Afghanistan: హిందూ రాజుల పాల‌న‌లో ఉన్న ఆఫ్గానిస్థాన్ ఇస్లామిక్ దేశంగా ఎలా మారిందో తెలుసా.?

Afghanistan: ఆఫ్గానిస్థాన్‌, పాకిస్థాన్‌ల మ‌ధ్య ఉద్రిక‌త్త వాతావ‌ర‌ణం నెల‌కొన్న విష‌యం తెలిసిందే. ఈ నేప‌థ్యంలో ఆఫ్గానిస్థాన్ చ‌రిత్రకు సంబంధించిన ఆస‌క్తిక‌ర విష‌యాల గురించి తెలుసుకోవ‌డానికి ప్ర‌జ‌లు ఆస‌క్తి చూపిస్తున్నారు. 

ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌, పాకిస్తాన్ ఉద్రిక్త‌త‌లు

ఆసియా, యూరప్‌ ఖండాలు ప్రస్తుతం ప్రపంచంలో అత్యంత అస్థిర ప్రాంతాలుగా మారాయి. రష్యా–ఉక్రెయిన్‌, ఇజ్రాయెల్–ఇరాన్‌ మధ్య ఘర్షణల తరువాత ఇప్పుడు ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌, పాకిస్తాన్‌ మధ్య సరిహద్దు ఉద్రిక్తత పెరుగుతోంది. ఇటీవల ఆఫ్ఘాన్‌ సైనికులు పాకిస్తాన్‌ వైపు కాల్పులు జరపడంతో రెండు దేశాల మధ్య వాతావరణం మరింత ఉత్కంఠభరితంగా మారింది. కానీ ఆసక్తికరమైన విషయం ఏమిటంటే.. ఈరోజు పూర్తిగా ఇస్లామిక్ దేశంగా ఉన్న ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌ ఒకప్పుడు హిందూ, బౌద్ధ రాజుల ఆధీనంలో ఉండేదని మీకు తెలుసా.?

హిందూ, బౌద్ధ సంస్కృతి కేంద్రంగా ఉన్న ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌

ప్రాచీన కాలంలో ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌ ప్రాంతం “గంధార”, “ఆర్యాణ” పేర్లతో ప్రసిద్ధి పొందింది. ఈ ప్రాంతం భారత ఉపఖండం సంస్కృతిక వారసత్వంలో ఒక భాగంగా ఉండేది. ఇక్కడ హిందూ దేవాలయాలు, బౌద్ధ విహారాలు, విద్యా కేంద్రాలు ఉండేవి. ఈ ప్రాంతం ధార్మిక, విద్యా రంగాలకు గొప్ప కేంద్రంగా ఉండేది. ఆర్యులు, హిందూ శాహీ రాజులు ఇక్కడ పాలన సాగించారు.

ఇస్లాం ప్రభావం ప్రారంభం

7వ శతాబ్దం నాటికి అరబ్‌ ప్రాంతం నుంచి ఇస్లామిక్‌ సైన్యాలు ఆసియాలోకి విస్తరించాయి. ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌ మీద కూడా వాటి ప్రభావం పెరిగింది. ఆ సమయంలో కాబూల్‌, గంధార వంటి ప్రాంతాలు హిందూ శాహీ రాజ్యాల కింద ఉండేవి. కానీ 8వ నుంచి 10వ శతాబ్దాల మధ్యలో అరబ్‌, టర్క్‌ సైన్యాలు అనేక యుద్ధాలు జరిపి ఈ ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించాయి.

మహ్ముద్‌ గజ్నవి దాడులు

మహ్ముద్‌ గజ్నవి చేసిన దాడులు ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌ చరిత్రలో కీలక మలుపు తిప్పాయి. అతని దండయాత్రల తరువాత ఇక్కడ ఇస్లామిక్‌ పాలన బలపడింది. హిందూ దేవాలయాలు ధ్వంస‌మ‌య్యాయి, బౌద్ధ విహారాలు నాశనం అయ్యాయి, వాటి స్థానంలో మసీదులు, ఇస్లామిక్‌ విద్యా కేంద్రాలు ఏర్పడ్డాయి. స్థానిక ప్రజలు కొంతమంది స్వచ్ఛందంగా, మరికొందరు బలవంతంగా ఇస్లాం మతంలోకి మారారు. కాలక్రమేణా ఆఫ్ఘాన్‌ సమాజం పూర్తిగా ఇస్లామిక్‌ మార్గంలోకి వెళ్లిపోయింది.

భారత్‌లో చారిత్రక బంధం

మధ్యయుగ కాలంలో ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌ గజ్నీ, ఘూర్‌ రాజ్యాల పాలనలో ఉండేది. తరువాత ఢిల్లీ సుల్తానుల్లో భాగమైంది. మొఘల్‌ సామ్రాజ్య స్థాపకుడు బాబర్‌ కూడా కాబూల్‌ను తన రాజ్యానికి కేంద్రంగా ప్ర‌క‌టించాడు. దీనివల్ల ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌, భారత దేశాల మధ్య చారిత్రక సంబంధం ఎంత లోతుగా ఉందో అర్థమవుతుంది.

ఇంకా భారతీయ సంస్కృతి అవశేషాలు

ప్రస్తుతం ఆఫ్ఘానిస్తాన్‌ పూర్తిగా ఇస్లామిక్‌ దేశంగా ఉన్నా, గంధార కళా శైలులు, బౌద్ధ విగ్రహాలు, హిందూ ఆలయాల అవశేషాలు ఇప్పటికీ అక్కడ కనిపిస్తాయి. ఇవి ఆఫ్ఘాన్‌ నేలపై ఒకప్పుడు ఉన్న ఆర్య, హిందూ, బౌద్ధ సంస్కృతుల ఘనతకు సాక్ష్యం చెబుతున్నాయి. చరిత్ర దిశ మారినా, ఆ పురాతన సంస్కృతి గుర్తులు మాత్రం ఇప్పటికీ అక్కడ స‌జీవంగా ఉన్నాయి.