Manipur Harrar: మణిపూర్ లో రెండు నెల‌ల‌కు పైగా హింస కొన‌సాగుతోంది. రెండు వర్గాల మధ్య చెల‌రేగిన ఘ‌ర్ష‌ణ‌లో అనేక మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ప‌లువురు మ‌హిళ‌ల‌ను న‌గ్నంగా ఊరేగించ‌డంతో పాటు వారిపై లైంగిక‌దాడి వంటి దారుణ ఘ‌ట‌న‌లు చోటుచేసుకోవ‌డంతో మణిపూర్ మండిపోతోంది. ఈ క్ర‌మంలోనే కుకీ-మైతీల విభ‌జ‌న‌ను త్వరితగతిన పరిష్కరించాల్సిన అవసరం ఉంద‌ని అన్ని వర్గాలు పేర్కొంటున్నాయి.
Manipur violence-Pallab Bhattacharyya: జూలై 20న ఈశాన్య రాష్ట్రాలకు చెందిన ప్రముఖ రచయిత జయదీప్ మజుందార్ స్వరాజ్య పోర్టల్ లో "Kuki-Meitei divide is permanent now" అనే వ్యాసంలో కుకీ-మైతీ వివాదాన్ని పరిష్కరించడంలో ప్రభుత్వం-సమాజం విఫలం కావడానికి ప‌లు కారణాలను పేర్కొన్నారు. శ‌త్రుత్వం, హింస, మార్చలేని జనాభా బదిలీ, ప్రభావవంతమైన చట్ట అమలు మొదలైనవి అందులో ఉన్నాయి. పార్లమెంట్ వర్షాకాల సమావేశాలు ప్రారంభం కావడానికి ముందు జూన్ 4న వెలువడిన ఈ జుగుప్సాకరమైన మణిపూర్ హ‌ర్రర్ వీడియోను కొందరు వ్యక్తులు వైరల్ చేయడం, ప్రధాని, భారతీయులు, ప్రధాన న్యాయమూర్తి, ఇతర జాతీయ, అంతర్జాతీయ ప్రముఖుల స్పందనల‌తో అంతర్జాతీయ సంఘటనగా మార్చింది.
మిజోరంను విడిచి వెళ్లాలని మైతీల‌ను ఆదేశిస్తూ పామ్రా (ఎంఎన్ఎఫ్ల మాజీ తిరుగుబాటుదారుల సంస్థ) ఇటీవల ఇచ్చిన పిలుపు, రీజనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ పారామెడికల్ అండ్ నర్సింగ్ సైన్సెస్ (రిపాన్స్), నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ (ఎన్ఐటి), ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ చార్టర్డ్ ఫైనాన్షియల్ అనలిస్ట్స్ ఆఫ్ ఇండియా (ఐసిఎఫ్ఎఐ), మిజోరాం విశ్వవిద్యాలయం ప్రముఖ విద్యా సంస్థలలో మైతీ జనాభా గణనను నిర్వహించాలని జూలై 24 న మిజో స్టూడెంట్స్ యూనియన్ ఒక పత్రికా ప్రకటన విడుదల చేయడం పరిస్థితిని మరింత సంక్లిష్టం చేసింది.
భాగస్వాములందరూ ఎదుర్కొంటున్న సవాళ్లను అంగీకరిస్తూ, ఇటువంటి సంక్లిష్ట పరిస్థితులను సూక్ష్మంగా-సహానుభూతితో చూడటం చాలా ముఖ్యం. చరిత్రను క్షుణ్ణంగా పరిశీలించడం, చర్చలను ప్రోత్సహించడం, సంఘర్షణల మూల కారణాలను పరిష్కరించడం, సమ్మిళితత్వాన్ని ప్రోత్సహించడం ఇలాంటి సంక్లిష్ట సమస్యల పరిష్కారానికి అవసరమైన చర్యలు. చాలా మంది సూచించినట్లు కుకీలకు ప్రత్యేక రాష్ట్రం లేదా పరిపాలనా విభాగాన్ని అందించడం శాశ్వత పరిష్కారం కాదు. అస్సాంలో ఒకప్పుడు భాగమైన పొరుగు దేశాలతో సరిహద్దు వివాదాలు ఉన్నాయి. కుకీలకు ప్రత్యేక యూనిట్ ఏర్పాటు చేయాలనే ఆలోచనకు ఇది నిదర్శనం. కుకీ ప్రజల ఆవిర్భావం చారిత్రక రికార్డులలో ఖచ్చితంగా నమోదు చేయబడలేదు. ఏదేమైనా, కుకీలలో మౌఖిక సంప్రదాయాలు-పురాణాలు వారి పూర్వీకులు టిబెట్ లేదా నైరుతి చైనా నుండి ఉద్భవించి ఉండవచ్చని సూచిస్తున్నాయి. కాలక్రమేణా, ఈ ప్రారంభ కుకీ సమూహాలు సాగు-మేతకు మంచి భూమిని వెతుక్కుంటూ వివిధ దిశలలో వలస వెళ్ళాయి.
కుకీ ప్రజల గణనీయమైన వలస మార్గాలలో ఒకటి వారిని ప్రస్తుత మణిపూర్, మిజోరాం, అస్సాం, నాగాలాండ్ లోని కొండలు,లోయలకు దారితీసింది. వలసలు అనేక శతాబ్దాల పాటు సాగిన ఒక క్రమక్రమమైన-దశలవారీ ప్రక్రియ. వివిధ కుకి వంశాలు వివిధ మార్గాలను అనుసరించాయి, ఇది ఈ ప్రాంతంలో ప్రత్యేకమైన కుకీ తెగల ఏర్పాటుకు దారితీసింది. కుకీలు 16 వ శతాబ్దంలో మణిపూర్ లో స్థిరపడటం ప్రారంభించారు. తరువాతి శతాబ్దాలలోనూ దీనిని కొనసాగించారు. ఈ ప్రాంతంలోని కొండ ప్రాంతాలు, దట్టమైన అడవులు వీటికి అనువైన ఆవాసాన్ని కల్పించాయి. కుకీలు కొత్త వాతావరణానికి అనుగుణంగా, వ్యవసాయంలో నిమగ్నమై, తమ ప్రత్యేకమైన సామాజిక-సాంస్కృతిక గుర్తింపులను స్థాపించారు. మణిపూర్ లో కుకీలు పాల్గొన్న అత్యంత ముఖ్యమైన చారిత్రక సంఘటనలలో కుకీ తిరుగుబాటు ఒకటి, దీనిని కుకీ తిరుగుబాటు లేదా కుకీ-లుషాయ్ తిరుగుబాటు అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది 1910 ల చివరలో.. 1920 ల ప్రారంభంలో బ్రిటిష్ వలస పాలన సాగును మార్చడంపై పన్నులు-ఆంక్షలు విధించినప్పుడు జరిగింది, ఇది కుకీలలో విస్తృతమైన అసంతృప్తికి దారితీసింది.
అడపాదడపా సమన్వయంతో కూడిన దాడుల పరంపర అయిన ఈ తిరుగుబాటు గణనీయమైన ప్రాణనష్టానికి దారితీసింది. చివరికి బ్రిటిష్ వారు కుకీ ప్రాంతాలను శాంతింపజేయడానికి దారితీసింది. 1947 లో భారతదేశానికి స్వాతంత్య్రం వచ్చిన తరువాత, మణిపూర్ భారత యూనియన్ లో భాగంగా మారింది. కుకీ ప్రజలు, ఈ ప్రాంతంలోని ఇతర స్థానిక సమూహాల మాదిరిగానే, ఆధునిక ప్రపంచానికి అనుగుణంగా తమ సాంస్కృతిక వారసత్వం, గుర్తింపు, హక్కులను కాపాడుకోవడానికి కష్టపడ్డారు. నేడు, మణిపూర్ లోని కుకీలు రాష్ట్ర సామాజిక, రాజకీయ-సాంస్కృతిక జీవితంలో గణనీయమైన పాత్ర పోషిస్తూనే ఉన్నారు. వారు వివిధ ఆధునిక వృత్తులు-కార్యకలాపాలలో పాల్గొంటూనే వారి ప్రత్యేకమైన ఆచారాలు, భాషలు-సాంప్రదాయ పద్ధతులను నిర్వహిస్తారు. మణిపూర్ కు కుకీల ప్రయాణం-వారి తరువాతి చరిత్ర ఈశాన్య ప్రాంత వైవిధ్యమైన సాంస్కృతిక నేపథ్య సంక్లిష్టతలు, గొప్పతనానికి ఉదాహరణగా నిలుస్తుంది.
రెండు వర్గాలు గొప్ప సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. శతాబ్దాలుగా ఈ ప్రాంతంలో కలిసి ముందుకు న‌డుస్తున్నాయి. మణిపూర్ లో వివిధ వర్గాల మధ్య చారిత్రక ఉద్రిక్తతలు, సంఘర్షణలు ఉన్నప్పటికీ, కుకీలు, మైతీల మధ్య సత్సంబంధాలు, సహజీవనం జరిగిన సందర్భాలు కూడా ఉన్నాయి. కుకీలు-మైతీలు కలిసి వచ్చే ఒక మార్గం ఒకరి పండుగలను మరొకరు జరుపుకోవడం. ఉదాహరణకు, కుకీలు జరుపుకునే కుట్ ఉత్సవంలో మైతీలు తరచుగా పాల్గొంటారు, అయితే కుకీలు యౌషాంగ్ (హోలీ), లై హరోబా వంటి మైతీ పండుగలలో పాల్గొంటారు. కులాంతర వివాహాలు సర్వసాధారణంగా మారుతున్నాయి, ఇది కుకీలు-మైతీల మధ్య బంధాన్ని బలోపేతం చేయడానికి సహాయపడుతుంది. క్రీడలు-వినోద కార్యక్రమాలు సమాజాలు కలిసిపోయే, సుహృద్భావాన్ని పెంపొందించే మరొక వేదిక. రెండు కమ్యూనిటీలు కలిసి వివిధ సాంప్రదాయ క్రీడలు-ఆధునిక ఆటలలో పాల్గొంటాయి, ఆరోగ్యకరమైన పోటీ-స్నేహ స్ఫూర్తిని ప్రోత్సహిస్తాయి.
మణిపూర్ లో వివిధ వర్గాల మధ్య సామరస్యం, అవగాహనను పెంపొందించడానికి ఉద్దేశించిన సామాజిక-సాంస్కృతిక సంస్థలు ఉన్నాయి. ఈ సంస్థలు తరచుగా ప్రజలను ఏకతాటిపైకి తీసుకువచ్చే, వారి భాగస్వామ్య వారసత్వాన్ని జరుపుకునే ప్రాజెక్టులు- కార్యక్రమాలలో సహకరిస్తాయి. పాఠశాలలు, కళాశాలలు వివిధ వర్గాలకు చెందిన యువతీయువకులు సంభాషించే ప్రదేశాలు, స్నేహాన్ని-ఐక్యతా భావాన్ని పెంపొందిస్తాయి. అనేక కుకీ-మైతీ కమ్యూనిటీలు మతాంతర సంభాషణలలో పాల్గొంటాయి.. మత సహనం-అవగాహనను ప్రోత్సహిస్తాయి. ఈ సంభాషణలు విభేదాలను తొలగించడానికి, విభిన్న మత సమూహాల మధ్య ఉమ్మడి పునాదిని నిర్మించడానికి సహాయపడతాయి. ఈ సమూహాలు రెండు వర్గాల మధ్య ఉన్న బంధాలను బలోపేతం చేయడంలో, చివరికి సంఘర్షణ పరిష్కారంలో గొప్ప పాత్ర పోషిస్తాయి.
ఈ సత్సంబంధాల ఉదంతాలు ఉన్నప్పటికీ, కుకీలు-మైతీల మధ్య సంఘర్షణలు-వివాదాల చారిత్రక సందర్భాలు ఉన్నాయని గమనించడం ముఖ్యం. ఏదేమైనా, సానుకూల ఉదాహరణలపై దృష్టి పెట్టడం-సంభాషణ-సహకారాన్ని పెంపొందించడం మరింత సామరస్యపూర్వక సమాజానికి దోహదం చేస్తుంది. పరస్పర గౌరవం, సహకారం ఈ ఉదాహరణలు మణిపూర్, అంతకు మించి ఇతర సమాజాలకు ఆదర్శంగా పనిచేస్తాయి, శాంతియుత సహజీవనం-భిన్నత్వ వేడుక వాతావరణాన్ని పెంపొందిస్తాయి. బలమైన-ఐక్య సమాజాన్ని నిర్మించడానికి అవగాహన, గౌరవం-సహానుభూతిని ప్రోత్సహించడం చాలా అవసరం. మణిపూర్ లోని కుకీ-మైతీ కమ్యూనిటీల నిర్దిష్ట అవసరాలు-ఆందోళనలను అర్థం చేసుకోవడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం రాష్ట్ర ప్రభుత్వం, స్థానిక అధికారులు-కమ్యూనిటీ నాయకులతో కలిసి పనిచేయాల్సిన అవసరం ఉంది. సమ్మిళితత్వం, వైవిధ్యాన్ని గౌరవించడం-సమానమైన అభివృద్ధికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వడం ద్వారా, ఈ వర్గాల మధ్య ఆరోగ్యకరమైన-సామరస్యపూర్వక సంబంధాన్ని పెంపొందించడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం గణనీయంగా దోహదం చేయగలదు.
రాష్ట్ర ప్రభుత్వం కుకీ-మైతీ సంబంధాలను మెరుగుపరచడానికి, రెండు వర్గాల మధ్య అవగాహన, సామరస్యం-సహకారాన్ని పెంపొందించడానికి క్రియాశీలక ప్రయత్నాలను ప్రారంభించాలి. అధికారులు సయోధ్య కోసం తీసుకున్న అన్ని చర్యలను విజయవంతంగా అమలు చేయడానికి కుకీ-మైతీ కమ్యూనిటీలకు చెందిన పౌర సమాజ సమూహాల క్రియాశీలక భాగస్వామ్యం చాలా అవసరం. అధికార పార్టీ తన ఇమేజ్ ను పెంచుకోవడానికి తీసుకోవాల్సిన రాజకీయ చర్యలు, ఈ చర్యలను మరింత మెరుగ్గా అమలు చేయడం ఆ పార్టీకే వదిలేస్తున్నారు. భిన్నత్వం మధ్య ఐక్యతను పెంపొందించడానికి సయోధ్యకు చర్యలు తీసుకోవడానికి చాలా కాలం పట్టవచ్చు అనడంలో సందేహం లేదు, కానీ శాశ్వత పరిష్కారం కోసం, ఇది ఉత్తమ మార్గం-ప్రపంచ చరిత్ర దీనిని గుర్తు చేస్తుంది. మణిపూర్ ప్రజలు వలసను చారిత్రక సత్యంగా గుర్తించాలి. వలసలపై ప్రసిద్ధ వ్యాఖ్య.. "మీరు తిరిగి వెళ్లి ప్రారంభాన్ని మార్చలేరు, కానీ మీరు ఉన్న చోటే ప్రారంభించవచ్చు.. దాని ముగింపును మార్చవచ్చు" అనేది గుర్తుంచుకోవాలి.
- పల్లబ్ భట్టాచార్య
(పల్లబ్ భట్టాచార్య ఒక సీనియర్ ఐపీఎస్ అధికారి, ఆయన డైరెక్టర్ జనరల్ ఆఫ్ పోలీస్ అండ్ అస్సాం పబ్లిక్ సర్వీస్ కమిషన్ చైర్మన్ గా పనిచేశారు)
( ఆవాజ్ ది వాయిస్ సౌజ‌న్యంతో.. )