ప్రయాగరాజ్ మహాకుంభమేళా 2025: దీని వెనక కథ తెలుసా?
By ramya Sridhar | First Published Jan 14, 2025, 3:39 PM ISTఉత్తరప్రదేశ్ లోని ప్రయాగ్ రాజ్ లో ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు ఒకసారి కుంభమేళా జరుగుతుంది. ఈ కుంభమేళా విశిష్టత ఇప్పుడు తెలుసుకుందామా...
మహా కుంభం 2025: మన దేశంలో ఎన్నో తీర్థ స్థలాలు ఉన్నాయి, వాటిలో ప్రయాగరాజ్ ఒకటి. ప్రయాగరాజ్‌ను తీర్థరాజు అని కూడా అంటారు. ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు ప్రయాగరాజ్‌లో కుంభమేళా జరుగుతుంది, దీనికి హిందూ మతంలో ప్రత్యేక ప్రాముఖ్యత ఉంది. ప్రయాగరాజ్‌లోనే 144 సంవత్సరాలకు ఒకసారి మహా కుంభమేళా జరుగుతుంది. ఈసారి ఈ మహా కుంభమేళా జనవరి 13 నుంచి ఫిబ్రవరి 26 వరకు ఉంటుంది. ఈ సమయంలో లక్షలాది మంది సాధువులు సంగమంలో స్నానం చేస్తారు. వీరితో పాటు కోట్ల మంది ప్రజలు కూడా ఇక్కడికి వస్తారు. దాదాపు 15 కి.మీ. దూరం వరకు విస్తరించి ఉన్న సంగమ తీరంలో కోట్ల మంది భక్తులు స్నానం చేసే దృశ్యం అద్భుతంగా ఉంటుంది. ఈ వ్యక్తులతో పాటు దేవతలు కూడా తమ రూపాన్ని మార్చుకుని పవిత్ర సంగమ స్థలంలో మహా కుంభ స్నానం కోసం వస్తారని కూడా చెబుతారు. మహా కుంభ మేళాలో స్నానం చేయడం వల్ల కలిగే ప్రాముఖ్యతను అనేక ధర్మ గ్రంథాలలో వివరించారు. దేశం నుంచే కాకుండా విదేశాల నుంచి కూడా ప్రజలు ఇక్కడికి వచ్చి మహా కుంభమేళా చారిత్రాత్మిక దృశ్యాలకు సాక్షులు అవుతారు. మహా కుంభ స్నాన సమయంలో ఐక్యతను చూడవచ్చు. మహా కుంభానికి సంబంధించిన అనేక నమ్మకాలు, సంప్రదాయాలు దీన్ని మరింత ప్రత్యేకంగా చేస్తాయి. కుంభమేళా చరిత్ర గురించి తెలుసుకుందాం...
కుంభమేళా చరిత్ర
కుంభమేళా సంప్రదాయం చాలా పురాతనమైనదని పండితులు భావిస్తున్నారు, కానీ దానికి ఒక క్రమబద్ధమైన రూపాన్ని ఇచ్చిన ఘనత ఆది శంకరాచార్యులకు దక్కుతుంది. నాలుగు ప్రధాన తీర్థాలలో నాలుగు పీఠాలను స్థాపించినట్లే, నాలుగు తీర్థ స్థలాలలో కుంభమేళాలో సాధువుల భాగస్వామ్యాన్ని కూడా ఆయన నిర్ధారించారు. నేటికీ కుంభమేళాలలో శంకరాచార్య మఠానికి చెందిన సాధువులు, శిష్యులతో సహా పాల్గొంటారు. శైవపురాణంలోని ఈశ్వర సంహిత, ఆగమ తంత్రానికి సంబంధించిన సాందీపని ముని చరిత్ర స్తోత్రంలో కూడా కుంభమేళా ప్రస్తావన ఉంది.
మహా కుంభం 2025 ప్రాముఖ్యత
Latest Videos
ప్రయాగరాజ్‌లో ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు ఒకసారి కుంభమేళా జరుగుతుంది, కానీ ఈసారి జరుగుతున్న కుంభమేళాకు ప్రత్యేక ప్రాముఖ్యత ఉంది. పండితుల ప్రకారం, ప్రయాగరాజ్‌లో జరిగే ప్రతి 12వ కుంభమేళాను మహా కుంభమేళా అంటారు. దీని ప్రాముఖ్యత ఇతర కుంభమేళాల కంటే చాలా ఎక్కువ, ఎందుకంటే కుంభమేళా ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు జరుగుతుంది, కానీ మహా కుంభమేళా 144 సంవత్సరాలకు ఒకసారి జరుగుతుంది. ఈసారి మహా కుంభమేళా జనవరి 13 నుంచి ఫిబ్రవరి 26 వరకు జరుగుతుంది.
పూర్ణ కుంభం, అర్ధ కుంభం, మహా కుంభం అంటే ఏమిటి?
ధర్మ గ్రంథాలలో కుంభం, మహా కుంభం గురించి ప్రస్తావన ఉంది. కుంభమేళా ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు దేశంలోని 4 ప్రదేశాలలో - ప్రయాగరాజ్, ఉజ్జయిని, నాసిక్, హరిద్వార్‌లలో జరుగుతుంది, అయితే మహా కుంభమేళా 144 సంవత్సరాలకు ఒకసారి ప్రయాగరాజ్‌లో మాత్రమే జరుగుతుంది.
మహా కుంభమేళా అంటే ఏమిటి?
మహా కుంభమేళా అత్యంత ప్రత్యేకమైనది, ఇది ప్రయాగరాజ్‌లో మాత్రమే జరుగుతుంది. ప్రయాగరాజ్‌లో ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు పూర్ణ కుంభమేళా జరుగుతుంది. 11 పూర్ణ కుంభాలు పూర్తయినప్పుడు, 12వ పూర్ణ కుంభాన్ని మహా కుంభం అంటారు, ఇది 144 సంవత్సరాలకు ఒకసారి జరుగుతుంది. ప్రస్తుతం ప్రయాగరాజ్‌లో జరుగుతున్న కుంభం 144 సంవత్సరాల తర్వాత జరుగుతోంది.
పూర్ణ కుంభమేళా అంటే ఏమిటి?
పూర్ణ కుంభం దేశంలో 4 ప్రదేశాలలో జరుగుతుంది. ఈ ప్రదేశాలు - 1. ఉజ్జయిని, 2. నాసిక్, 3. హరిద్వార్, 4. ప్రయాగరాజ్. పూర్ణ కుంభం ప్రతి 12 సంవత్సరాలకు జరుగుతుంది. ఎక్కడ, ఎప్పుడు కుంభమేళా జరుగుతుందనేది గురు, సూర్య గ్రహాల స్థితిపై ఆధారపడి ఉంటుంది, అంటే ఈ గ్రహాలు ప్రత్యేక రాశులలో ఉన్నప్పుడు మాత్రమే పూర్ణ కుంభమేళా జరుగుతుంది.
అర్ధ కుంభమేళా అంటే ఏమిటి?
అర్ధ కుంభమేళా చరిత్ర అంత పురాతనమైనది కాదు. పూర్ణ కుంభమేళా ఏర్పాట్లను కొనసాగించడానికి సాధువులు ఈ కొత్త సంప్రదాయాన్ని సృష్టించారు. అర్ధ కుంభమేళా హరిద్వార్, ప్రయాగరాజ్‌లలో మాత్రమే జరుగుతుంది, ఇవి ఉత్తరప్రదేశ్‌లో ఉన్నాయి.
కుంభమేళా పురాణ కథ
కుంభమేళాకు సంబంధించిన కథ మన ధర్మ గ్రంథాలలో ఉంది- ఒకసారి దేవతలు, రాక్షసులు కలిసి అమృతం కోసం సముద్ర మథనం చేశారు. ఈ సముద్ర మథనం నుండి 14 రత్నాలు వచ్చాయి, వాటిలో లక్ష్మీదేవి, ఐరావత ఏనుగు, అప్సరసలు, కల్పవృక్షం, కామధేనువు వంటివి ప్రధానమైనవి. చివరిగా ధన్వంతరి అమృత కలశంతో ప్రత్యక్షమయ్యారు. అమృత కలశం బయటకు రాగానే దేవతలు, రాక్షసుల మధ్య దాని కోసం యుద్ధం ప్రారంభమైంది. ఈ యుద్ధం వరుసగా 12 రోజుల పాటు కొనసాగింది. ఈ యుద్ధంలో భూమిపై 4 ప్రదేశాలలో (ప్రయాగ, హరిద్వార్, ఉజ్జయిని, నాసిక్) కలశం నుండి కొన్ని అమృత బిందువులు పడ్డాయి. తరువాత విష్ణువు మోహిని రూపంలో దేవతలకు అమృతం ఇచ్చాడు. భూమిపై ఏ ప్రదేశాలలో అమృత బిందువులు పడ్డాయో, ఆ 4 ప్రదేశాలలోనే కుంభమేళా జరుగుతుంది.
కుంభమేళా ఎప్పుడు, ఎక్కడ జరుగుతుంది?
కుంభమేళా ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని హరిద్వార్, ప్రయాగరాజ్‌లతో పాటు మహారాష్ట్రలోని నాసిక్, మధ్యప్రదేశ్‌లోని ఉజ్జయినిలలో జరుగుతుంది. ఎక్కడ, ఎప్పుడు కుంభమేళా జరుగుతుందనే దాని గురించి మన ధర్మ గ్రంథాలలో స్పష్టంగా వ్రాసి ఉంది. దాని ప్రకారం-
హరిద్వార్‌లో కుంభమేళా ఎప్పుడు జరుగుతుంది?
గురువు కుంభ రాశిలో, సూర్యుడు మేష రాశిలో ఉన్నప్పుడు హరిద్వార్‌లో కుంభమేళా జరుగుతుంది. హరిద్వార్‌లో గత పూర్ణ కుంభం 2021లో జరిగింది, తదుపరిది 2033లో జరుగుతుంది.
ప్రయాగరాజ్‌లో కుంభమేళా ఎప్పుడు జరుగుతుంది?
సూర్యుడు మకర రాశిలో, గురువు వృషభ రాశిలో ఉన్నప్పుడు తీర్థరాజు ప్రయాగలో కుంభ పర్వం యోగం ఏర్పడుతుంది. ప్రయాగరాజ్‌లో గత పూర్ణ కుంభం 2013లో జరిగింది. ప్రస్తుతం ఇక్కడ మహా కుంభమేళా జరుగుతోంది, ఇది 144 సంవత్సరాలకు ఒకసారి జరుగుతుంది. ఇక్కడ తదుపరి పూర్ణ కుంభం 2037లో జరుగుతుంది.
నాసిక్‌లో కుంభమేళా ఎప్పుడు జరుగుతుంది?
సింహ రాశిలో గురువు ఉన్నప్పుడు, సింహ రాశిలో సూర్యుడు ఉన్నప్పుడు గోదావరి తీరంలో (నాసిక్) కుంభ పర్వం జరుగుతుంది. నాసిక్‌లో గత పూర్ణ కుంభం 2015లో జరిగింది, తదుపరి పూర్ణ కుంభం 2027లో జరుగుతుంది.
ఉజ్జయినిలో కుంభమేళా ఎప్పుడు జరుగుతుంది?
సింహ రాశిలో గురువు ఉన్నప్పుడు, మేష రాశిలో సూర్యుడు ఉన్నప్పుడు ఉజ్జయినిలో కుంభ పర్వం జరుపుకుంటారు. ఉజ్జయినిలో గత పూర్ణ కుంభం 2016లో జరిగింది, తదుపరి పూర్ణ కుంభం 2028లో జరుగుతుంది.
కుంభమేళాలో నదుల ప్రాముఖ్యత
ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ధార్మిక కార్యక్రమమైన కుంభమేళాలో నదులకు ప్రత్యేక ప్రాముఖ్యత ఉంది, ఎందుకంటే దేశంలో ఎక్కడ కుంభమేళా జరిగినా అక్కడ ఏదో ఒక పవిత్ర నది ప్రవహిస్తుంది. ప్రయాగరాజ్‌లో సంగమ తీరంలో కుంభం జరుగుతుంది, ఇక్కడ గంగా, యమునా, సరస్వతి నదులు కలుస్తాయి. హరిద్వార్‌లో కూడా గంగా తీరంలో కుంభం జరుగుతుంది. నాసిక్‌లో గోదావరి, ఉజ్జయినిలో పవిత్ర క్షిప్రా నది ఒడ్డున ఈ కార్యక్రమం జరుగుతుంది. ఈ నదులు భారతదేశంలోనే కాకుండా హిందూ మతంలో కూడా ముఖ్యమైన స్థానాన్ని కలిగి ఉన్నాయి.
ఇవి కూడా చదవండి-
ప్రయాగరాజ్ మహా కుంభమేళా: కేవలం రెండు గంటల్లోనే కోటిమంది పుణ్యస్నానం
ప్రయాగరాజ్ మహా కుంభమేళా 2025 : ఆకాశంనుండి చూస్తే ఇలా వుంటుంది
క్లిక్ చేసి ఏసియా నెట్ న్యూస్ తెలుగు వాట్సాప్ చానెల్·ను ఫాలో అవ్వండి