క్రిమినల్ లాను వేధింపుల సాధనంగా ఉపయోగించకూడదు - మహ్మద్ జుబేర్ కేసులో సుప్రీంకోర్టు

క్రిమినల్ లాను వేధింపుల సాధానంగా ఉపయోగించడం సరైంది కాదని సుప్రీంకోర్టు తెలిపింది. ఆల్ట్ న్యూస్ కో-ఫౌండర్ మొహమ్మద్ జుబేర్ కు వ్యతిరేకంగా క్రిమినల్ జస్టిస్ యంత్రాంగాన్ని నిర్విరామంగా ఉపయోగించారని చెప్పింది. 

ఆల్ట్ న్యూస్ కో-ఫౌండర్ మొహమ్మద్ జుబేర్ కు వ్యతిరేకంగా క్రిమినల్ జస్టిస్ యంత్రాంగాన్ని నిర్విరామంగా ఉపయోగించారని, అరెస్టు అనేది శిక్షా సాధనం గా ఉపయోగించరాదని సుప్రీంకోర్టు నొక్కి చెప్పింది. విద్వేషపూరిత ప్రసంగాలు చేశారనే ఆరోపణలతో జుబేర్ పై నమోదైన ఎఫ్ఐఆర్ ల‌కు సంబంధించి జుబేర్ కు మధ్యంతర బెయిల్ మంజూరు చేస్తూ జస్టిస్ డీవై చంద్రచూడ్ నేతృత్వంలోని ధర్మాసనం క్రిమినల్ చట్టం, దాని ప్రక్రియలను "వేధింపుల సాధనంగా" ఉపయోగింద‌చరాదని పేర్కొంది.

విద్వేషపూరిత ప్రసంగాలు చేశారనే ఆరోపణలతో జుబేర్ పై ఉత్తరప్రదేశ్ లో నమోదైన ఎఫ్ఐఆర్ ల‌కు సంబంధించి జుబేర్ ను మధ్యంతర బెయిల్ పై విడుదల చేయాలని జూలై 20న అత్యున్నత న్యాయస్థానం ఆదేశించింది. సోమవారం సాయంత్రం తన వెబ్ సైట్ లో అప్ లోడ్ చేసిన 20 పేజీల తీర్పులో గాగ్ ఆదేశాలు వాక్ స్వాతంత్రంపై ‘‘చిల్లింగ్’’ ప్రభావాన్ని కలిగి ఉన్నాయని, జుబైర్ బెయిల్ పై ఉన్నప్పుడు ట్వీట్ చేయకుండా నిషేధించాలని ఉత్తర ప్రదేశ్ తరఫున న్యాయవాది చేసిన అభ్యర్థనను అంగీకరించడానికి సుప్రీం కోర్టు నిరాకరించింది.

ఒకే ట్వీట్లు వేర్వేరు ఎఫ్ఐఆర్ లో ఇలాంటి నేరాలకు దారితీసినప్పటికీ జుబైర్ దేశవ్యాప్తంగా అనేక దర్యాప్తులకు గురైనట్లు సుప్రీంకోర్టు తెలిపింది. ‘‘ పైన వివరించిన వాస్తవాలను బట్టి, పిటిషనర్ (జుబైర్)కు వ్యతిరేకంగా క్రిమినల్ జస్టిస్ యంత్రాంగాన్ని నిర్విరామంగా ఉపయోగించారు. ఫలితంగా, అతను నేర ప్రక్రియ కు సంబంధించిన దుర్మార్గపు చక్రంలో చిక్కుకున్నాడు. అక్కడ ఈ ప్రక్రియ స్వయంగా శిక్షగా మారింది ’’ అని జస్టిస్ సూర్య కాంత్, జస్టిస్ ఎఎస్ బోపన్నలతో కూడిన ధర్మాసనం పేర్కొంది.

‘‘ అరెస్టు అనేది శిక్షించే సాధనంగా ఉపయోగించరాదు, ఉపయోగించకూడదు కూడా ఎందుకంటే.. ఇది క్రిమినల్ చట్టం నుండి ఉద్భవించే తీవ్రమైన పర్యవసానాలలో ఒకటి. వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛను కోల్పోవలసి వస్తుంది. కేవలం ఆరోపణల ఆధారంగా, నిష్పాక్షిక విచారణ లేకుండా వ్యక్తులను శిక్షించకూడదు ’’ అని ధర్మాసనం తన తీర్పులో పేర్కొంది. దర్యాప్తు సమయంతో పాటు క్రిమినల్ జస్టిస్ ప్రక్రియ వివిధ దశలలో వ్యక్తులను అరెస్టు చేసే అధికారం పోలీసు అధికారులకు ఉందని, కానీ ఈ అధికారం ‘‘హద్దులు లేనిది’’ కాదని సుప్రీం కోర్టు తెలిపింది. 

కాగా జుబేర్ తన ట్వీట్ ద్వారా మతపరమైన మనోభావాలను దెబ్బతీశారని ఆరోపిస్తూ ఢిల్లీ పోలీసులు జూన్ 27వ తేదీన అరెస్టు చేశారు. మతపరమైన మనోభావాలను దెబ్బతీశారన్న ఆరోపణలపై హత్రాస్ లో రెండు, సీతాపూర్, లఖింపూర్ ఖేరి, ముజఫర్ నగర్, ఘజియాబాద్, చందౌలి పోలీస్ స్టేషన్ లలో ఒక్కటి చొప్పున మొత్తంగా యూపీలో ఏడు ఎఫ్ఐఆర్లు నమోదయ్యాయి.

జుబైర్ బెయిల్ పై ఉన్నప్పుడు ట్వీట్ చేయకుండా నిరోధించడానికి నిరాకరించిన సుప్రీం కోర్టు, సోషల్ మీడియా ప్లాట్ ఫామ్ పై చేసిన పోస్టుల నుంచి అతడిపై దాఖలు చేసిన ఫిర్యాదులు ఉత్పన్నమైనందున, ట్వీట్ చేయకుండా నిరోధించడానికి ముందస్తు ఉత్తర్వును జారీ చేయలేమని చెప్పింది. ఆయ‌న‌ను సోషల్ మీడియాలో పోస్టులు పెట్ట‌కుండా నిషేధించడం వాక్ స్వాతంత్రం, భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ, అత‌డి వృత్తిని ఆచరించే స్వేచ్ఛను అన్యాయమైన ఉల్లంఘన కిందకు తెస్తుందని ధర్మాసనం పేర్కొంది.

“కోర్టు విధించిన బెయిల్ షరతులు వారు నెరవేర్చాలనుకుంటున్న ఉద్దేశ్యంతో మాత్రమే కాకుండా, వాటిని అమలు చేసే ఉద్దేశ్యానికి అనులోమానుపాతంలో ఉండాలి. బెయిల్ షరతులు విధించేటప్పుడు, కోర్టులు నిందితుల స్వతంత్రతను, న్యాయమైన విచారణ అవసరాన్ని సమతుల్యం చేయాలి. అలా చేస్తున్నప్పుడు, హక్కులు, స్వేచ్ఛలకు భంగం కలిగించే షరతులను మినహాయించాలి ”అని బెంచ్ తెలిపింది.