నమ్మిన వాడే వెన్నుపోటు పొడిచాడా?.. పుతిన్ పై తిరుగుబావుటా ఎగరవేసిన ప్రిగోజిన్ ఎవరు? వాగ్నర్ గ్రూప్  కథేమిటి? 

Russia Wagner Group: రష్యాకు వాగ్నర్ గ్రూప్ అధిపతి యవ్జెనీ ప్రిగోజిన్ షాకిచ్చారు. ఎవరూ ఊహించని విధంగా పుతిన్ ప్రభుత్వంపై తిరుగుబాటు బావుటా ఎగరవేశాడు. ఈ నేపథ్యంలో ఇంతకీ ఈ వాగ్నర్ గ్రూప్ అంటే ఏమిటి? ఇది ఎలా పని చేస్తుంది? తెలుసుకుందాం.

Russia Wagner Group: రష్యాకు చెందిన వాగ్నర్ గ్రూప్ తనను పెంచి పోషించిన దేశంపైనే తిరుగుబాటు ప్రకటించింది. 
వాగ్నర్ గ్రూప్ చీఫ్ యెవ్జెనీ ప్రిగోజిన్ చర్యలు .. కేవలం పుతిన్ ను మాత్రమే కాదు.. ప్రపంచ దేశాలను ఉలిక్కిపడేలా చేశాడు. ఈ తరుణంలో పలు ప్రశ్నలు తలెత్తున్నాయి. ఇంతకీ ఈ వాగ్నర్ గ్రూప్ అంటే ఏమిటి? ఇది ఎలా పని చేస్తుంది? వాగ్నర్ గ్రూప్ సామర్థ్యం ఎంత? ఈ బృందంపై ఎలాంటి ఆరోపణలు వచ్చాయి? ఇంతకీ ప్రిగోజిన్ ఎవరు? ఈ ప్రైవేట్ సైన్యానికి ప్రిగోజిన్ ఎలా అధిపతి అయ్యాడు? అనే సందేహలు వస్తున్నాయి. ఈ ప్రశ్నలన్నింటీపై ఓ వివరణ..  

వాగ్నర్ గ్రూప్ అధిపతి యవ్జెనీ ప్రిగోజిన్ శనివారం రష్యా సైనిక నాయకత్వాన్ని పడగొట్టినట్లు ప్రకటించారు. రష్యా సైనిక నాయకత్వం తన ప్రజలపై దాడులకు పాల్పడుతోందని ప్రిగోజిన్ ఆరోపించారు. ప్రిగోజిన్ ప్రకటనకు కొన్ని గంటల ముందు.. ప్రిగోజిన్ సాయుధ తిరుగుబాటును ప్రేరేపించిందని రష్యా రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ ఆరోపించింది. వాస్తవానికి.. గత కొన్ని నెలలుగా.. ప్రిగోజిన్ రష్యా రక్షణ మంత్రి సెర్గీ షోయిగు, ఉక్రెయిన్‌లోని ఆర్మీ చీఫ్ వాలెరీ గెరాసిమోవ్‌లపై తరచుగా దాడి చేస్తున్నాడు.  

ఇంతలో రష్యా రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ ఉక్రెయిన్‌లోని స్వచ్ఛంద నిర్మాణాలు జూన్ చివరి నాటికి ప్రభుత్వంతో ఒప్పందాలపై సంతకం చేయాలి. ప్రభుత్వ ప్రకటనలో వాగ్నెర్ గ్రూప్ పేరు లేదు. కానీ ఈ చర్య వాగ్నర్ గ్రూప్‌పై మరింత నియంత్రణ సాధించడానికి ప్రభుత్వం చేసిన ప్రయత్నంగా భావించబడింది. ప్రిగోజిన్ తన సైన్యం అటువంటి ఒప్పందాన్ని బహిష్కరిస్తుందని ప్రకటించారు.

ఉక్రెయిన్ యుద్ధంలో వాగ్నర్ గ్రూప్ పాత్ర ఏమిటి? 

తూర్పు ఉక్రెయిన్‌లోని బఖ్‌ముట్ నగరాన్ని స్వాధీనం చేసుకునే సమయంలో వాగ్నర్ సమూహం లోని  యోధులు చురుకుగా పాల్గొన్నారు. ఉక్రేనియన్ దళాలుపై దాడి చేయడానికి వాగ్నర్ ఫైటర్లను దాడి చేయడానికి పంపబడ్డాయని, దీని ఫలితంగా అనేక మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారని పేర్కొన్నారు. యుద్ధం ప్రారంభంలో రష్యా సైన్యం పోరాటంలో వాగ్నర్ గ్రూప్ ప్రమేయాన్ని ధృవీకరించలేదు. అయితే, తరువాత ఈ కిరాయి సైనికుల ధైర్యాన్ని మెచ్చుకున్నారు.

ఇంతకీ వాగ్నర్ గ్రూప్ అంటే ఏమిటి?

వాగ్నర్ గ్రూప్ అధికారికంగా PMC వాగ్నర్ అని పిలువబడుతుంది. ఈ బృందం 2014లో తొలిసారిగా వెలుగులోకి వచ్చింది. ఈ బృందం అప్పుడు తూర్పు ఉక్రెయిన్‌లోని రష్యా అనుకూల వేర్పాటువాదులకు సహాయం చేస్తోంది. అప్పట్లో అది రహస్య సంస్థ. ఈ సంస్థ ప్రపంచంలోని వివిధ దేశాలలో రష్యా ప్రభుత్వం కోసం పనిచేసింది. ఈ సంస్థ ఆఫ్రికా, మధ్యప్రాచ్య దేశాల్లో క్రియాశీలకంగా పని చేస్తుంది. ముఖ్యంగా లిబియా, సిరియా, మొజాంబిక్, మాలి, సూడాన్ , మధ్య ఆఫ్రికా వంటి దేశాల్లోని అంతర్యుద్ధాలలో ఈ బృందం ప్రమేయం ఉందని ఆరోపణలున్నాయి. 2015 నుంచి 2018 మధ్య వాగ్నర్ గ్రూప్ కూడా రష్యా సైన్యం, బషర్ అల్-అస్సాద్ దళాలతో కలిసి పోరాడింది.

ఈ వాగ్నర్ గ్రూప్ ను  రష్యా ప్రైవేట్ మిలిటరీ కంపెనీగా పిలువబడుతుంది. గత సంవత్సరం యుద్ధం ప్రారంభమైన తర్వాత.. ఉక్రెయిన్ అధ్యక్షుడిని మాత్రమే లక్ష్యంగా చేసుకునేందుకు ఈ బృందానికి రష్యా కాంట్రాక్ట్ ఇచ్చింది. జీలెన్స్కీని చంపే పనిని రష్యా వాగ్నర్ గ్రూప్‌కు అప్పగించిందనే ఆరోపణలు  ఉన్నాయి.  

వాగ్నర్ గ్రూప్ ఎలా పెరిగింది?

ప్రారంభంలో ఈ సంస్థలో సుమారు ఐదు వేల మంది యోధులు ఉండేవారు. క్రమంగా వారి సంఖ్య పెరిగింది. ప్రస్తుతం.. ఈ సమూహంలోని సుమారు 50,000 మంది యోధులు ఉన్నారు. వీరు ఉక్రెయిన్‌లో రష్యా తరపున పోరాడుతున్నారు. రష్యా సైన్యంలో సాధారణ సైనికులను నియమించడం కష్టంగా మారినందున, 2022 నుండి ఈ సంస్థ పెద్ద ఎత్తున ఫైటర్లను నియమించడం ప్రారంభించిందని UK రక్షణ మంత్రిత్వ శాఖ పేర్కొంది.  

US నేషనల్ సెక్యూరిటీ కౌన్సిల్ ప్రకారం.. ఈ సంవత్సరం ప్రారంభం నుంచి రష్యా సైనిక చర్యల్లో  80 శాతం వాగ్నర్ ఫైటర్స్ పాల్గొంటున్నట్లు పేర్కొంది. ఆసక్తికరంగా.. కిరాయి సైన్యాలు రష్యాలో చట్టవిరుద్ధం. అయినప్పటికీ, వాగ్నెర్ గ్రూప్ సెయింట్ పీటర్స్‌బర్గ్‌లోని ప్రధాన కార్యాలయంతో ఒక కంపెనీగా నమోదు చేయబడింది. ఈ ఆరోపణ నిషేధం తర్వాత కూడా.. ఈ సంస్థ రష్యాలోని వివిధ నగరాల్లో పెద్ద ఎత్తున రిక్రూట్‌మెంట్ చేస్తోంది.

వాగ్నర్ గ్రూప్‌ని ఎవరు ప్రారంభించారు?

మాజీ రష్యన్ సైనిక అధికారి డిమిత్రి ఉట్కిన్ ఈ సంస్థ వ్యవస్థాపకుడిగా పరిగణించబడ్డారు. రష్యా సైన్యంలో లెఫ్టినెంట్ అయిన ఉట్కిన్ కూడా చెచ్న్యా యుద్ధంలో భాగమయ్యాడు. దీనితో పాటు..  అతను రష్యన్ ఇంటెలిజెన్స్ ఏజెన్సీ-GRU లో పనిచేశాడు. ఉట్కిన్ తన మాజీ రేడియో కాల్ సైన్ పేరు మీద ఈ బృందానికి పేరు పెట్టాడని , క్రెమ్లిన్‌తో సంబంధాలను కొనసాగించాడని నమ్ముతారు. అయితే, రష్యా వైపు నుండి ఈ సంస్థతో సంబంధాలు కలిగి ఉన్న విషయం ఎల్లప్పుడూ తిరస్కరించబడలేదు.

ఇంతకీ ప్రిగోజిన్ ఎవరు?

వాగ్నెర్ గ్రూప్ యొక్క ప్రస్తుత అధిపతి యెవ్జెనీ ప్రిగోజిన్(62), ఇతడు ఓ సంపన్న వ్యాపారవేత్త. యెవ్జెనీ ప్రిగోజిన్ 1961 లో లెనిన్గ్రాడ్లో జన్మించాడు. 1981లో దాడి, దోపిడీ ,మోసానికి పాల్పడినందుకు ప్రిగోజిన్ కి 13 సంవత్సరాల జైలు శిక్ష విధించబడింది. అయితే.. సోవియట్ యూనియన్ పతనం తరువాత ప్రిగోజిన్ 9 సంవత్సరాల శిక్ష తర్వాత విడుదల చేయబడ్డాడు.

జైలు నుండి బయటకు వచ్చిన తరువాత ప్రిగోజిన్ ఒక చిన్న వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించాడు  హాట్ డాగ్ స్టాండ్‌ను ఏర్పాటు చేశాడు. దీని తర్వాత సెయింట్ పీటర్స్ బర్గ్ లో అతడు ఓ  రెస్టారెంట్‌ను ప్రారంభించాడు. ప్రిగోజిన్ రెస్టారెంట్ అతి త్వరలో చాలా ప్రసిద్ధి చెందింది. ప్రిగోజిన్ రెస్టారెంట్‌కు ఆదరణ ఎంతగా పెరిగిందంటే.. రష్యా అధ్యక్షుడు పుతిన్ స్వయంగా విదేశీ అతిథులను ఈ రెస్టారెంట్‌కి తీసుకెళ్లడం ప్రారంభించారు. ఇలా రష్యా అధ్యక్షుడు పుతిన్‌కు ప్రిగోజిన్ దగ్గరయ్యారు.

పుతిన్‌తో తనకున్న సామీప్యతను సద్వినియోగం చేసుకొని, యెవ్జెనీ ప్రిగోజిన్ క్యాటరింగ్ వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించాడు. రష్యన్ మిలిటరీ, పాఠశాల పిల్లలకు ఆహారం ఇవ్వడానికి ప్రభుత్వ ఒప్పందాలను తీసుకోవడం ప్రారంభించాడు. దీన్ని బట్టి ప్రిగోజిన్ ని పుతిన్ కుక్‌ అని అందరూ పిలిచేవారు. అలా అంచెలంచెలుగా అధ్యుక్షుడి అండదండలతో ఆర్థికంగా ఎదిగి.. వాగ్నర్ గ్రూప్ కు ప్రిగోజిన్ అధినేతగా మారారు. 

వాగ్నర్ గ్రూప్ బలం ఎంత?

2017 బ్లూమ్‌బెర్గ్ నివేదిక ప్రకారం, వాగ్నర్ గ్రూప్ రష్యా మద్దతుతో ఇప్పటివరకు 6000 కిరాయి కిల్లర్‌లతో కూడిన సైన్యం ఉంది. US థింక్ ట్యాంక్ ప్రకారం.. వాగ్నెర్ గ్రూప్ అనేది ప్రైవేట్ సంస్థ. అయితే.. దాని నిర్వహణ, కార్యకలాపాలు రష్యన్ మిలిటరీ, దాని గూఢచార సంస్థ ద్వారా తెరపైకి వచ్చాయి. ఈ ప్రైవేట్ సైన్యం మాజీ అధికారులు,సైనిక సైనికులతో రూపొందించబడింది. ఇందులో ఉన్నవారందరూ కిరాయి సైనికులే..  వీరికి ఏ ప్రభుత్వం పట్ల ప్రత్యేక బాధ్యత ఉండదు.

వాగ్నర్ గ్రూప్‌పై ఆరోపణలు ఏమిటి?

వాగ్నర్ గ్రూప్ ఇప్పటివరకు మానవ హక్కుల ఉల్లంఘన , సామాన్య ప్రజలపై దౌర్జన్యాలకు సంబంధించిన అనేక ఆరోపణలను ఎదుర్కొంది. ముఖ్యంగా సెంట్రల్ ఆఫ్రికన్ దేశాలలో, ఈ సంస్థ ప్రజలను విధ్వంసం చేస్తుందని ఆరోపించారు. ఇది కాకుండా..  రష్యాకు ఆసక్తి ఉన్న అనేక ఇతర దేశాలలో ఈ సంస్థ హింసను ప్రేరేపించడం, సహజ వనరులను ఆక్రమించడం,  సాధారణ ప్రజలను చంపడం వంటి అనేక ఆరోపణలు ఉన్నాయి. ఉక్రెయిన్‌లోని డాన్‌బాస్‌లో 2014లో వాగ్నెర్ గ్రూప్ సాధారణ ప్రజలను హింసించి దారుణంగా హత్య చేసినట్లు కూడా ఆరోపణలు వచ్చాయి. డిసెంబర్ 2021లో యూరోపియన్ యూనియన్ ఈ సంస్థ నుండి ఎనిమిది మందిని నిషేధించింది.