ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ క్రిప్టోకరెన్సీలపై 30 శాతం పన్నుతో పాటు అన్ని లావాదేవీలపై 1 శాతం టీడీఎస్ను ఉంటుందని బడ్జెట్ సమావేశంలో ప్రకటించారు. దీంతో పెట్టుబడిదారులలో తీవ్ర గందరగోళం నెలకొంది. ఇది మీరు మ్యూచువల్ ఫండ్స్ లేదా స్టాక్(equity)ల నుండి వచ్చే ఆదాయంపై చెల్లించే దానికంటే ఎక్కువ.
భారతదేశంలో డిజిటల్ ఆస్తులకు(క్రిప్టోకరెన్సీలతో సహా) పన్ను విధించబడుతుందని ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ మంగళవారం ప్రకటించిన సంగతి మీకు తెలిసిందే. అయితే భారతదేశంలో బిట్ కాయిన్, ఈతేరియం ఇతర ప్రముఖ క్రిప్టోకరెన్సీలకు చట్టపరమైన హోదాను కల్పించటంతో ఈ చర్యను క్రిప్టో ఔత్సాహికులు ఆనందించారు. అయితే క్రిప్టోకరెన్సీల నుండి వచ్చే ఆదాయంపై 30 శాతం పన్ను విధించబడుతుందని ఆర్ధిక మంత్రి ప్రకటించింది. ఇది మీరు మ్యూచువల్ ఫండ్స్ లేదా స్టాక్(equity)ల నుండి వచ్చే ఆదాయంపై చెల్లించే దానికంటే ఎక్కువ.
అన్నింటికంటే ముందుగా క్రిప్టోకరెన్సీ అంటే ఏమిటి..? ఇది చట్టబద్ధం కానప్పుడు భారతదేశంలో ఎలా లావాదేవీలు జరుపుతారు ? క్రిప్టో అలాగే అధీకృత డిజిటల్ కరెన్సీ మధ్య తేడా ఏంటి..? క్రిప్టోకరెన్సీలపై ప్రభుత్వం విధించిన పన్నును ఎలా అమలు చేస్తారు..?
1. క్రిప్టోకరెన్సీ అంటే ఏమిటి?
క్రిప్టోకరెన్సీ అనేది ఒక రకమైన వర్చువల్ డిజిటల్ కరెన్సీ. కరెన్సీ పరంగా ఇది రూపాయి, డాలర్ లేదా పౌండ్ లాగానే ఉంటుంది. ఈ వర్చువల్ కరెన్సీ క్రిప్టోగ్రఫీ సూత్రంపై పనిచేసే బ్లాక్చెయిన్ టెక్నాలజీ నుండి తయారు చేయబడింది. అందుకే దీన్ని క్రిప్టోకరెన్సీ అంటారు. తేడా ఏమిటంటే దేశంలోని సెంట్రల్ బ్యాంకులు రూపాయి, డాలర్ లేదా పౌండ్లను జారీ చేస్తాయి ఇంకా నియంత్రిస్తాయి, అయితే క్రిప్టోకరెన్సీలపై ఎవరికీ నియంత్రణ ఉండదు. ఇది పూర్తిగా వికేంద్రీకృత వ్యవస్థ. దీన్ని ఏ ప్రభుత్వమూ లేదా కంపెనీ నియంత్రించడం లేదు. అందుకే అందులో అస్థిరత నెలకొంది. ఇది పనిచేసే డిస్ట్రిబ్యూటెడ్ సిస్టమ్, హ్యాక్ చేయబడదు లేదా తారుమారు చేయబడదు.
2. భారతదేశంలో లావాదేవీలు ఎలా జరుగుతున్నాయి?
ప్రపంచవ్యాప్తంగా క్రిప్టోకరెన్సీలు చాలానే ఉన్నాయి, వీటిని ఆన్లైన్ ప్లాట్ఫారమ్లు ఇంకా ఎక్స్ఛేంజీలలో లావాదేవీలు చేయవచ్చు. వాటిలో అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన క్రిప్టోకరెన్సీ బిట్కాయిన్. మీరు క్రిప్టోలో పెట్టుబడి పెట్టాలని ఆలోచిస్తున్నట్లయితే మీరు క్రిప్టో వాలెట్ని తెరవాలి.
స్టాక్లను ట్రేడ్ చేయడానికి డీమ్యాట్ ఖాతాను ఎలా తెరుస్తారు.
CoinSwitch, Kuber, Unocoin, WazirX వంటి ప్లాట్ఫారమ్లలో ఎవరైనా క్రిప్టో వాలెట్ని తెరవవచ్చు. దీని కోసం KYC సహా ఇతర ఫార్మాలిటీలను పూర్తి చేయాల్సి ఉంటుంది. దీని తర్వాత మీరు క్రిప్టోలో పెట్టుబడి పెట్టడానికి మీ బ్యాంక్ నుండి డబ్బును డిపాజిట్ చేయాలి.
భారతదేశంలో రూ.100 నుండి వాలెట్ తెరవడానికి అనుమతించే కొన్ని ప్లాట్ఫారమ్లు ఉన్నాయి. కొన్ని క్రిప్టో వాలెట్లు ఉచిత ట్రేడింగ్ను అనుమతిస్తే, కొన్ని కనీస నిర్వహణ ఛార్జీ రూ. 100 వసూలు చేయవచ్చు. ఇది క్రిప్టో మార్పిడిపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
3. క్రిప్టో అండ్ అధీకృత డిజిటల్ కరెన్సీ మధ్య తేడా ఏమిటి?
రిజర్వ్ బ్యాంక్ డిజిటల్ కరెన్సీని జారీ చేస్తుందని బడ్జెట్ను ప్రవేశపెట్టిన తర్వాత ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ విలేకరుల సమావేశంలో చెప్పారు. ఏదైనా కరెన్సీని సెంట్రల్ బ్యాంక్ జారీ చేసినప్పుడే దానిని 'కరెన్సీ' అంటారు. సెంట్రల్ బ్యాంక్ పరిధికి వెలుపల ఏది ఉన్నా దానిని కరెన్సీ అని పిలవరు. అలాగే ఇంకా జారీ చేయని 'కరెన్సీ'పై పన్ను విధించడం లేదు. ఆర్బిఐ డిజిటల్ రూపాయిని జారీ చేస్తుంది, దీనిని డిజిటల్ కరెన్సీ అంటారు. అదే విధంగా, క్రిప్టోపై పన్ను విధించాలనే నిబంధన ఉన్నప్పటికీ అది ఇప్పటికీ చట్టబద్ధమైన కరెన్సీగా ఉండదని ఆర్థిక కార్యదర్శి టీవీ సోమనాథన్ చెబుతున్నారు.
చెప్పాలంటే, క్రిప్టోకరెన్సీ ఏ దేశంలోని సెంట్రల్ బ్యాంక్ ద్వారా నియంత్రించబడదు. అదే సమయంలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా భారతదేశంలో జారీ చేయబడిన డిజిటల్ కరెన్సీని నియంత్రిస్తుంది.
4. క్రిప్టోకరెన్సీలకు ఎలా పన్ను విధించబడుతుంది?
ఆర్బిఐ డిజిటల్ రూపాయితో పాటు క్రిప్టో ప్రపంచంలో ఉన్న అన్ని నాణేలు వర్చువల్ ఆస్తులలో లెక్కించబడతాయని ఆర్థిక మంత్రి మంగళవారం స్పష్టం చేశారు. ఎవరైనా తమ లావాదేవీల్లో లాభాన్ని ఆర్జిస్తే మేము దానిపై 30 శాతం పన్ను విధిస్తాము. ఉదాహరణకు మీరు బిట్కాయిన్లను విక్రయించి 100 రూపాయలు సంపాదిస్తే మీరు ప్రభుత్వానికి పన్నుగా 30 రూపాయలు చెల్లించాలి. అదేవిధంగా క్రిప్టో ప్రపంచంలోని ప్రతి లావాదేవీపై ఒక శాతం టిడిఎస్ కూడా ఛార్జ్ చేయబడుతుంది. టిడిఎస్ తో, ప్రభుత్వం క్రిప్టో లావాదేవీలను తెలుసుకుంటుంది అలాగే పన్ను వసూలు చేయగలదు.
5. క్రిప్టోలో పెట్టుబడి మొత్తానికి పన్ను విధించబడుతుందా?
దీనికి సమాధానం కాదు. మీరు క్రిప్టోకరెన్సీల నుండి వచ్చే లాభాలపై మాత్రమే పన్ను చెల్లించాలి. ఉదాహరణకు, మీరు క్రిప్టోకరెన్సీని ఐదు వేల రూపాయలకు కొనుగోలు చేసి దానిని ఐదు వేల 500 రూపాయలకు విక్రయించినట్లయితే మీరు కేవలం 500 రూపాయలపై 30 శాతం పన్ను అంటే 150 రూపాయలు చెల్లించాలి.
6. ఎవరికైనా క్రిప్టో కరెన్సీని బహుమతిగా ఇస్తే పన్ను చెల్లించాలా?
క్రిప్టోకరెన్సీ పొందిన వారు పన్ను చెల్లించాల్సిందేనని ఆర్థిక మంత్రి స్పష్టంగా చెప్పారు. అంటే, మీరు స్నేహితుడికి బిట్కాయిన్ను బహుమతిగా ఇస్తే అతను పన్ను చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. అయితే, వారసత్వంగా వచ్చిన క్రిప్టోకరెన్సీలు ఈ పన్ను పరిధిలోకి వస్తాయో లేదో ఇంకా స్పష్టంగా తెలియలేదు. గిఫ్ట్ ట్యాక్స్ కింద ఈ రూల్ వర్తిస్తుందని కొందరు నిపుణులు చెబుతున్నారు. దగ్గరి బంధువులు అంటే సోదరులు లేదా సోదరీమణులకు ఇచ్చే బహుమతులపై పన్ను చెల్లించాల్సిన అవసరం లేదని గిఫ్ట్ ట్యాక్స్ నియమాలు స్పష్టంగా ఉన్నాయి.
7. 1% టిడిఎస్ ఎలా వర్తించబడుతుంది?
ప్రతి క్రిప్టో లావాదేవీకి 1% టిడిఎస్ వర్తించబడుతుంది అని బడ్జెట్ను సమర్పించిన తర్వాత ఆర్థిక మంత్రి విలేకరుల సమావేశంలో చెప్పారు. ఈ టీడీఎస్ను బదిలీ చేసిన వ్యక్తి చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
8. డిజిటల్ ఆస్తిలో నష్టాన్ని మరొక దానితో భర్తీ చేయగలవ?
Ethereumలో నష్టం ఉంటే, దానిని Bitcoin ద్వారా లాభం పొందలేరు. ప్రతి డిజిటల్ అసెస్ట్ అంటే యూనిట్ విడిగా పని చేస్తుంది, దానిపై సంపాదించిన లాభానికి పన్ను విధించబడుతుంది కానీ నష్టం భర్తీ చేయబడదు.
9. క్రిప్టోకరెన్సీలను కొనుగోలు చేయడానికి ఇదే సరైన సమయమా?
వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరం నుంచి పన్ను రేట్లు వర్తిస్తాయి. ఇలాంటి పరిస్థితిలో పన్నును నివారించడానికి, మార్చి 31 లోపు పెద్ద ఎత్తున అమ్మకాలు ఉండవచ్చు. ఇది జరిగితే క్రిప్టోకరెన్సీలో అస్థిరత ఉంటుంది. క్రిప్టోకరెన్సీ చట్టబద్ధత గురించి ఇప్పటివరకు ప్రభుత్వం నుండి ఎటువంటి స్పష్టత లేదు అలాగే రిజర్వ్ బ్యాంక్ దీనికి వ్యతిరేకంగా ఉంది. క్రిప్టోలో పెట్టుబడిదారులు నష్టపోతే దానికి ప్రభుత్వం బాధ్యత వహించదు.
