Different types of budgets: బడ్జెట్ ఎన్ని రకాలో తెలుసా..?
బడ్జెట్ అంటే ఒక ఏడాది కాలానికి దేశంలో ఖర్చులు. ఆదాయం వర్సెస్ ఖర్చుల వివరాలు. బడ్జెట్ అందరికీ అర్ధం కానే కాదు. బడ్జెట్ ఎన్ని రకాలో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం..!
 )
Followబడ్జెట్ అంటే ఒక ఏడాది కాలానికి దేశంలో ఖర్చులు. ఆదాయం వర్సెస్ ఖర్చుల వివరాలు. బడ్జెట్ అందరికీ అర్ధం కానే కాదు. బడ్జెట్ ఎన్ని రకాలో ఇప్పుడు తెలుసుకుందాం..!
ఆదాయ, వ్యయాల మధ్యగల సంబంధాన్ని బట్టి బడ్జెట్ రెండు రకాలు:
(1) సంతులిత బడ్జెట్: రాబోయే ఆదాయం, చేయబోయే ఖర్పులు సమానంగా ఉన్నట్లయితే దానిని సంతులిత బడ్జెట్ అంటారు.
(2) అసంతులిత బడ్జెట్: ఆదాయ, వ్యయాల మధ్య అసమానతలు ఉన్న బడ్జెట్ ను అసంతులిత బడ్జెట్ అంటారు.
అసంతులిత బడ్జెట్ రెండు రకాలు:
(అ) మిగులు బడ్జెట్: రాబోయే ఆదాయం ఎక్కువగా ఉండి, చేయబోయే ఖర్చులు తక్కువగా ఉన్నట్లయితే దానిని మిగులు బడ్జెట్ అంటారు. ఈ తరహా బడ్జెట్ ను ద్రవ్యోల్బణ కాలంలో అనుసరిస్తారు.
(ఆ) లోటు బడ్జెట్: రాబోయే ఆదాయం తక్కువగా ఉండి, చేయబోయే ఖర్చులు ఎక్కువగా ఉన్నట్లయితే దానిని లోటు బడ్జెట్ అంటారు. ఈ తరహా బడ్జెట్ ను ఆర్థిక మాంద్యంలో లేదా ప్రతి ద్రవ్యోల్బణ కాలంలో అనుసరిస్తారు.
లోటు బడ్జెట్ 5 రకాలు:
(A) రెవెన్యు లోటు: రెవెన్యు ఆదాయం తక్కువ, రెవెన్యు వ్యయం ఎక్కువ
(B) మూలధన లోటు: మూలధన ఆదాయం తక్కువ, మూలధన వ్యయం ఎక్కువ
(C) బడ్జెట్ లోటు: మొత్తం ఆదాయం తక్కువ, మొత్తం వ్యయం ఎక్కువ
(D) కోష లోటు: బడ్జెట్ లోటు మరియు ఇతర అప్పుల మొత్తం.
కోష లోటునే ద్రవ్య లోటు, విత్త లోటు, ఫిసిక్కల్ లోటు అంటారు.
(E) ప్రాథమిక లోటు: కోష లోటు నుండి వడ్బి చెల్లింపులను తీసివేయగా మిగిలిన దానిని ప్రాధమిక లోటు ఉంటారు.
బడ్జెట్ లో ప్రభుత్వం చేసే ఖర్చును రెండు రకాలుగా వర్గీకరించారు.
(1) ప్రణాళికా వ్యయం:
ప్రణాళికలో పేర్కొన్న సాధారణ పరిపాలన నిమిత్తం చేసే ఖర్చును ప్రణాళికా వ్యయం అంటారు.
ఇది రెండు రకాలు: (A) రెవెన్యు వ్యయం (B) మూలధన వ్యయం
(2) ప్రణాళికేతర వ్యయం:
మూలధన ఆస్తులను సమకూర్చుకోవడానికై చేసే ఖర్చును ప్రణాళికలో ప్రస్తావించకుండా చేసే ఖర్చును ప్రణాళికేతర వ్యయం అంటారు.
ఇది రెండు రకాలు:
(A) రెవెన్యు వ్యయం: రెవెన్యు ఖాతాలపై చేయబడిన ప్రణాళికా, ప్రణాళికేతర వ్యయాల మొత్తం.
(B) మూలధన వ్యయం: మూలధన ఖాతాలపై చేయబడిన ప్రణాళికా, ప్రణాళికేతర వ్యయాల మొత్తం.
క్లిక్ చేసి ఏసియా నెట్ న్యూస్ తెలుగు వాట్సాప్ చానెల్·ను ఫాలో అవ్వండి
