Charter of Makkah: పవిత్ర ఇస్లాం నగరమైన మ‌క్కాలో ప్రపంచంలోని ప్రముఖ ముస్లిం పండితుల పెద్ద బృందం 28 మే 2019 న మక్కా చార్టర్ ను ఏకగ్రీవంగా ఆమోదించింది. కొంతమంది ముస్లిం ఆలోచనాపరులు దీనిని 'ఇది పాశ్చాత్య నమూనాపై ఆధారపడి ఉంది' అనే ప్రాతిపదికన వ్యతిరేకిస్తున్నప్పటికీ, ప్రపంచానికి మత-సాంస్కృతిక వైవిధ్యాన్ని అంగీకరించే ముస్లిం దృక్పథాన్ని అందించినందుకు చార్టర్ ఇప్పటికే వివిధ అంతర్జాతీయ వేదికలపై ప్రశంసించబడింది.
Dr Sheikh Muhammad bin Abdulkarim Al-Issa: డాక్టర్ షేక్ ముహమ్మద్ బిన్ అబ్దుల్ కరీమ్ అల్-ఇస్సా నాయకత్వంలో, ఉగ్రవాదాన్న-తీవ్రవాదాన్ని తిరస్కరించే, ఇస్లాంను ఇతర మతాలతో అనుసంధానించే సమాజాన్ని సృష్టించడానికి ముస్లిం ప్రపంచం కోసం 30 సూత్రాల గ్రంథం మక్కా చార్టర్ ఇతర మతాల ప్రజలతో శాంతియుతంగా జీవించగల మితవాద ఇస్లాంను ప్రోత్సహించడానికి నమూనాగా మారింది. పవిత్ర ఇస్లాం నగరమైన మ‌క్కాలో ప్రపంచంలోని ప్రముఖ ముస్లిం పండితుల అపూర్వమైన బృందం 28 మే 2019 న మక్కా చార్టర్ ను ఏకగ్రీవంగా ఆమోదించింది. కొంతమంది ముస్లిం ఆలోచనాపరులు దీనిని 'ఇది పాశ్చాత్య నమూనాపై ఆధారపడి ఉంది' అనే ప్రాతిపదికన వ్యతిరేకిస్తున్నప్పటికీ, ప్రపంచానికి మత-సాంస్కృతిక వైవిధ్యాన్ని అంగీకరించే ముస్లిం దృక్పథాన్ని అందించినందుకు చార్టర్ ఇప్పటికే వివిధ అంతర్జాతీయ వేదికలపై ప్రశంసించబడింది
ఈ చార్టర్ పై 1,200 మంది ముఫ్తీలు, పండితులు, 4,500 మందికి పైగా ఇస్లామిక్ ఆలోచనాపరులు సంతకాలు చేశారు. నైజర్ లోని నియామేలో జరిగిన తమ విదేశాంగ మంత్రుల సమావేశంలో ఇస్లామిక్ దేశాలు దీనిని ఆమోదించాయి. ఇప్పటికే పలు దేశాల్లో ఇమామ్ లకు శిక్షణ ఇవ్వడంలో ఈ డాక్యుమెంట్ ప్రస్తావనగా మారింది. సౌదీ అరేబియా న్యాయశాఖ మంత్రిగా, సౌద్ సభకు సన్నిహితుడైన డాక్టర్ అల్-ఇస్సా ఇస్లాం పవిత్ర స్థలాలకు సంరక్షకుడిగా ఉన్న సౌదీ అరేబియా రూపురేఖలను మార్చడంలో ఆయన ప్రభావం ఎనలేనిది. జిహాద్, ఉగ్రవాదం, ఇతరుల ద్వేషంతో ఇస్లాం సంబంధం గురించి ప్రపంచంలో పెరుగుతున్న అవగాహనను పరిష్కరించడానికి మక్కా చార్టర్ ఒక ప్రధాన పత్రాలలో ఒకటి.
డాక్టర్ అల్-ఇస్సా 2016 లో ముస్లిం వరల్డ్ లీగ్ సెక్రటరీ జనరల్ అయ్యాడు. త్వరలోనే ఈ సంస్థ తీవ్రవాద భావజాలంపై పోరాడటానికి సౌదీ అరేబియా ప్రముఖ సంస్థగా గుర్తించబడింది. ఇతర మతాలకు చెందిన నాయకులతో సంబంధాలను పెంపొందించడం, తీవ్రవాదం, ఫండమెంటలిజం, హింసను తిరస్కరించే ఇస్లాం వివిధ వర్గాలలో ఏకాభిప్రాయాన్ని నిర్మించడం దీని లక్ష్యం. ముస్లిం స్కాలర్స్ ఆర్గనైజేషన్ అధ్యక్షుడు కూడా అయిన అల్-ఇస్సా మాట్లాడుతూ, ఈ చార్టర్ ను ముస్లిమేతర మత పెద్దలు కూడా స్వాగతించారనీ, చాలా విలువైనవారని, సమకాలీన మత, మేధోపరమైన సమస్యలను ఎదుర్కోవడంలో జ్ఞానోదయ ముస్లిం దార్శనికతకు ఇది ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుందని అభివర్ణించారు. మక్కా చార్టర్ మానవుల సమానత్వ సూత్రంతో ప్రారంభమవుతుంది, ఇది చాలా మంది ముస్లింలలో వారి మత ఆధిక్యత గురించి గ్రహించిన భావనకు విరుద్ధంగా ఉంటుంది. "వివిధ జాతులు, జాతులు-జాతీయతలతో సంబంధం లేకుండా ప్రజలందరూ దేవుని క్రింద సమానులే.. మేము ప్రాధాన్యత మత-జాతి వాదనలను తిరస్కరిస్తామనీ, విశ్వాసాల వైవిధ్యాన్ని కొనియాడుతూ, ప్రజల విశ్వాసాలు, సంస్కృతులు-స్వభావాలలో తేడాలు దేవుని చిత్తం-జ్ఞానంలో భాగం" అని చెబుతుంది.
మతం పేరుతో జరిగే సంఘర్షణల గురించి మక్కా చార్టర్ వివ‌రిస్తూ.. ''మత-సాంస్కృతిక వైవిధ్యం ఎప్పుడూ సంఘర్షణను సమర్థించదు. మానవాళికి సానుకూల, నాగరిక భాగస్వామ్యాలు-సమర్థవంతమైన పరస్పర చర్య అవసరం. భిన్నత్వం సమస్త మానవాళి ప్రయోజనాల కోసం చర్చలు, అవగాహన, సహకారానికి వారధిగా ఉండాలని'' పేర్కొంటుంది. భగవంతుడు సమస్త మానవాళికి తనను తాను ఆవిష్కరించుకున్నాడనీ, అన్ని మత విశ్వాసాలకు మూలమని, దాని వివిధ సందేశాలు, పద్ధతులను వాటి నిజమైన రూపంలో ఆచరించినప్పుడు ఈ చార్టర్ అంగీకరిస్తుంది. తాము అనుయాయులమని చెప్పుకునే వారి తప్పుడు రాజకీయ పద్ధతుల ద్వారా మేము ఏ మతాన్ని నిర్వచించమని వివ‌రిస్తుంది.
వినాశనాన్ని నివారించడానికి, మానవాళికి ప్రయోజనం చేకూర్చడానికి ముస్లింలందరూ కలిసి పనిచేయాలని పిలుపునిచ్చింది. సిద్ధాంతానికి, బూటకపు నినాదాలకు అతీతంగా, ఉగ్రవాదానికి మూలకారణాలను పరిష్కరించే ఉదాత్తమైన, సమర్థవంతమైన కూటమిని ఏర్పాటు చేయాలన్నారు. విద్వేషాన్ని ప్రోత్సహించడం, హింస-ఉగ్రవాదాన్ని ప్రేరేపించడం లేదా మత-జాతి వివాదాలను పెంచే నాగరికతల సంఘర్షణను నిరోధించడానికి చట్టాలను తీసుకురావాలని ఇది పిలుపునిస్తుంది. ఇస్లామోఫోబియా గురించి ఈ చార్టర్ వివ‌రాల ప్ర‌కారం.. "ఇది ఇస్లాంను నిజంగా అర్థం చేసుకోలేకపోవడం వల్ల వస్తుంది. ఇస్లాం నిజమైన అవగాహనకు సాంప్రదాయిక, ముందస్తు భావాలు లేని నిష్పాక్షిక దృక్పథం అవసరం, ఇది తరచుగా నిజమైన ముస్లింలుగా తప్పుడుగా చెప్పుకునే వారిచే ప్రొజెక్ట్ చేయబడుతుందని'' పేర్కొంది.
అంతర్జాతీయ దౌత్యం గురించి ప్రస్తావిస్తూ, "దేశాల అంతర్గత వ్యవహారాల్లో జోక్యం చేసుకోవడం సార్వభౌమత్వాన్ని స్పష్టంగా ఉల్లంఘించడమే. ఇందులో ఆర్థిక లేదా ఆర్థికేతర మార్గాల ద్వారా రాజకీయ ఆధిపత్యం పాటించడం, మతపరమైన నమ్మకాలను ప్రోత్సహించడం, స్థానిక పరిస్థితులు, ప‌రిణామాలు, సామాజిక సంప్రదాయాలను గౌరవించకుండా మతపరమైన ఆజ్ఞలను (ఫత్వాలు) విధించే ప్రయత్నాలు ఉన్నాయి. సాకుతో సంబంధం లేకుండా, జోక్యాన్ని ఎప్పటికీ సమర్థించలేమని చెబుతుంది. విద్యపై "ఇస్లామిక్ కమ్యూనిటీలలోని విద్యా సంస్థలు ముఖ్యంగా యువతలో కేంద్రీకరణ-సంయమనాన్ని ప్రోత్సహించే బాధ్యతను కలిగి ఉన్నాయని'' ఈ చార్టర్ పేర్కొంటుంది. ముస్లింలు తమ జాతీయత, మతం గురించి గందరగోళాన్ని ప్రస్తావిస్తూ.. "పౌరులు తమ రాష్ట్రానికి విధేయతను విశ్వసనీయంగా ప్రతిజ్ఞ చేయాలి, అయితే రాష్ట్రానికి అవసరాలు కూడా ఉన్నాయి. ఇది భద్రత-సామాజిక శాంతిని నిర్ధారించాలి, అభయారణ్యాలను అపవిత్రం నుండి రక్షించాలి. మత చిహ్నాలను అపహాస్యం నుండి రక్షించాలి. ఇవి మత-జాతి అల్పసంఖ్యాక వర్గాలతో సహా సమాజంలోని అన్ని అంశాలకు హక్కులతో పరస్పర ఆవశ్యకత సూత్రాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయని'' మక్కా చార్టర్ పేర్కొంటుంది.
ముస్లిం సమాజాలలో ఒక సమస్యాత్మక సమస్య అయిన మహిళల హక్కులపై చార్టర్ ప్రస్తావిస్తూ.. "మత, విద్యా, రాజకీయ లేదా సామాజిక వ్యవహారాలలో మహిళల పాత్రను పక్కన పెట్టడం, వారి గౌరవాన్ని అగౌరవపరచడం, వారి హోదాను తగ్గించడం లేదా వారి అవకాశాలకు ఆటంకం కలిగించడం ద్వారా మహిళల సాధికారతను దెబ్బతీయకూడదు. వేతనాలు, అవకాశాల సమానత్వం వారి హక్కుల్లో ఉన్నాయని'' తెలుపుతుంది. మతం, దేశం, సంస్కృతి, చరిత్ర, భాష అనే ఐదు స్తంభాలతో ముస్లిం యువత అస్తిత్వాన్ని పెంపొందించి, బహిష్కరణకు గురికాకుండా కాపాడాలి. నాగరికతల సంఘర్షణ ఆలోచనల నుండి యువతను రక్షించాలి. మేధోపరంగా విభేదించే వారికి వ్యతిరేకంగా సమీకరించే ప్రయత్నాలను నిరోధించాలి. ఉగ్రవాదం, హింస లేదా ఉగ్రవాదంతో పాటు మేధో తీవ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవాలి. యువతలో అవగాహన పెంచడానికి సహాయపడటం ద్వారా సహనం, శాంతి, సామరస్యపూర్వక సహజీవన ఇస్లామిక్ విలువలకు అనుగుణంగా వారికి మార్గనిర్దేశం చేయాలి. ఈ విలువలు మరొకరిని అర్థం చేసుకోవడం, మరొకరి గౌరవాన్ని, హక్కులను పరిరక్షించడం, ఒకరు నివసిస్తున్న జాతీయ చట్టాల పరిశీలనను బోధిస్తాయి.
- ఆశా ఖోసా
( ఆవాస్ ది వాయిస్ సౌజ‌న్యంతో.. )