ఐదోసారి సీఎం కానున్న నాగాలాండ్ సీనియర్ నేత.. ఎవ‌రీ నీఫియు రియో?

Nagaland Election Result 2023: 60 స్థానాలున్న నాగాలాండ్ అసెంబ్లీలో అధికార ఎన్డీపీపీ-బీజేపీ కూటమి 33 స్థానాలు గెలుచుకుని మెజారిటీ సాధించింది. నేషనలిస్ట్ డెమొక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ (ఎన్డీపీపీ) 21 సీట్లు గెలుచుకోగా, దాని మిత్రపక్షం 12 సీట్లు గెలుచుకున్నట్లు ఈసీ తెలిపింది. దీంతో నీఫియు రియో ఐదోసారి ముఖ్య‌మంత్రిగా కొత్త రికార్డు సృష్టించ‌డానికి సిద్ధ‌మ‌వుతున్నారు.   

Neiphiu Rio: నాగాలాండ్ లో సుదీర్ఘకాలం ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేసిన నీఫియు రియో తన పార్టీ, దాని మిత్రపక్షమైన బీజేపీకి మ‌రోసారి ఘన విజయం సాధించిపెట్టారు. వరుసగా ఐదోసారి అధికారం చేపట్టేందుకు సిద్ధమవుతున్నారు. తాజా ఎన్నిక‌ల్లో 60 స్థానాలున్న‌ నాగాలాండ్ అసెంబ్లీలో బీజేపీ, నేషనలిస్ట్ డెమోక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ (ఎన్డీపీపీ) లు 33 సీట్లు సాధించాయి. ఈ విజయంతో ఈశాన్య రాష్ట్రాన్ని మూడుసార్లు పాలించిన సీనియర్ నేత ఎస్ సీ జమీర్ రికార్డును ఆయ‌న‌ బద్దలు కొట్టారు. ఉత్తర అంగామి-2 నియోజక వర్గంలో రాజకీయ అరంగేట్రం చేసిన రియో.. కాంగ్రెస్ అభ్యర్థి సెయివెలీ సచును ఓడించాడు. ఈ గెలుపు రాష్ట్రంలో పాతుకుపోయిన గ్రాండ్ ఓల్డ్ పార్టీ కాంగ్రెస్ ను ప్రక్షాళన చేయడానికి సహాయపడింది.

ఎవ‌రీ నీఫియు రియో..? ఆయ‌న‌ రాజకీయ ప్రయాణం..

నీఫియు రియో 1950 న‌వంబ‌ర్ 11న నాగాలాండ్ రాజ‌ధాని కోహిమాలో జ‌న్మించారు. హైస్కూల్, కళాశాలలో చురుకైన విద్యార్థి నాయకుడిగా ఉన్న నీఫియు రియో చిన్న వయస్సులోనే రాజకీయాల్లోకి ప్రవేశించారు. 1974లో కోహిమా జిల్లాలో యునైటెడ్ డెమొక్రటిక్ ఫ్రంట్ యువజన విభాగానికి అధ్యక్షుడిగా రాజకీయ జీవితాన్ని ప్రారంభించారు. ఈ క్ర‌మంలోనే 1987లో తాను పోటీ చేసిన ఎన్నికల్లో రియో ఒక్కదాంట్లో మాత్రమే ఓడిపోయారు. ఆ సమయంలో ఆయన స్వతంత్ర అభ్యర్థిగా పోటీ చేశారు. రెండేళ్ల తర్వాత అంటే 1989లో కాంగ్రెస్ లో చేరిన తర్వాత ఆయన రాజకీయ ప్రస్థానం ప్రారంభమైంది. ఆ తొలి తాత్కాలిక విజయం తరువాత, ఆయ‌న రాజ‌కీయ ప్రయాణం ఎదురులేకుండా ముందుకు సాగింది. ఆయ‌న దేశానికి అనేక హోదాలలో సేవలందించాడు, ముఖ్యంగా 2002 వరకు జమీర్ మంత్రివర్గంలో హోం మంత్రిగా పనిచేశాడు.

అయితే, 2022లో ఆయన కాంగ్రెస్ ను వీడిచిపెట్టారు. నాగా పీపుల్స్ ఫ్రంట్ ను పునరుద్ధరించడంలో కీలకంగా వ్యవహరించారు. రియో 2003లో తొలిసారి నాగాలాండ్ సీఎం అయ్యారు. రియో 2003లో జమీర్ ను గద్దె దింపి తొలిసారి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. 2008 జనవరిలో రాష్ట్రంలో రాష్ట్రపతి పాలన విధించినప్పుడు ఆయనను ముఖ్యమంత్రి పదవి నుంచి తొలగించారు. రెండు నెలల తర్వాత జరిగిన ఎన్నికల్లో ఎన్ పీఎఫ్ నేతృత్వంలోని డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ ఆఫ్ నాగాలాండ్ నేతగా రియోను ప్రభుత్వ ఏర్పాటుకు ఆహ్వానించారు. 2013 రాష్ట్ర ఎన్నికలలో, ఎన్పిఎఫ్ అఖండ విజయం సాధించింది. రియో మూడవసారి ముఖ్యమంత్రిగా తిరిగి ఎన్నికయ్యాడు.

2014 వరకు ఆ పదవిలో కొనసాగిన ఆయన రాజీనామా చేసి జాతీయ పార్లమెంటుకు పోటీ చేయాలని నిర్ణయించుకున్నారు. నాగా శాంతి చర్చలను వీలైనంత త్వరగా పరిష్కరించాలని కేంద్రంపై ఒత్తిడి తేవడంలో తమ ప్రజల గొంతుకగా ఉండాల్సిన అవసరం నుంచి జాతీయ రాజకీయాల్లోకి ప్రవేశించాలనే కోరిక పుట్టిందని ఆయన విలేకరులతో చెప్పారు. 2018 ఫిబ్రవరి 9న లోక్ స‌భ‌ సభ్యత్వానికి రాజీనామా చేసి తిరిగి రాష్ట్ర రాజకీయాల్లోకి వచ్చారు. పార్టీ అంతర్గత కుమ్ములాటల మధ్య రియో ఎన్డీడీపీలో చేరారు. ఎన్డీపీపీకి నేతృత్వం వహించేందుకు ఎంపికై ఎన్పీఎఫ్, బీజేపీల మధ్య అప్పటి కూటమి భాగస్వామ్యాన్ని విచ్ఛిన్నం చేయడంలో విజయం సాధించారు. గొప్ప వ్యూహకర్త అయిన రియో 2018 రాష్ట్ర ఎన్నికల్లో కాషాయ పార్టీతో ముందస్తు ఒప్పందంపై పోటీ చేశారు.

ఈ కూటమి 30 స్థానాలను గెలుచుకుంది. ప్రాంతీయ పార్టీ 18, కాషాయ పార్టీ 12 స్థానాలను గెలుచుకుంది. ఇద్దరు ఎన్పీపీ ఎమ్మెల్యేలు, ఒక జేడీయూ ఎమ్మెల్యే, ఒక స్వతంత్ర సభ్యుడి మద్దతుతో ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేసింది. రాష్ట్రంలో ఎన్పీఎఫ్ 15 సంవత్సరాల పాలనకు ముగింపు పలికింది. ఈ సారి కూడా 2018లో మాదిరిగానే 40:20 నిష్పత్తిలో నాగాలాండ్ ఎన్నికల్లో ఎన్డీపీపీ-బీజేపీ కూటమి పోటీ చేసింది. ఎన్డీపీపీ-బీజేపీ కూటమి 33 స్థానాలు గెలుచుకుని మెజారిటీ సాధించింది. నేషనలిస్ట్ డెమొక్రటిక్ ప్రోగ్రెసివ్ పార్టీ (ఎన్డీపీపీ) 21 సీట్లు గెలుచుకోగా, దాని మిత్రపక్షం 12 సీట్లు గెలుచుకున్నట్లు ఈసీ తెలిపింది.