చంద్రయాన్-3: చంద్రుడిపైకి ఆరు వారాల ప్రయాణం.. అంతరిక్షంలో భారత కీర్తిప‌తాక‌.. ఈ మిష‌న్ మ‌రిన్ని వివ‌రాలు ఇవిగో

Chandrayaan-3: భారతదేశం మూడవ చంద్ర మిషన్ అయిన‌ చంద్రయాన్ -3 అంత‌రిక్ష ప్ర‌యోగం జూలై 12 లేదా జూలై 13న భార‌త అంత‌రిక్ష ప‌రిశోధ‌న సంస్థ (ఇస్రో) చేప‌ట్ట‌నుంది. ఆగస్టు చివరిలో చంద్రుడి ఉపరితలంపై ప్రణాళికాబద్ధమైన ల్యాండింగ్ అవుతుంది. ల్యాండర్ ను విజయవంతంగా ల్యాండింగ్ చేయడం, ప్రయోగాలు నిర్వహించడానికి రోవర్ ను మోహరించడం ఈ మిషన్ లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

Chandrayaan-3 mission: అంతరిక్ష అన్వేషణలో దేశ స్థానాన్ని సుస్థిరం చేయడమే లక్ష్యంగా 13 జూలై 2023న భారత్ ప్రతిష్టాత్మకంగా చేపట్ట‌నున్న‌ చంద్రయాన్-3 ప్రయోగానికి సిద్ధమైంది. చంద్రయాన్ -2 మిషన్ కు కొనసాగింపుగా చేపట్టిన ఈ యాత్ర చంద్రుడిపై సురక్షితమైన ల్యాండింగ్, ఆన్ సైట్ శాస్త్రీయ ప‌రిశోధ‌న‌లు నిర్వహించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) చంద్రయాన్ -3 మిషన్ ను దాని మునుపటి మిష‌న్ మాదిరిగానే రూపొందించింది. ల్యాండర్, రోవర్ ఉంటుంది. ల్యాండర్, రోవర్ కాన్ఫిగరేషన్ ను కూడా మోసుకెళ్లే ఈ వ్యోమనౌక ప్రొపల్షన్ మాడ్యూల్ 100 కిలోమీటర్ల చంద్రుడి కక్ష్యలో స్పేస్ క్రాఫ్ట్ చేరే వరకు కమ్యూనికేషన్ రిలే ఉపగ్రహంలా పనిచేస్తుంది. ఈ మాడ్యూల్ చంద్రుని కక్ష్య నుండి భూమి స్పెక్ట్రల్, పోలారిమెట్రిక్ కొలతలను అధ్యయనం చేయడానికి రూపొందించిన షేప్ (స్పెక్ట్రో-పోలారిమెట్రీ ఆఫ్ హాబిటబుల్ ప్లానెట్ ఎర్త్) అని పిలువబడే పేలోడ్ ను కూడా కలిగి ఉంది. చంద్రుడిపైకి ప్రయాణం అంత సులువైన పని కాదు. ఇది ఖచ్చితమైన లెక్కలు, ఖచ్చితమైన ప్రణాళిక, అంతరిక్ష భౌతికశాస్త్ర సంక్లిష్టతల అవగాహనను కలిగి ఉంటుంది. చంద్రుడు భూమికి 363,104 కిలో మీట‌ర్ల దూరంలో, దాని అత్యంత సుదూర బిందువు (అపోజీ) వద్ద 405,696 కిలో మీట‌ర్ల దూరంలో ఉన్నాడు.

ఈ డేటాను ఉపయోగించి, భూమి- చంద్రుడి మధ్య సగటు దూరం సుమారు 384,400 కిలోమీటర్లు. భూమి చుట్టూ చంద్రుని కక్ష్య దీర్ఘవృత్తాకారంలో ఉండటం శాస్త్రవేత్తలు అక్కడ పర్యటనలు ప్లాన్ చేసేటప్పుడు ఆలోచించాల్సిన అనేక విషయాలలో ఒకటి. చంద్రయాన్-2 మిషన్ సురక్షితంగా ల్యాండింగ్ అయ్యేందుకు అనేక జాగ్ర‌త్త చ‌ర్య‌లు తీసుకుంది. చంద్రునిపైకి ప్రయాణించడానికి సుమారు ఆరు వారాలు పట్టింది. ఈ ప్రక్రియలో వ్యోమనౌక దిగడాన్ని మందగించడానికి, చంద్రుని ఉపరితలంపై సున్నితంగా తాకడానికి వీలుగా వరుస బ్రేకింగ్ సిస్ట‌మ్స్ ఉన్నాయి. నాసా అపోలో కార్యక్రమంలో, అపోలో 8 అత్యంత వేగవంతమైన ప్రయాణాన్ని చేపట్టింది. అపోలో 69 చంద్రుడి కక్ష్యలోకి ప్రవేశించడానికి 8 గంటల 74 నిమిషాలు పట్టింది. ఇది అతి తక్కువ అపోలో ట్రిప్. దీని తర్వాత ప్రతి మిషన్ చంద్రునికి చేరుకోవడానికి కనీసం 74 గంటలు పట్టింది. అపోలో 17 చంద్రునిపైకి దిగిన చివరి మిషన్. అక్కడికి చేరుకోవడానికి 86 గంటల 14 నిమిషాల సమయం పట్టింది.

చంద్రుని ప్రత్యేక వాతావరణం కారణంగా ఈ ముందు జాగ్రత్త చర్యలు అవసరం. అనుకూల‌ వాతావరణం లేకుండా, చంద్రుడు ల్యాండర్ ను మందగించడానికి గాలి నిరోధకతను అందించ‌దు, అంటే వ్యోమనౌక క్షీణించడానికి దాని స్వంత ఇంజిన్లను ఉపయోగించాలి. ఈ ప్రక్రియకు సమయం పడుతుంది. భూమితో పోలిస్తే చంద్రుడి గురుత్వాకర్షణ శక్తి తక్కువగా ఉండటం వల్ల ల్యాండర్ కూలిపోకుండా ఉండాలంటే నెమ్మదిగా కదలాల్సి ఉంటుంది. చివరగా, అసమాన చంద్ర ఉపరితలం సంక్లిష్టత మరొక పొరను జోడిస్తుంది, ఎందుకంటే ల్యాండర్ ఒక బిలం లేదా నిటారుగా ఉన్న వాలులో దిగకుండా ఉండాలి.

చంద్రయాన్ -2 మిషన్ విజయవంతం కావడానికి నెమ్మదిగా, జాగ్రత్త విధానాన్ని అవలంబించింది. ఇదే విధానాన్ని చంద్రయాన్ -3 కూడా అనుసరించాలని భావిస్తున్నారు. ముఖ్యంగా ఈ ల్యాండర్ లో గతంలో ఐదు త్రోటిల్ ఇంజిన్లు ఉండగా, కేవలం నాలుగు థ్రోటిల్ ఇంజిన్లు మాత్రమే ఉంటాయి. లేజర్ డాప్లర్ వెలోసిమీటర్ మరియు ఇంపాక్ట్ లెగ్స్ ను బలోపేతం చేయడం, నిర్మాణ దృఢత్వాన్ని పెంచడం, బహుళ ఆకస్మిక వ్యవస్థలను జోడించడం ద్వారా ఈ డిజైన్ మార్పు పూర్తి చేయబడుతుంది. అంతేకాక, చంద్రయాన్ -3 మిషన్ ఒకే చంద్ర పగటి కాలానికి, అంటే సుమారు 14 భూమి రోజులకు సమానమైన పని చేయడానికి రూపొందించబడింది. చంద్రుడి ఉపరితలంపై 14 రోజుల వ్యవధితో ఈ మిషన్ ను రూపొందించినప్పటికీ, ఈ కాలపరిమితిని అధిగమించే అవకాశం ఉంది.

చంద్రయాన్ -3 వంటి మిషన్లతో చంద్రుడి అన్వేషణ భవిష్యత్తు ఉజ్వలంగా, ఆశాజనకంగా కనిపిస్తోంది. చంద్రుడిపై సురక్షితంగా దిగడం ఒక సవాలు అయితే, సాంకేతిక పురోగతి, గత మిషన్ల నుండి నేర్చుకున్న విలువైన పాఠాలు మరింత సమర్థవంతమైన-విజయవంతమైన చంద్రయాన్ యాత్రలకు మార్గం సుగమం చేస్తున్నాయి. చంద్రుడి ఉపరితలంపై సురక్షితమైన- మృదువైన ల్యాండింగ్ ను నిర్ధారించడం, రోవర్ కదలిక సామర్థ్యాలను గమనించడం, ప్రదర్శించడం, ఇన్-సైట్ శాస్త్రీయ పరిశీలనలు చేయడం ఈ మిషన్ లక్ష్యాలు. శాస్త్రీయ ప్రయోగాలు చంద్రుడి ఉపరితలంపై ఉన్న రసాయన-సహజ మూలకాలు, మట్టి, నీరు మొదలైన వాటిపై దృష్టి పెడతాయి, ఇది చంద్రుడి కూర్పును బాగా అర్థం చేసుకోవడానికి దోహదం చేస్తుంది. చంద్రయాన్ -3 మిషన్ లో చంద్రుడి కక్ష్య నుండి భూమి స్పెక్ట్రల్, పోలారిమెట్రిక్ కొలతలను అధ్యయనం చేయడానికి స్పెక్ట్రో-పోలారిమెట్రీ ఆఫ్ రెసిడెన్షియల్ ప్లానెట్ ఎర్త్ (షేప్) అని పిలువబడే పేలోడ్ కూడా ఉంది.

ఇస్రోకు చెందిన చంద్రయాన్-3 ల్యాండర్లో గతంలో ఐదు థ్రోటిల్ ఇంజిన్లు ఉండగా, కేవలం నాలుగు థ్రోటిల్ ఇంజిన్లు మాత్రమే ఉంటాయి. ల్యాండర్ లో లేజర్ డాప్లర్ వెలోసిమీటర్ (ఎల్ డీవీ)ను అమర్చనున్నారు. చంద్రయాన్ -2తో పోలిస్తే ఇంపాక్ట్ లెగ్స్ బలంగా ఉండేలా, ఇన్ స్ట్రుమెంటేషన్ ను పెంచారు. నిర్మాణాత్మక దృఢత్వాన్ని మెరుగుపరచడంతో పాటు బహుళ ఆకస్మిక వ్యవస్థలను జోడించడానికి ఇస్రో కృషి చేస్తోంది. నిధుల పరంగా, ఇస్రో ఈ ప్రాజెక్టు ప్రారంభ నిధులను కోరింది, ఇందులో రూ .75 కోట్లు (9.4 మిలియన్ల అమెరికన్ డాలర్లు), ఇందులో రూ .60 కోట్లు (7.5 మిలియన్ల అమెరికన్ డాలర్లు) యంత్రాలు, పరికరాలు, ఇతర మూలధన వ్యయాల ఖర్చుల కోసం, మిగిలిన రూ .15 కోట్లు (1.9 మిలియన్ డాలర్లు) రెవెన్యూ వ్యయ పద్దు కింద కోరబడతాయి. ఈ మిషన్ మొత్తం వ్యయం రూ.615 కోట్లు (77 మిలియన్ డాలర్లు) ఉంటుందని అంచనా.

మిషన్ వ్యవధి పరంగా చూస్తే, చంద్రయాన్ -3 మిషన్ చంద్రుని ఉపరితలంపైకి వచ్చినప్పుడు దాని మునుపటి చంద్రయాన్ -2 మాదిరిగానే కార్యాచరణ జీవితకాలాన్ని కలిగి ఉంటుందని అంచనా. చంద్రయాన్ -3 మిషన్ చంద్రునిపై భారత గుర్తింపును ఉంచ‌డంతో పాటు చంద్రుడిపై అన్వేషణ, మన ఖగోళ పొరుగువారిపై మన అవగాహనలో గణనీయమైన పురోగతిని సాధించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. చంద్రుడి రహస్యాలను ఛేదించడంలో ఈ మిషన్ మరో ముందడుగు, అంతరిక్ష పరిశోధనల భవిష్యత్తు దిశగా ఒక ముఖ్యమైన ముందడుగు. శాస్త్రీయ ఆవిష్కరణ-సాంకేతిక అభివృద్ధి దృక్పథం నుండి, చంద్రయాన్ -3 మరొక చంద్ర మిషన్ మాత్రమే కాదు, మరింత సంక్లిష్టమైన గ్రహాంతర మిషన్ల వైపు ఒక మెట్టు, మన విశ్వ రహస్యాలకు సంభావ్య ప్రవేశ ద్వారం, మానవ మేధ‌స్సుకు నిదర్శనం. ఈ ఉత్తేజకరమైన చంద్రయాన్ మిష‌న్ కు కౌంట్ డౌన్ ప్రారంభమైంది.. !

- డిఫెన్స్ అండ్ ఏరోస్పేస్ విశ్లేషకులు గిరీష్ లింగన్న