Dharashiv : కరువును పారదోలేందుకు కదిలిన ప్రజానికం... దేశానికే ఆదర్శం ఈ ధారాశివ్

మహారాష్ట్రలోని కరువు పీడిత ధారాశివ్ జిల్లాలో 734 గ్రామాల మధ్య నీటి యాజమాన్య పోటీ మొదలైంది ఉత్తమ నమూనాకు జాతీయ స్థాయిలో ప్రచారం లభిస్తుంది. ఈ గ్రామాల జల పునరుజ్జీవన ఉద్యమం ఎలా ఉంటుందో తెలుసుకోండి.

Dharashiv

Dharashiv : మహారాష్ట్రలోని మరఠ్వాడా ప్రాంతంలో ఒకప్పటి కరువుజిల్లా ధారాశివ్ (ఉస్మానాబాద్). ఈ జిల్లాలో వర్షాలు చాలా తక్కువ... ప్రతి రెండుమూడేళ్ళకు ఓసారి కరువు వస్తుంది. చాలిచాలని నీటి సౌకర్యాలతో ఇక్కడి ప్రజలు వ్యవసాయం చేస్తున్నారు... భూగర్భ జలాలపై ఆధారపడాల్సి వస్తోంది. ఇక్కడే కొన్ని నదులు పుట్టినా వీటివల్ల ఉపయోగం ఉండటంలేదు... ఇక్కడినుండే నీటిని తీసుకెళ్లేవే తప్పు ఈ ప్రాతానికి నీరు అందించేవి కావు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో ఈ జిల్లాలోని వివిధ గ్రామాల ప్రజలు ఈ నీటి ఎద్దడికి పరిష్కారం కనుగొనడానికి బయలుదేరారు.

Dharashiv

734 గ్రామాల్లో నీటి యాజమాన్య పోటీ, ప్రతి గ్రామానికి మార్కులు : 

ధారాశివ్ జిల్లా పరిపాలన, మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం యొక్క నీటి సరఫరా మరియు పారిశుద్ధ్య శాఖ మరియు పూణేలోని వాటర్‌షెడ్ ఆర్గనైజేషన్ ట్రస్ట్ (WOTR) భాగస్వామ్యంతో ఇక్కడి 734 గ్రామాల మధ్య ఒక ప్రత్యేకమైన నీటి యాజమాన్య పోటీ (Village Water Management Competition) ప్రారంభించబడింది. ప్రతి గ్రామానికి 100 మార్కుల స్కోరింగ్ సిస్టమ్‌లో నీటి సంరక్షణ, భూగర్భ జలాల స్థాయి మెరుగుదల, నీటి నాణ్యత మరియు పారిశుద్ధ్యం వంటి ప్రమాణాలను పరిగణనలోకి తీసుకుంటారు.

ధారాశివ్ జిల్లా పరిషత్ సీఈవో మైనాక్ ఘోష్ మాట్లాడుతూ... ఈ పోటీ నుండి ఏదైనా స్థానిక, ఆవిష్కరణ ఆధారిత మరియు స్థిరమైన పరిష్కారం వస్తే, దానిని జాతీయ స్థాయిలో ప్రచారం చేస్తామని అన్నారు. ఈ నమూనా భారతదేశంలోని గ్రామాలకు ఆదర్శంగా నిలుస్తుంది.

ధారాశివ్ వ్యవసాయ అధికారి రవీంద్ర మానే మాట్లాడుతూ... జిల్లాలో కాలువల వ్యవస్థ చాలా బలహీనంగా ఉందని, బయటి నుండి ఏ నది కూడా నీటిని తీసుకురాదని చెప్పారు. ఇక్కడ నదులు మొదలవుతాయి కానీ షొలాపూర్‌కు ఉజ్జని డ్యామ్ నుండి వచ్చినట్లుగా బయటి నుండి ఏ నది నీటిని తీసుకురాదు. కాబట్టి మన దగ్గర ఉన్న నీటితోనే పరిష్కారం కనుగొనాలని అన్నారు. 

Dharashiv

వాటర్‌షెడ్ ఆర్గనైజేషన్ ట్రస్ట్ యొక్క కొత్త నమూనా :

వాటర్‌షెడ్ ఆర్గనైజేషన్ ట్రస్ట్ (WOTR) యొక్క నీటి నిపుణుడు డాక్టర్ ఈశ్వర్ కాలే మాట్లాడుతూ... గ్రామ స్థాయిలో నీటి యాజమాన్యాన్ని కొలవడానికి తాము నీటి పాలన ప్రమాణం మరియు ధృవీకరణ వ్యవస్థను రూపొందించామని చెప్పారు. ఈ వ్యవస్థ నీతి ఆయోగ్ యొక్క కాంపోజిట్ వాటర్ మేనేజ్‌మెంట్ ఇండెక్స్ నుండి ప్రేరణ పొందిందన్నారు. కానీ ఇది ప్రత్యేకంగా గ్రామాల కోసం రూపొందించబడిందని తెలిపారు.

పోటీలో గెలిచిన గ్రామాలకు బహుమతి :

ఈ పోటీలో మొదటి, రెండు మరియు మూడు స్థానాల్లో నిలిచిన గ్రామాలకు వరుసగా 5 లక్షల రూపాయలు, 3 లక్షల రూపాయలు మరియు 1 లక్ష రూపాయల నగదు బహుమతి లభిస్తుంది. ఇప్పటివరకు 140 కంటే ఎక్కువ గ్రామాల గ్రామ పంచాయతీలు నమోదు చేసుకున్నాయి. తుది నామినేషన్ గడువు ఏప్రిల్ 15. అప్పటివరకు వీలైనన్ని ఎక్కువ గ్రామాలను ఇందులో భాగస్వామ్యం చేస్తామని అధికారులు చెబుతున్నారు.