IAF: అనేక విశిష్ట ప‌త‌కాలు అందుకున్న‌ భారత వైమానిక దళం యుద్ధ స్క్వాడ్రన్ల కథ ఇది..

Indian Air Force: 120 స్క్వాడ్రన్ 1965 లో కంట్రోల్ అండ్ రిపోర్టింగ్ ఫ్లైట్ స్కూల్ నుండి వాంపైర్ విమానాన్ని ఉపయోగించి జోధ్ పూర్ లో యాక్టివేట్ చేయబడింది. స్క్వాడ్రన్ కు వీరచక్ర, వాయుసేన మెడల్, విశిష్ట సేవా పతకాలు లభించాయి. 1971 యుద్ధంలో, ఇది టార్గెట్ టో ఫ్లైట్ (టిటిఎఫ్) నుండి మిస్టెర్ విమానాలు, టీటీఎఫ్, 3, 31 స్క్వాడ్రన్ల నుండి పైలట్లతో ముందుకు సాగింది. బికనీర్ ఎయిర్ ఫోర్స్ స్టేషన్ నుండి పనిచేస్తూ నాలుగు వీర్ చక్ర, విశిష్ట సేవా పతకాలు సాధించింది.
 

1965 లో, వారు శత్రు భూభాగంపై తక్కువ స్థాయి వ్యూహాత్మక మిషన్లలో నియమించబడ్డారు. రాత్రి వేళల్లో సహా యుద్ధ వైమానిక గస్తీని కూడా నిర్వహించి శత్రు బాంబర్లను నిలువరించారు. ఆ తర్వాత స్క్వాడ్రన్ లీడర్ ఇందర్ జీత్ సింగ్ పర్మార్ కు వీరచక్ర పురస్కారం లభించింది. ఆయ‌న వరుసగా నాలుగు యుద్ధ విమానాలను ఎగురవేసి, శత్రు బాంబర్లను తరిమికొట్టారు.

1971లో టార్గెట్ టోవింగ్ ఫ్లైట్ జామ్ నగర్ కమాండింగ్ ఆఫీసర్ వి.ఎన్.జోహారి, 6 మంది పైలట్లు వ్యూహాత్మక నిఘా చేస్తూ, శత్రు భూభాగంలోకి చొచ్చుకువచ్చి రైలు యార్డులు, చమురు డంప్ లు, మందుగుండు సామగ్రిని ధ్వంసం చేసి వ‌చ్చారు. వారి డేరింగ్ రోల్ నేప‌థ్యంలో 4 వీర్ చక్ర అవార్డుల‌ను సంపాదించారు.

5 డిసెంబరు 1971న ఎయిర్ వైస్ మార్షల్ ఆదిత్య విక్రమ్ పెథియా (అప్పటి ఫ్లైట్ లెఫ్టినెంట్) సుమారు 15 ట్యాంకులను తీసుకువెళుతున్న ఒక రైలును భావల్ నగర్ వైపులో గుర్తించారు. శత్రువులు నేలపై కాల్పులు జరిపినప్పటికీ, ఆయ‌న రెండు దాడులు చేశారు. రెండు రైళ్లను ధ్వంసం చేశాడు. అయితే ఆయన ప్రయాణిస్తున్న విమానానికి మంటలు అంటుకోవడంతో నేల కూలింది.

121 స్క్వాడ్రన్ 1971 యుద్ధంలో ఏర్పాటు చేయ‌బ‌డింది. సీ అండ్ ఆర్ స్కూల్ (తరువాత ఎయిర్ డిఫెన్స్ కాలేజ్ గా పేరు మార్చబడింది), ఎయిర్ క్రూ ట్రైనింగ్ అండ్ టెస్టింగ్ టీమ్, ఆర్మమెంట్ ట్రైనింగ్ వింగ్, ఫైటర్ ట్రైనింగ్ వింగ్ నుండి 15 వాంపైర్ ఎయిర్‌క్రాఫ్ట్‌లను కలిగి ఉంది. వీటిలో తొమ్మిది శ్రీనగర్ నుంచి, మరో ఆరు హల్వారా నుంచి కార్య‌క‌లాపాలు కొన‌సాగించాయి. ఈ స్క్వాడ్రన్ మూడు వీర్ చక్ర పతకాలు, రెండు వాయుసేన పతకాలు, ఒక రిఫరెన్స్-ఇన్-డిస్పాచ్ ల‌ను సాధించింది. 
 

ఏడుగురు పైలట్లు, ఎనిమిది విమానాలు, 29 మంది ఎయిర్ మెన్ లతో శ్రీనగర్ విభాగానికి ఎంఎస్ సెఖోన్ నాయకత్వం వహించారు. పూంచ్, యూరి, తిత్వాల్, కార్గిల్ సెక్టార్లలో దాడులు చేసి పలు శత్రు బంకర్లు, వాహనాలు, మోర్టార్ స్థావరాలు, పెట్రోల్, ఆయిల్, లూబ్రికెంట్స్, మందుగుండు సామాగ్రిని ధ్వంసం చేశారు. కార్గిల్ యుద్ధం ఇలాంటి ఆలోచనలను పునరుజ్జీవింపజేసింది.

వింగ్ కమాండర్ వాల్టర్ మార్షల్ నేతృత్వంలోని హల్వారా డిటాచ్ మెంట్ ను ఆసక్తికరమైన పెయింట్ పని కోసం 'గ్రీన్ బెరెట్' విమానం అని పిలిచేవారు. పెయింటర్ తన బ్రష్ ను ఏ ఫార్మాట్ లో ఉపయోగించినా విమానాలకు నీలం-నలుపు, బూడిద రంగుల మిశ్రమంగా పెయింట్ చేయబడింది. ముందుభాగం తెలుపు రంగులో, దంతాలు ఎరుపు రంగులో పెయింటింగ్ కు 'భయానక రూపాన్ని' ఇస్తున్నాయి. 

రాత్రివేళల్లో ఎగురుతూ శత్రు భూభాగంలోని రైల్ యార్డులు, పెట్రోల్, ఆయిల్, లూబ్రికెంట్లు, మందుగుండు సామాగ్రిపై దాడి చేశారు. నావిగేషన్, మ్యాప్ రీడింగ్, స్టాప్వాచ్ ను రీసెట్ చేయడం, కోర్సు దిద్దుబాటు లెక్కలు, దిక్సూచిని తిరిగి సెట్ చేయడం వంటి అన్ని పనులను నావిగేటర్ / పైలట్ ఆర్హెచ్ సీటు చేసింది. ఆయ‌న తన సీటును పైకి లేపి, పిన్ పాయింట్ల కోసం అటూ ఇటూ చూస్తూ, గమన మార్పు గురించి చర్చించి వేగం, దిశ, ఎత్తును పర్యవేక్షించేవాడు. ఆయుధాల డెలివరీ సమయంలో స్విచ్ లు అమర్చి, పుల్లప్ పాయింట్, ఎత్తు, వేగం, దిశలో రోల్, కమాండ్ 'ఫైర్'ను పిలిచి బయటకు లాగేవారు. .

1971 లో, 122 స్క్వాడ్రన్ జామ్ న‌గ‌ర్ లోని హంటర్ (ఆపరేషనల్ ట్రైనింగ్ యూనిట్) నుండి పైలట్లు, విమానాలను జైసల్మేర్ కు పంపారు. వారి వద్ద ఆరు విమానాలు ఉన్నాయి. లోంగేవాలా యుద్ధంగా పిలువబడే ఈ యూనిట్ అసాధారణంగా రాణించి, ఏడు వీర్ చక్ర‌, మూడు మెన్షన్-ఇన్-డిస్పాచ్ లను సంపాదించింది. జామ్ నగర్ సీఐ ఎంఎస్ 'మిన్హి' బావా జైసల్మేర్ కమాండింగ్ ఆఫీసర్ గా అతి విశిష్ట సేవా పతకం అందుకున్నారు. లాంగేవాలా చరిత్రలోనే అతిపెద్ద ట్యాంక్ నష్టాల్లో ఒకటిగా మారింది. మందుగుండు సామగ్రి, వాహనాలు, కర్మాగారాలు, డంప్ లతో పాటు సుమారు 80 స్థావ‌రాలు ధ్వంసమయ్యాయి. 'బోర్డర్' సినిమాలో ఈ యుద్ధాన్ని నాటకీయంగా చిత్రీకరించడం ఐఏఎఫ్ పాత్రను గణనీయంగా తగ్గించింది.

అయితే ఇదొక్కటే కాదు, అప్పటి ఆపరేషనల్ ట్రైనింగ్ యూనిట్ కమాండింగ్ ఆఫీసర్ డోనాల్డ్ మెల్విన్ కాంక్వెస్ట్ కరాచీ పోర్ట్ బల్క్ ఆయిల్ ఇన్ స్టలేషన్ పై దాడి చేసి నిప్పుపెట్టిన ఒక బృందానికి నాయకత్వం వహించాడు. మరుసటి రోజు మౌరీపూర్ వైమానిక స్థావరంపై సాహసోపేతమైన దాడి చేసి, కనీసం ఆరు శత్రు విమానాలను నేలమ‌ట్టం చేసి వీర్ చక్రను సంపాదించారు. 123 స్క్వాడ్రన్ మొదటిసారి నాగాలాండ్ లో కార్యకలాపాల కోసం యాక్టివేట్ చేయబడింది, హార్వర్డ్ 24 లో తేజ్ పూర్ వద్ద రెక్కీ కోసం మెషిన్ గన్, ఎఫ్ 1962 ఏరియల్ కెమెరాను కలిగి ఉంది. 1971 యుద్ధం సమయంలో ఎయిర్ ఫోర్స్ అకాడమీ, ఫ్లయింగ్ ఇన్స్ట్రక్టర్స్ స్కూల్ నుండి ఐదు టీ-6 జీ/హార్వర్డ్ విమానాలతో స్క్వాడ్రన్ తిరిగి కార్య‌కలాపాలు ప్రారంభించింది. 

ఇది సిర్సా నుండి 6 డిసెంబరు 1971 వరకు,  తరువాత రాజౌరి అడ్వాన్స్డ్ ల్యాండింగ్ గ్రౌండ్ లో పనిచేసింది. విమానం ఉపరితలంపై డార్క్ గ్రీన్, కింద నలుపు రంగుల్లో పెయింట్ చేశారు. వారు హంటర్ ఎలక్ట్రిక్ బాక్సులతో రిగ్గింగ్ చేశారు, ఆరు టీ-10 రాకెట్లను మోసుకెళ్లారు. యుద్ధ సమయంలో 13 ఆపరేషన్లు ప్రారంభించారు. ఈ స్క్వాడ్రన్ ఒక వీర్ చక్రను సంపాదించింది.

- ర‌చ‌యిత‌: ఐఏఎఫ్ చరిత్రకారుడు అంచిత్ గుప్తా