అసెంబ్లీలోకి భగత్ సింగ్ తో కలిసి బాంబులు విసిరిన బటుకేశ్వర్ దత్

భార‌త స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో 1929లో జ‌రిగిన ఓ ఘ‌ట‌న‌కు ఎంతో ప్రాముఖ్య‌త ఉంది. ఆ ఘ‌ట‌న‌లో ఇంక్విలాబ్ జిందాబాద్.. వందేమాత‌రం నినాదాలు భార‌త స్వాతంత్య్ర పోరాటాన్ని మ‌రింత దూకుడుగా ముందుకు తీసుకెళ్లాయి. 8 ఏప్రిల్ 1929. ఢిల్లీ సెంట్రల్ లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ. స్వరాజ్ పార్టీ వ్యవస్థాపకుడు, సర్దార్ పటేల్ సోదరుడు విఠల్ భాయ్ పటేల్ స్పీకర్. అతను ప్రజా భద్రతపై చర్చను ప్రకటించడానికి లేస్తున్న క్రమంలో.. భారీ పేలుడు సభను ఒక్క‌సారిగి ఉలిక్కిప‌డేలా చేసింది. అసెంబ్లీ మధ్యలో రెండు బాంబులు పేలాయి. ఎక్కడ చూసినా మంటలు, పొగలు అలుముకున్నాయి. ఇద్దరు బ్రిటిష్ సభ్యులు గాయాలతో కింద పడిపోయారు. బాంబులు విసిరిన ఇద్దరు యువకులు పొగతో నిండిన సందర్శకుల గ్యాలరీలో నిలబడి, తప్పించుకునే ప్ర‌య‌త్నం చేయ‌కుండా.. ఇంక్విలాబ్ జిందాబాద్, వందేమాత‌రం నినాదాల‌తో గ‌ర్జించారు. వారే భగత్ సింగ్, బటుకేశ్వర్ దత్. కొన్ని నెలల క్రితం పోలీసుల దెబ్బల వల్ల తీవ్రమైన గాయాలతో లాలా లజపత్ రాయ్ మరణించారు. దీనికి ప్రతీకారంగా వారు అసెంబ్లీపై బాంబులు విసిరారు. బ్రిటిష్ వెన్నులో వ‌ణుకును పుట్టించారు. 

ఈ ఘ‌ట‌న త‌ర్వాత లాహోర్ కుట్ర కేసులో భగత్ సింగ్‌కు మరణశిక్ష విధించబడినప్పుడు, దత్‌ను అండమాన్ సెల్యులార్ జైలులో జీవిత ఖైదుకు పంపారు. దత్ 1910లో పశ్చిమ బెంగాల్‌లోని బర్ధమాన్ జిల్లాలో జన్మించాడు. అతను కాన్పూర్‌లో చదువుతున్నప్పుడు భగత్ సింగ్ కు చెందిన‌ HSRA లో చేరాడు. బాంబు తయారీలో నిష్ణాతుడయ్యాడు. భగత్ సింగ్ విదేశీ పర్యటనకు ప్లాన్ చేస్తున్నందున అసెంబ్లీ వద్ద బాంబు దాడికి దత్, సుఖ్‌దేవ్‌లను HSRA మొదట ఎంపిక చేసింది. కానీ సింగ్ తర్వాత తన ప్రయాణ ప్రణాళికను మార్చుకున్నాడు. దీంతో ద‌త్ తో క‌లిసి భ‌గ‌త్ సింగ్ దాడికి దిగారు. జైలు నుంచి విడుదలైన తర్వాత దత్‌కు క్షయవ్యాధి సోకింది. అయినప్పటికీ క్విట్ ఇండియా ఆందోళనలో పాల్గొని మరో నాలుగు సంవత్సరాలు జైలు శిక్ష అనుభవించాడు. అతన్ని బీహార్‌లోని చంపారన్ జైలులో ఖననం చేశారు. దత్‌కు స్వతంత్ర భారతదేశంలో సరైన గుర్తింపు లభించలేదు. 1965లో తీవ్ర పేదరికంలో మరణించాడు. పంజాబ్‌లోని ఫిరోజ్‌పూర్‌లోని హుస్సేనివాలీలో భగత్ సింగ్, అతని సహచరులందరికీ స్మారక చిహ్నంగా ఉన్న సట్లెజ్ ఒడ్డున ఉన్న అమరవీరుల స్థూపం వద్ద దత్ అంత్యక్రియలు నిర్వ‌హించారు.