిచేస్తూ, షిఫ్టులలో పనిచేస్తూ, నదులు, ఘాట్లను శుభ్రం చేయడమే కాకుండా, నదుల పవిత్రతను కాపాడుకోవడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను యాత్రికులకు తెలియజేస్తున్నారు.
అదనంగా, దేశవ్యాప్తంగా 200 మందికి పైగా ప్రత్యేక శిక్షణ పొందిన గంగా ప్రహరీలను మోహరించి, ఈ భారీ కార్యక్రమంలో మానవశక్తి కొరత లేకుండా చూస్తున్నారు.
ప్రయాగరాజ్లోని నమామి గంగే ప్రాజెక్ట్ కింద, 'గంగా ప్రహరీలు' వన్యప్రాణుల సంస్థతో కలిసి జలచరాలను సంరక్షిస్తూ, నదులు, ఘాట్ల పరిశుభ్రతను నిర్ధారిస్తున్నారు.
జలజ్ యోజన అసిస్టెంట్ కోఆర్డినేటర్ చంద్ర కుమార్ నిషాద్ మాట్లాడుతూ, లక్షలాది మంది గంగా, యమునా నదులలో పుణ్యస్నానం చేస్తారని, మురికి నీరు వారి విశ్వాసాన్ని తగ్గిస్తుందని అన్నారు.
"దీనిని నివారించడానికి, బృందం 24 గంటలూ పరిశుభ్రతా కార్యక్రమాలు నిర్వహిస్తుంది, నదులు, ఘాట్ల నుండి వ్యర్థాలను తొలగించడానికి వలలను ఉపయోగిస్తుంది. నదులలో వ్యర్థాలు, పూల దండలు వేయకుండా పరిశుభ్రతను కాపాడుకోవాలని భక్తులకు అవగాహన కల్పిస్తున్నారు. చెత్త పారవేయబడితే, దానిని వెంటనే తురాన్ వలలు, ఇతర సాధనాలను ఉపయోగించి తిరిగి తీసుకుంటారు." అని ఆయన అన్నారు.
నదుల పరిశుభ్రత, సంరక్షణ బాధ్యతను స్థానిక సమాజాలు తీసుకునేలా "డబుల్ ఇంజిన్" ప్రభుత్వం చేసిందని నిషాద్ అన్నారు. "తాబేళ్లు, డాల్ఫిన్ల వంటి జలచరాలను వేటాడేవారు ఇప్పుడు వాటి సంరక్షకులుగా మారారు, దీనివల్ల ఈ జాతుల జనాభా పెరిగింది, ఇవి నదులను శుభ్రంగా ఉంచడంలో సహజ పాత్ర పోషిస్తాయి." అని ఆయన అన్నారు.
అటవీ శాఖ ఐటీ అధిపతి అలోక్ కుమార్ పాండే, జలచరాలపై ఆధారపడిన వారికి ప్రత్యామ్నాయ జీవనోపాధిని కల్పించేందుకు యోగి ప్రభుత్వం చేస్తున్న కృషిని ప్రశంసించారు.
"అర్థ గంగా యోజన (జలజ్ యోజన) కింద చేపట్టిన కార్యక్రమాల ద్వారా, స్థానిక మహిళలకు కుట్టు, బ్యూటీ సర్వీసులు, ధూప కర్రలు, జ్యూట్ సంచులు తయారు చేయడం వంటి నైపుణ్యాలలో ఉచిత శిక్షణ అందిస్తున్నారు. 100-150 గ్రామాల నుండి 700 మందికి పైగా మహిళలు ఇప్పటికే ఈ శిక్షణా కార్యక్రమాలతో అనుసంధానించబడ్డారు.
ఇదిలా ఉండగా, పురుషులకు సాంప్రదాయ డైవింగ్ పాత్రలకు మించి పనులు కేటాయించబడ్డాయి, మహాకుంభ్ సమయంలో ఆర్థిక సహాయం, గౌరవ వేతనం అందుతుంది. ఈ కార్యక్రమాల వల్ల నదులపై సమాజం ఆధారపడటం తగ్గింది, వారు నదుల రక్షణకు చురుకైన నిర్వాహకులుగా మారారు." అని ఆయన అన్నారు.
'గంగా ప్రహరీలు' మహాకుంభ్ కోసం పూర్తిగా శిక్షణ పొందారని నిషాద్ నొక్కి చెప్పారు. ఈ కార్యక్రమాన్ని శుభ్రంగా నిర్వహించడమే కాకుండా, యాత్రికులకు సౌకర్యాలను చూపించడం, తప్పిపోయిన వారికి సహాయం చేయడం, వారిని తప్పిపోయిన వస్తువుల కేంద్రానికి తీసుకెళ్లడం ద్వారా వారికి సహాయం చేస్తారు.
అదనంగా, ఈ బృందం భద్రతా సిబ్బందితో కలిసి ఘాట్లను పర్యవేక్షిస్తుంది, స్నానం చేసేవారి భద్రత, సంక్షేమాన్ని నిర్ధారించడానికి అత్యవసర పరిస్థితులకు వెంటనే స్పందిస్తుంది.