Dr. Mohammed bin Abdulkarim Al-Issa: వరల్డ్ ముస్లిం లీగ్ సెక్రటరీ జనరల్ డాక్టర్ మొహమ్మద్ బిన్ అబ్దుల్ కరీమ్ అల్-ఇస్సా భారతదేశ పర్యటన ఇస్లాం గురించి అనేక అపోహలను తొలగించడానికి సహాయపడింది. భారతదేశం-సౌదీ అరేబియా మధ్య సంబంధాలను బలోపేతం చేసింది. భారత్-అరబ్ ప్రపంచ సంబంధాల పునరుద్ధరణకు ఆయన పర్యటన బలమైన పునాది వేసింది. ఈ విధ‌మైన భారత్-అరబ్ సంబంధాలు వేల సంవత్సరాల నాటివని ప్రమోద్ జోషి పేర్కొన్నారు.
India-Arab world relationship: ఇటీవలి కాలంలో పాశ్చాత్య దేశాల్లో భారత్ కు వ్యతిరేకంగా తీవ్ర వ్యతిరేకత వ్యక్తమవుతున్న నేపథ్యంలో వరల్డ్ ముస్లిం లీగ్ సెక్రటరీ జనరల్ డాక్టర్ మొహమ్మద్ బిన్ అబ్దుల్ కరీమ్ అల్-ఇస్సా పర్యటన ప్రాధాన్యం సంతరించుకుంది. దీని ప్రభావానికి లోనుకాకుండా, శాంతియుత సహజీవనానికి భారతదేశం ఒక ప్రకాశవంతమైన ఉదాహరణ అని డాక్టర్ అల్-ఇస్సా అన్నారు. శాంతి గురించి భారతదేశం నుంచి ప్రపంచం నేర్చుకోవాలని పేర్కొన్నారు. సుదూర ప్రయాణాలు చేస్తారు కాబట్టి ఆయన మాటలు చాలా ముఖ్యమైనవి. సౌదీ అరేబియా నుంచి భారతదేశానికి వచ్చి సమగ్ర సందేశాన్ని అందించిన అత్యంత గౌరవనీయమైన మత నాయకులలో ఆయన ఒకరు. ఆయన సందేశాన్ని విస్తృతం చేసి సమాజంలోకి తీసుకెళ్లాల్సిన అవసరం ఉంది. ఇందుకోసం భారత అధికారులు సంస్థాగత స్థాయిలో పనిచేయాల్సి ఉంటుంది.
ప్రపంచవ్యాప్తంగా ముస్లింలు అనేక సందిగ్ధతలను ఎదుర్కొంటున్నారని, ఈ పరిస్థితుల్లో డాక్టర్ అల్-ఇసా సందేశం వారికి కొత్త మార్గాన్ని చూపగలదని అన్నారు. ఇస్లాం మౌలిక లక్ష్యాలను వివరించారు. ఆయన సందేశం ముస్లింలకే కాదు.. ఆరు రోజుల పర్యటనలో ఆయన అన్ని వర్గాలు, మతాలు, నాగరికతల ప్రతినిధులతో ముచ్చటించారు. ఈ పరస్పర చర్యలన్నీ అపారమైన సానుకూలతను సృష్టించాయి. జూలై 11న ఇండియా ఇస్లామిక్ కల్చరల్ సెంటర్ లో జరిగిన కార్యక్రమంలో భారత భద్రతా సలహాదారు అజిత్ దోవల్ సమక్షంలో ఆయన ఈ కార్యక్రమంలో పాల్గొన్నారు. వివేకానంద ఫౌండేషన్ కార్యక్రమంలో ఆయన పాల్గొన్నారు. ఈ సందర్భంగా అజిత్ దోవల్ డాక్టర్ అల్-ఇస్సాను ప్రశంసించారు. ఆయన సందేశం ఇక్కడ మనకు సామరస్యం-శాంతి ఉందని స్పష్టం చేసిందని అన్నారు. కాగా, అజిత్ దోవల్ ఈ మధ్య ముస్లిం ప్రపంచంతో సంబంధాలు మ‌రింత‌గా ఏర్ప‌ర్చుకుంటున్నారు. డాక్టర్ అల్-ఇస్సాను భారతదేశానికి పిలవడం మోడీ ప్రభుత్వం సుహృద్భావ సంకేతంగా భావిస్తోంది. అలాగే, సౌదీ అరేబియాలో మారుతున్న కాలానికి సంబంధించిన సందేశాన్ని పంపింది.
ఆవాజ్-ది వాయిస్ కు ఇచ్చిన ఇంటర్వ్యూలో డాక్టర్ ఇస్సా.. భారతదేశం దాని అన్ని వైవిధ్యాలతో "మౌఖికంగానే కాకుండా క్షేత్రస్థాయిలో కూడా సహజీవనానికి ఒక అద్భుతమైన నమూనా. ఇది హిందూ మెజారిటీ దేశం.. దాని రాజ్యాంగం లౌకికమైనది. ప్రపంచంలో నెగెటివ్ ఆలోచనలు వ్యాపిస్తున్నాయి. ఉమ్మడి విలువల బలోపేతానికి కృషి చేయాల‌ని" అన్నారు. తాను గతంలో భారతీయ ముస్లింలను కలిశాననీ, వారి రాజ్యాంగం, దేశం, ఇతర వర్గాలతో వారు పంచుకునే సోదరభావం గురించి వారు గర్వపడుతున్నారని తనకు తెలుసునని ఆయన అన్నారు. హిందుస్తానీ అయినందుకు గర్వపడుతున్నారు. దేశ లౌకిక రాజ్యాంగం అన్ని మతాలకు గొడుగు లాంటిదని ఆయన అన్నారు. అయితే, 'చాలాసార్లు విభేదాలు వస్తుంటాయి. వాటిని రాజ్యాంగ పరిధిలో చర్చించి పరిష్కరించుకోవాలి. మతాల మధ్య ఉద్రిక్తతను సృష్టించే లేదా ఉగ్రవాదం లేదా తీవ్రవాదాన్ని ప్రోత్సహించే ఆలోచనను ఇస్లాం ప్రోత్సహించదు. వీటన్నిటినీ ఇస్లాం పూర్తిగా తిరస్కరిస్తుందని" ఇస్సా తెలిపారు.
ఆయన చెప్పిన మరో వాక్యం చిరకాలం గుర్తుండిపోతుంది. "భారత ప్రజాస్వామ్యానికి నా హృదయపూర్వక వందనం. భారత రాజ్యాంగానికి సెల్యూట్ చేస్తున్నాను. ప్రపంచానికి సుహృద్భావాన్ని బోధించే భారతీయ తత్వానికి, సంప్రదాయానికి సెల్యూట్ చేస్తున్నాను. భారతదేశంలో నేను చూసిన శాంతియుత సహజీవనం కూడా ప్రత్యేకమైనది..అద్భుతమైనది" అని ఆయన అన్నారు. డాక్టర్ అల్-ఇస్సా మత తీవ్రవాదం, అశాంతి, హింసను నివారించడంలో మత నాయకుల పాత్రను నొక్కి చెప్పారు. ఆయన మాటలు భారతీయ ముస్లింలనే కాకుండా మెజారిటీ హిందువులను కూడా ప్రభావితం చేస్తాయి. ఈ పర్యటన ప్రధానంగా మత-సాంస్కృతిక కోణంలో జరిగినప్పటికీ, ఇది భారత రాజకీయాలపై కూడా దీర్ఘకాలిక ప్రభావాలను చూపుతుంది. భారతదేశంలోని ముస్లింలను ప్రధాన స్రవంతితో అనుసంధానించడంలో ఇది ఒక పాత్ర పోషిస్తుంది.
ప్రధాని మోడీతో తన సమావేశం చాలా బాగుందని అభివర్ణించిన డాక్టర్ అల్-ఇస్సా, మోడీ అభిప్రాయాన్ని జాగ్రత్తగా విన్నాననీ, ఇరు దేశాల మధ్య సంబంధాలను పెంచడంపై లోతైన చర్చ జరిగిందని చెప్పారు. సౌదీ నేతగా డాక్టర్ అల్-ఇస్సా మాట్లాడుతూ, రెండు దేశాల మధ్య సంబంధాలు మరింత బలోపేతం అయ్యాయని తాను చూస్తున్నానని, ఇది మరింత తీవ్రంగా మారుతుందని తాను ఆశిస్తున్నట్లు చెప్పారు. అయితే ఆయన పర్యటన కేవలం భారత్-సౌదీ సంబంధాలకే పరిమితం కాలేదు. ప్రపంచంలోని అన్ని వర్గాలతో కమ్యూనికేట్ చేసేవాడు. మానవత్వం, న్యాయం, శాంతి సందేశాన్ని తీసుకువచ్చి భారత నేల నుంచి మానవ జాతికి వ్యాపింపజేశారు. ఇప్పుడు ఆయన సందేశాన్ని దేశంలోని సుదూర ప్రాంతాలకు కూడా తీసుకెళ్లాల్సిన అవసరం ఉంది. మతపెద్దలు, సామాజిక కార్యకర్తలు, మానవహక్కుల కార్యకర్తలతో సమావేశమై శాంతి, సహనంపై అభిప్రాయాలను పంచుకున్నారు. జామా మసీదులో నమాజ్ చేసిన ఆయన అక్షరధామ్ ఆలయానికి వెళ్లారు.
అన్నింటికీ మించి ఛాందసవాద సంస్థలను ఖండించిన ఆయన, వారి చేష్టలు పేదల ప్రతిష్టను దెబ్బతీస్తాయని అన్నారు. ఇస్లాంకు, ఉగ్రవాదానికి సంబంధం లేదన్నారు. ఈ సంస్థలు తమకు తప్ప మరెవరికీ ప్రాతినిధ్యం వహించవు. మేము ఈ ఆలోచనలను ఖండిస్తున్నాము. వాటి సత్యాన్ని ప్రపంచం ముందు ఉంచాలనుకుంటున్నామని చెప్పారు. కమ్యూనిటీ సహకారం, శాంతి అనేది కేవలం ఒక ఎంపిక మాత్రమే కాదనీ, ఇది అనివార్యమని ఆయన అన్నారు. దీన్ని అంగీకరించని వారిని డిస్మిస్ చేయాల్సిన సమయం ఆసన్నమైంది. సౌదీ అరేబియా రాచరికం ఇలాంటి ఆలోచనలకు వ్యతిరేకంగా పోరాడే బలమైన వేదికలలో ఒకటి అని ఆయన అన్నారు.
21వ శతాబ్దంలో ఇస్లాం ఆధునికీకరణ సవాలును ఎదుర్కొంటోంది. డాక్టర్ అల్-ఇస్సా ఈ పర్యటన సౌదీ అరేబియా మారుతున్న సామాజిక ఆందోళనల వ్యక్తీకరణ. అరబ్ దేశాలు ఇప్పుడు తమ దృష్టిని పెట్రోలియం నుంచి ఇతర ప్రాంతాల వైపు మళ్లించాలనుకుంటున్నాయి. ఇందుకోసం సౌదీ అరేబియా యువరాజు మహ్మద్ బిన్ సల్మాన్ విజన్-2030ని సిద్ధం చేశారు. ముస్లిం వరల్డ్ లీగ్ ఒక అంతర్జాతీయ ఇస్లామిక్ సంస్థ, ఇది 1962 లో స్థాపించబడింది. దీని ప్రధాన కార్యాలయం మక్కాలో ఉంది. సౌదీ అరేబియా ప్రభుత్వం ప్రోత్సహించిన ఈ సంస్థ లక్ష్యాలలో ఒకటి, ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రజలను, ముఖ్యంగా ముస్లిమేతరులను ఇస్లాం మితవాద రూపానికి పరిచయం చేయడం. ఈ సంస్థకు సెక్రటరీ జనరల్ కాకముందు డాక్టర్ ఇస్సా సౌదీ అరేబియా న్యాయశాఖ మంత్రిగా పనిచేశారు. అనేక రకాల సంస్కరణ కార్యక్రమాలను ఆయన పూర్తి చేశారు. వీటిలో న్యాయ సంస్కరణలు, కుటుంబ వ్యవహారాలు, యువత, మహిళలకు సంబంధించిన సమస్యలు, మానవ హక్కులు ఉన్నాయి.
2016 లో డాక్టర్ అల్-ఇస్సా ఎండబ్ల్యుఎల్ అధిపతి అయినప్పుడు, సౌదీ అరేబియా సంస్కరణ కార్యక్రమం విజన్ -2030 కూడా ప్రారంభించబడింది. ఇది ఎమ్మెస్బీ ప్రత్యేక ప్రాజెక్టు. 2017లో రియాద్ లో జరిగిన గ్లోబల్ ఫోరమ్ లో ఎంబీఎస్ మాట్లాడుతూ తీవ్రవాదాన్ని తక్షణమే అంతమొందించాలనుకుంటున్నామని, సౌదీ అరేబియా ఇప్పుడు మితవాద ఇస్లాంకు తిరిగి రావాల్సి ఉంటుందని అన్నారు. అల్ ఇస్సా యువరాజుకు అత్యంత సన్నిహితులు. యువరాజు విజన్ ప్రకారం సౌదీ అరేబియా ఉదారవాద ఇస్లాంను అనుసరిస్తున్నట్లు ప్రపంచానికి చాటి చెప్పాలి. న్యాయశాఖ మంత్రిగా డాక్టర్ అల్-ఇస్సా మహిళలు, యువతకు సంబంధించిన అనేక సంస్కరణలకు శ్రీకారం చుట్టారు. సౌదీ అరేబియా విజన్ ప్రకారం ఆ దేశ ఉదార చిత్రాన్ని ప్రపంచానికి చూపించాలి. 2017లో డాక్టర్ అల్-ఇస్సా వాటికన్ ను సందర్శించి కాథలిక్కుల నాయకుడు పోప్ తో చర్చలు జరిపారు. 2019లో శ్రీలంకకు చెందిన బౌద్ధ, ముస్లిం మత పెద్దలను కలిశారు. రష్యన్ ఆర్థోడాక్స్ చర్చితో కూడా చర్చలు జరిపారు. అమెరికాలో పనిచేస్తున్న యూదు సంస్థలతో సంప్రదింపులు ప్రారంభించింది. ఆయన ద్వారా ఇస్లాం మతంలోని రెండు పవిత్ర స్థలాలైన మక్కా, మదీనాలకు సంరక్షకుడైన సౌదీ అరేబియా సంఘర్షణలో ఉన్న సమాజాలతో సంబంధాలను ఏర్పరచుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తోంది. ఇది చాలా పాజిటివ్ వర్క్. దాని ఫలితాలకు సమయం పడుతుంది.
- ప్రమోద్ జోషి, దైనిక్ హిందుస్తాన్ మాజీ సంపాదకులు.
( ఆవాజ్ ది వాయిస్ సౌజన్యంతో.. )