రూ. 2000 నోటు వాపస్.. ఎవరి మీద ఎలా ప్రభావం చూపుతుంది?

ప్రస్తుతం చెలామణిలో వున్న రూ.2000 నోటును ఉపసంహరించుకుంటామని ఆర్‌బీఐ సంచలన ప్రకటన చేసింది. అయితే..తక్షణమే రూ. 2,000 కరెన్సీ నోట్లను మార్చుకోవాల్సిన అవసరం లేదనీ, తగు సమయముందని, కాబట్టి పౌరులు ఆందోళన చెందాల్సిన అవసరం లేదని ఆర్బీఐ తెలిపింది. అయినా.. ఈ నేపథ్యంలో ‘రూ.2000 నోటు రద్దు’ ఎవరెవరిపై ఎలా ప్రభావం చూపబోతుందో తెలుసుకుందాం? 

భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ శుక్రవారం సంచలన నిర్ణయం తీసుకుంది. ప్రస్తుతం చెలామణిలో వున్న రూ.2000 నోటును ఉపసంహరించు కుంటామని ఆర్‌బీఐ సంచలన ప్రకటన చేసింది. ఈ క్రమంలో ఈ నోట్లను మార్చుకునేందుకు సెప్టెంబర్ 30 వరకు అవకాశం ఇచ్చింది. అప్పటి వరకు ఈ నోట్లు చెల్లుబాటులోనే వుంటాయని తెలిపింది. చెల్లింపులు, లావాదేవీలను ఈ నోట్లతో చేసుకోవచ్చని తెలిపింది. అయితే మీరు రూ.2000 నోటును మార్చుకోవాలంటే ఆర్‌బీఐ గుర్తింపు పొందిన బ్యాంక్, పోస్టాఫీస్, రిజర్వ్ బ్యాంక్ ప్రాంతీయ కార్యాలయాల్లో ఇతర నోట్లలోకి మార్చుకోవచ్చు.  

రూ. 2,000 నోట్లను ఉపసంహరించుకునే చర్య ప్రజలపై తక్షణ ప్రభావం చూపదు. ఎందుకంటే వాటిని మార్చుకోవడానికి తగినంత సమయం లభిస్తుంది. సెప్టెంబర్ 30 తర్వాత రెండు వేల నోటు ఇక చెల్లని కాగితంతో సమానమే. గతంలో పెద్ద నోట్ల రద్దు సమయంలో(Rs 1000, Rs 500) సామాన్యులు అనేక అవస్థలు పడ్డారు. గంటల తరబడి బ్యాంకుల ముందు క్యూ కట్టాల్సి వచ్చింది. ఆర్థిక రంగంపైనా చాలా ప్రభావం చూపింది. పెద్ద నోట్ల రద్దు సత్ఫలితాలను ఇచ్చిందని తొలుత చెప్పినా.. దీని ప్రభావం చాలా రోజులు ఉంది. భారీ నష్టం కలిగించిందని, జీడీపీపై ప్రభావం చూపిందని చాలా మంది ఆర్థికవేత్తలు  చెప్పారు. ఈ నేపథ్యంలో తాజాగా ‘రూ.2000 నోటు రద్దు’ ప్రభావం ఎవరెవరిపై ఎలా ఉండబోతుంది?

రూ.2000 నోట్ల డిపాజిట్లపై పరిమితి ఉందా?

బ్యాంక్ సాధారణ పనితీరుకు అంతరాయం కలగకుండా చూసేందుకు.. ఒకేసారి మార్చుకునే రూ.2,000 నోట్ల మొత్తానికి రూ.20,000 ఆపరేషనల్ పరిమితి ఉండగా, నిర్దిష్ట పరిమితి వర్తించదు. ఇప్పటికే ఉన్న నో యువర్ కస్టమర్ (కెవైసి) నిబంధనలు, ఇతర చట్టబద్ధమైన/నియంత్రణ పరిమితులు లేకుండా బ్యాంకు ఖాతాల్లో డిపాజిట్ చేయవచ్చు.

రూ.2000 నోట్లను బిజినెస్ కరస్పాండెంట్ల (బీసీ) ద్వారా మార్చుకోవచ్చా?

అవును, రూ.2,000 నోట్ల మార్పిడిని బిజినెస్ కరస్పాండెంట్ల (బీసీలు) ద్వారా ఖాతాదారునికి రోజుకు రూ.4,000 పరిమితి వరకు చేయవచ్చు.

మార్పిడి సౌకర్యం ఏ తేదీ నుండి అందుబాటులో ఉంటుంది?

రూ. 2000 నోటును మార్చుకోవాలంటే.. 2023 మే 23 నుండి ఆర్‌బీఐ చేత గుర్తింపు పొందిన బ్యాంక్, పోస్టాఫీస్, రిజర్వ్ బ్యాంక్ ప్రాంతీయ కార్యాలయాల్లో మార్చుకోవచ్చు.  

మీరు ఏదైనా బ్యాంకు శాఖ నుండి రూ.2,000 నోట్లను మార్చుకోగలరా?

అవును, రూ.2,000 నోట్లను మార్చుకోవాలనుకునే ఖాతాదారులు ఏదైనా బ్యాంకు శాఖకు వెళ్లవచ్చు. ఖాతా లేని వ్యక్తి కూడా ఏ బ్యాంక్ బ్రాంచ్‌లోనైనా ఒకేసారి 20,000 రూపాయల పరిమితి వరకు రూ. 2,000 నోట్లను మార్చుకోవచ్చని RBI తెలిపింది.

రూ.2000 నోట్లను ఆర్బీఐ ఎందుకు ఉపసంహరించుకుంది?

2000 రూపాయల నోట్లను ఎందుకు ఉపసంహరించుకోవాలని నిర్ణయించుకున్నారో వివరిస్తూ ఆర్‌బిఐ వివరణాత్మక ప్రశ్నలను జారీ చేసింది.  నవంబర్ 2016లో రూ.2,000 నోట్లను ప్రవేశపెట్టడం ప్రాథమిక లక్ష్యం నోట్ల రద్దు తర్వాత ఆర్థిక వ్యవస్థ యొక్క కరెన్సీ అవసరాన్ని త్వరితగతిన తీర్చడమేనని, ఇది ప్రాథమికంగా చలామణిలో ఉన్న పాత రూ. 500, రూ. 1,000 నోట్లను చట్టబద్ధమైన టెండర్‌గా ఉపసంహరించుకోవడం. ఆ లక్ష్యం నెరవేరడంతో పాటు ఇతర డినామినేషన్లలో తగిన పరిమాణంలో నోట్లు అందుబాటులోకి రావడం. దీంతో 2018-19లో రూ. 2,000 నోట్ల ముద్రణ నిలిపివేయబడింది. రూ. 2,000 డినామినేషన్ నోట్లలో ఎక్కువ భాగం మార్చి 2017కి ముందు జారీ చేయబడ్డాయి.  

రూ 2000 నోటు సాధారణంగా లావాదేవీల కోసం ఉపయోగించబడదని గమనించబడింది. ఇంకా, ఇతర డినామినేషన్లలోని బ్యాంకు నోట్ల స్టాక్ ప్రజల కరెన్సీ అవసరాలకు సరిపోయేలా కొనసాగుతోంది. పైన పేర్కొన్న వాటిని దృష్టిలో ఉంచుకుని, రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా క్లీన్ నోట్ పాలసీని తీసుకవచ్చింది. రూ. 2000 నోట్లను చెలామణి నుండి ఉపసంహరించుకోవాలని నిర్ణయించబడింది అని సెంట్రల్ బ్యాంక్ తెలిపింది.RBI యొక్క "క్లీన్ నోట్ పాలసీ" అనేది ప్రజలకు మంచి నాణ్యమైన నోట్లు అందుబాటులో ఉండేలా చూసే పాలసీ అని గమనించవచ్చు.