చెలామణిలోకి భారీగా రూ.500 నకిలీ నోట్లు! అసలువేవో, నకిలీవేవో గుర్తించడం ఎలా?

ప్రస్తుతం ప్రతిదీ నకిలీమయం... చివరకు కరెన్సీ నోట్లను కూడా నమ్మే పరిస్థితి లేదు. మన పర్సులో ఉన్న ₹500 నోటు కూడా నకిలీదేమో అని భయపడాల్సిన పరిస్థితి వచ్చింది. ఎందుకంటే గత 5 సంవత్సరాల్లో ₹500 నకిలీ నోట్లలో 317% పెరుగుదల నమోదైందని ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ నివేదికలు చెబుతున్నాయి.

కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ విడుదలచేసిన నివేదికలో ఈ విషయాన్ని ప్రస్తావించారు. పార్లమెంటులో సమర్పించిన గణాంకాల ప్రకారం... 2018-19లో 21,865 మిలియన్ నకిలీ నోట్లు ఉన్నాయి. 2022-23లో 91,110 మిలియన్లకు పెరిగాయి. అయితే 2023-24లో 15% తగ్గుదల నమోదైంది. అంటే ఆ ఆర్థిక సంవత్సరంలో నకిలీ ₹500 నోట్ల సంఖ్య 85,711 మిలియన్లకు తగ్గింది.

2021-22లో నకిలీ ₹500 నోట్ల సంఖ్య భారీగా పెరిగింది. 2020-21లో 39,453 మిలియన్ నోట్లు ఉండగా, 2021-22లో 79,699 మిలియన్లకు పెరిగింది. అంటే 102% పెరుగుదల. 2023-24లో చెలామణిలో ఉన్న ₹2000 నకిలీ నోట్ల సంఖ్య 166% పెరిగింది. అయితే మొత్తం నకిలీ నోట్ల సంఖ్యలో 30% తగ్గుదల నమోదైంది. 2018-19లో 3,17,384 నకిలీ నోట్లు ఉండగా, 2023-24లో 2,22,639కి తగ్గాయి.

మొత్తంగా చూస్తే, కొత్త నకిలీ నోట్లు చెలామణిలోకి వస్తున్నాయి. ₹2000 నోటును ఉపసంహరించుకున్న తర్వాత, ₹500 నోటు అత్యధిక విలువ కలిగిన నోటుగా మారింది. దీంతో, ₹500 నోటు నకిలీ చేసే వారి సంఖ్య పెరుగుతోంది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా, ఆర్థిక శాఖ దీనిపై నిఘా పెట్టాయి. మన దగ్గర ఉన్న నోటు అసలైనదా లేక నకిలీదా అని గుర్తించడం చాలా ముఖ్యం.

₹500 నోటు అసలా, నకిలీయా ఎలా గుర్తించాలి?
* అసలు ₹500 నోటు కొలతలు 22 mm x 150 mm.
* నోటుపై దేవనాగరి లిపిలో 500 అని ముద్రించి ఉంటుంది.
* నోటు మధ్యలో మహాత్మా గాంధీ చిత్రం ఉంటుంది.
* సూక్ష్మ అక్షరాల్లో 'భారత్', 'ఇండియా' అని రాసి ఉంటుంది.

₹500 నోటు అసలా, నకిలీయా ఎలా గుర్తించాలి?
* 'ఇండియా', 'RBI' అని రాసి ఉన్న కలర్ షిఫ్ట్ విండో ఉంటుంది.
* ₹500 నోటును వంచినప్పుడు, సెక్యూరిటీ థ్రెడ్ రంగు ఆకుపచ్చ నుండి నీలం రంగుకు మారుతుంది.
* హామీ నిబంధన, గవర్నర్ సంతకం, కుడి వైపున మహాత్మా గాంధీ చిత్రంలో RBI చిహ్నం ఉంటుంది.
* నోటులో మహాత్మా గాంధీ చిత్రం, ఎలక్ట్రోటైప్ (500) వాటర్‌మార్క్ ఉంటుంది.

₹500 నోటు అసలా, నకిలీయా ఎలా గుర్తించాలి?
* నోటు ఎడమ వైపు, కుడి కింది భాగంలో నంబర్ ప్యానెల్ ఉంటుంది.
* కుడి కింది భాగంలో రూపాయి చిహ్నంతో పాటు రంగు మారే ఇంక్ (ఆకుపచ్చ నుండి నీలం)లో విలువ సంఖ్య ఉంటుంది.
* నోటు కుడి వైపున అశోక స్తంభం చిహ్నం ఉంటుంది.
* ₹500 నోటు ఎడమ వైపున నోటు ముద్రించిన సంవత్సరం ఉంటుంది.
* నోటులో స్వచ్ఛ భారత్ లోగో, నినాదం ఉంటుంది.