పాశ్చాత్య ఇంటెలిజెన్స్ ఏజెన్సీలకు ఎప్పుడూ టార్గెట్ గానే భారత్..
India-Canada: దేశ రాజధాని న్యూఢిల్లీలో రష్యా దౌత్యవేత్త విక్టర్ ఖిట్జ్చెంకోను 21 మార్చి 1985న ఇద్దరు ముష్కరులు కాల్చి చంపారు. దీనికి నాలుగు రోజుల ముందు న్యూఢిల్లీలోని మరో రష్యా దౌత్యవేత్త ఇగోర్ గుయెజోను అమెరికా నిఘా సంస్థలు కిడ్నాప్ చేశాయి. కొన్ని రోజుల తర్వాత అమెరికాలో కనిపించిన ఇగోర్ కావాలనే ఫిరాయించాడనే వాదనలు వినిపించాయి. అయితే, దీనిని ఆయన భార్య తోసిపుచ్చింది.
Canada–India relations: "జింకే అప్నే ఘర్ షిషే కే హోతే హై, వో దుస్రో పే పత్తర్ నహీ ఫెంకా కార్తే" (అద్దాల మేడల్లో నివసించేవారు ఇతరులపై రాళ్లు విసరకూడదు) అనే హిందీ చిత్రంలోని డైలాగ్ బాగా ప్రాచుర్యం పొందింది. అఖ్తరుల్ ఇమాన్ రాసిన, రాజ్ కుమార్ నుంచి వచ్చిన ఈ ప్రసిద్ధ డైలాగ్ నుంచి పలు విషయాలను పాశ్చాత్య మీడియా, ముఖ్యంగా కెనడా ప్రభుత్వాలు నేర్చుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. కెనడా తన ఇంటెలిజెన్స్ కార్యకలాపాల కోసం ఏకాంతంగా పనిచేయదని పాఠకుడు మొదట తెలుసుకోవాలి. ఇది ఆస్ట్రేలియా, కెనడా, న్యూజిలాండ్, యునైటెడ్ కింగ్డమ్, యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఆఫ్ అమెరికా (యూఎస్ఏ) లతో కూడిన ఇంటెలిజెన్స్ కూటమి అయిన ఫైవ్ ఐస్ లో సభ్యదేశంగా ఉంది.
దేశ రాజధాని న్యూఢిల్లీలో రష్యా దౌత్యవేత్త విక్టర్ ఖిట్జ్చెంకోను 21 మార్చి 1985న ఇద్దరు ముష్కరులు కాల్చి చంపారు. దీనికి నాలుగు రోజుల ముందు న్యూఢిల్లీలోని మరో రష్యా దౌత్యవేత్త ఇగోర్ గుయెజోను అమెరికా నిఘా సంస్థలు కిడ్నాప్ చేశాయి. కొన్ని రోజుల తర్వాత అమెరికాలో కనిపించిన ఇగోర్ కావాలనే ఫిరాయించాడనే వాదనలు వినిపించాయి. అయితే, దీనిని ఆయన భార్య తోసిపుచ్చింది. 1985లో ఖిట్జిచెంకో హత్యలో ప్రొఫెషనలిజానికి సంబంధించిన అన్ని కోణాలు ఉన్నాయని పీటీఐ నివేదిక పేర్కొంది. వాషింగ్టన్ పోస్ట్ నివేదిక ప్రకారం.. మోటార్ బైక్ సోవియట్ రాయబారి కారు వెనుక వైపుకు వచ్చింది.. ఈ తర్వాత కాల్పులు జరిగాయి. కారు అదుపుతప్పిందని, కుడివైపు నుంచి, ముందు వైపు నుంచి వాహనంలోకి మరిన్ని కాల్పులు జరిగాయని పేర్కొంది. హంతకులను పట్టుకోలేకపోయినప్పటికీ హంతకులు ఆఫ్ఘన్ శరణార్థులేనని భావించారు. ఆఫ్ఘనిస్తాన్ లో సీఐఏ ప్రాయోజిత సోవియట్ యూనియన్ వ్యతిరేక ప్రతిఘటన రహస్యం కాదు.
17 మార్చి 1985న న్యూఢిల్లీలోని తన అధికారిక నివాసం నుంచి ఉదయం జాగింగ్ కు వెళ్లిన ఇగోర్ కనిపించకుండా పోయారు. ఇండియా టుడే కథనం ప్రకారం,'నటాషా (ఇగోర్ గుయెజో భార్య) ఓ వ్యక్తితో మాట్లాడుతూ.. తమది చాలా దగ్గరి కుటుంబమని, మాస్కోలోని తన తల్లిదండ్రులతో ఇగోర్ కు చాలా అనుబంధం ఉందని ఢిల్లీ పోలీసు అధికారి తెలిపారు. తన భర్తను కిడ్నాప్ చేశారని తాను అనుమానిస్తున్నానని ఆమె పోలీసులకు తెలిపింది. గుయెజో ఫిరాయించాడనీ, న్యూఢిల్లీ నుంచి అమెరికాకు విమానంలో వచ్చాడని అమెరికా రాయబార కార్యాలయం ధృవీకరించిన తర్వాత ఈ కిడ్నాప్ ఆరోపణలు వచ్చాయి. ఒక దేశానికి చెందిన దౌత్యవేత్తను మరో సార్వభౌమ దేశపు నేల నుంచి వారికి చెప్పకుండా ఏ దేశం తీసుకెళ్తుంది? కానీ తమకు అంతర్జాతీయ చట్టం ఏదీ లేదని ఫైవ్ ఐస్ నమ్ముతున్నాయి.
1984 నవంబరులో పెర్సీ నోరిస్ అనే బ్రిటిష్ దౌత్యవేత్త తన కారులో ఉండగా ముంబైలో ఇదే తరహాలో హత్యకు గురయ్యారు. ఇద్దరు గుర్తుతెలియని వ్యక్తులు ప్రొఫెషనల్ పద్ధతిలో అతన్ని హత్య చేశారు. 3 జూన్ 1982న న్యూఢిల్లీలో కువైట్ దౌత్యవేత్త ముస్తఫా మర్జూక్ ను కాల్చి చంపారు. జూన్ 3న ఉదయం 9.20 గంటలకు ఇంటి నుంచి బయటకు వచ్చిన ముస్తఫా తన మెర్సిడెస్ కారు డోర్ తెరుస్తుండగా కారు వెనుక నుంచి ఓ వ్యక్తి వచ్చి దౌత్యవేత్తపైకి ఐదు సార్లు కాల్పులు జరిపాడని ఇండియా టుడే పేర్కొంది. ఒక షాట్ వెనుక కిటికీని పగలగొట్టగా, మిగిలిన నాలుగు ముస్తఫా కడుపులోకి దూసుకెళ్లాయి. భారత్ లో జోర్డాన్ రాయబారిపై 1983 అక్టోబర్ లో న్యూఢిల్లీలో కాల్పులు జరిగాయి. ఈ సంఘటనలన్నింటిలో పాశ్చాత్య నిఘా సంస్థల పాత్రను ధృవీకరించారు.. అనేక ఆరోపణలు ఉన్నాయి. అంటే భారత అంతర్గత వ్యవహారాల్లోకి చొచ్చుకుపోవడానికి ఈ ఫైవ్ ఐస్ ఎప్పుడూ ప్రయత్నిస్తూనే ఉన్నాయి. ఖలిస్తాన్ వేర్పాటువాద ఉద్యమాన్ని పాకిస్థాన్ సహకారంతో ఫైవ్ ఐస్ స్పాన్సర్ చేసిందని కొన్ని నివేదికలు, అలాంటిదేమీ లేదని మరికొన్ని నివేదికలు పేర్కొంటున్నాయి.
ఖలిస్తాన్ ఉద్యమం ఉచ్ఛస్థితిలో ఉన్న సమయంలో కెనడా, పాకిస్తాన్ లలో ఖలిస్థాన్ ఉగ్రవాద శిబిరాలు ఉన్నట్లు పత్రికలు కథనాలు ప్రచురించాయి. గంగా సింగ్ ధిల్లాన్ వంటి ఖలిస్థాన్ నాయకులకు పాశ్చాత్య నిఘా సంస్థలు నిధులు సమకూర్చాయనే ఆరోపణలకు ఆధారాలు ఉన్నాయి. 1980వ దశకంలో భారత్ లో దౌత్యవేత్తలను లక్ష్యంగా చేసుకుని, పాశ్చాత్య దేశాల్లో భావ ప్రకటనా స్వేచ్ఛ పేరుతో వేర్పాటువాద ఉద్యమాలకు నిధులు సమకూరుస్తున్నప్పుడు, ఈ దాడులకు స్వయం ప్రకటిత, అజ్ఞాత సమూహాలు బాధ్యత వహిస్తాయి. ప్రజల కొన్ని సంఘటనలు త్వరగానే మర్చిపోతుంటారు. ప్రజలు 1983 ప్రసిద్ధ లార్కిన్స్ కేసును మర్చిపోయి ఉండవచ్చు. మేజర్ జనరల్ ఫ్రాంక్ లార్కిన్స్, అతని సోదరుడు, ఎయిర్ వైస్ మార్షల్ కెన్ లార్కిన్స్, లెఫ్టినెంట్ కల్నల్ జస్బీర్ సింగ్ (ఈ ముగ్గురూ రిటైర్డ్ ఇండియన్ ఆర్మీ అధికారులు) 10 నవంబరు 1983 న సీఐఏ కోసం గూఢచర్యం చేశారనే ఆరోపణలపై అరెస్టు చేయబడ్డారు. కొద్ది రోజుల తర్వాత అమెరికా దౌత్యవేత్త హ్యారీ ఎల్ వెదర్బీని 24 గంటల్లో దేశం విడిచి వెళ్లాలని భారత్ ఆదేశించింది.
యునైటెడ్ ప్రెస్ ఇంటర్నేషనల్ (యూపీఐ) ప్రకారం, "ఫ్రాంక్ లార్కిన్స్ (59) తాను 1972 నుండి సీఐఏ కోసం పనిచేస్తున్నాననీ, వైమానిక దళం నుండి పదవీ విరమణ చేసిన తరువాత తన 57 ఏళ్ల సోదరుడు కెన్ లార్కిన్స్ను గూఢచారి వలయంలోకి తీసుకువచ్చానని న్యాయమూర్తి ముందు అంగీకరించినట్లు తెలిసింది. జాతీయ భద్రతా కారణాల దృష్ట్యా ఈ విచారణను రహస్యంగా నిర్వహించామనీ, అయితే శిక్షను ప్రజలకు అందుబాటులో ఉంచామని తెలిపింది. న్యూఢిల్లీలోని సీఐఏ కోసం పనిచేస్తున్నట్లు భావిస్తున్న అమెరికా ఎంబసీ అధికారులకు రహస్య సమాచారాన్ని చేరవేసినందుకు వీరు దోషులుగా తేలినట్లు సంబంధిత వర్గాలు తెలిపాయి. జూలై 1985లో ముగ్గురికి 10 సంవత్సరాల జైలు శిక్ష విధించబడింది. ఆ తర్వాత అమెరికా నేతృత్వంలోని ఫైవ్ ఐస్ ఆగిపోతుందని ఎవరైనా అనుకుంటే మీర్జా గాలిబ్ రాసిన 'అయినా మీకు అవమానం కలగదు' అని రాసిన విషయాన్ని గుర్తు చేసుకోవాలి. 1985లో మరో గూఢచారి వలయం పట్టుబడగా, ఈసారి అది ప్రధాని కార్యాలయంలో ఉండటం గమనార్హం.
రహస్య రక్షణ సమాచారాన్ని విదేశాల ఏజెంట్లకు చేరవేసినందుకు రాజీవ్ గాంధీ వ్యక్తిగత కార్యదర్శి టీఎన్ ఖేర్, మరో ఇద్దరు వ్యక్తిగత సహాయకులను అధికారిక రహస్యాల చట్టం కింద అరెస్టు చేయడంతో ఆయన ముఖ్య కార్యదర్శి పదవికి అలెగ్జాండర్ రాజీనామా చేయాల్సి వచ్చింది. బహుళజాతి సంస్థలతో సంబంధాలున్న ఇద్దరు వ్యాపారవేత్తలు, తొమ్మిది మంది ప్రభుత్వ అధికారులను ఇంటెలిజెన్స్ బ్యూరో కౌంటర్ బ్రాంచ్ అరెస్టు చేసిందని వాషింగ్టన్ పోస్ట్ పేర్కొంది. ఫైవ్ ఐస్ ఇంతటితో ఆగలేదని, భారత భద్రతా వ్యవస్థలో, అంతర్గత వ్యవహారాల్లో వారి చొరబాట్లు ఇప్పటికీ గతం కాదు. భారత్ పై నిందలు వేయడం కంటే తమకంటూ ఒక పంథాను సరిదిద్దుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది.
- సాకిబ్ సలీం
(ఆవాజ్ ది వాయిస్ సౌజన్యంతో..)