Israel-Iran: శాంతించిన ఇరాన్‌-ఇజ్రాయెల్...కాల్పులు ఆగినట్లు ప్రకటించిన ట్రంప్‌!

ఇజ్రాయెల్-ఇరాన్ మధ్య 12 రోజుల యుద్ధానికి కాల్పుల విరమణ ప్రకటించారు. ట్రంప్ మధ్యవర్తిత్వంతో ఒప్పందం కుదిరింది.

పశ్చిమాసియా ప్రాంతం రెండు వారాలుగా యుద్ధ వాతావరణంతో ఉక్కిరిబిక్కిరి అయింది. ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్ దేశాల మధ్య 12 రోజులపాటు సాగిన తీవ్రమైన కాల్పుల తర్వాత మంగళవారం తెల్లవారుజాము నుంచి కాల్పుల విరమణ ప్రారంభమైంది. అమెరికా అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ మధ్యవర్తిత్వంతో ఈ విరమణ ఒప్పందం అమల్లోకి వచ్చింది.

మంగళవారం తెల్లవారుజామున 4 గంటల సమయంలో ఇజ్రాయెల్ కాల్పులు ఆపినట్లు ఇరాన్ విదేశాంగ శాఖ తెలిపింది. ఇరాన్ ప్రభుత్వ మీడియా ప్రకారం, తాము కూడా దాడులు ఆపినట్లు ప్రకటించింది. ఈ ప్రకటనకు అనుగుణంగా ట్రంప్ సోషల్ మీడియా ద్వారా “కాల్పుల విరమణ అమల్లో ఉంది, దయచేసి దానిని ఉల్లంఘించవద్దు” అని హెచ్చరించారు.

ఇక ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని బెంజమిన్ నెతన్యాహు, ట్రంప్ నేతృత్వంలో ఈ ఒప్పందం కుదిరిందని వెల్లడించారు. కాల్పుల విరమణ ఉల్లంఘించినా, తమ భద్రతా లక్ష్యాలను సాధించామని ఆయన భద్రతా మంత్రిత్వ శాఖకు నివేదించారు. అదే సమయంలో ఇరాన్ కూడా తమ దాడుల ప్రయత్నాలను ఆపేందుకు సిద్ధంగా ఉన్నట్లు విదేశాంగ మంత్రి అబ్బాస్ అరాగ్చీ ముందే ప్రకటించినట్లు తెలుస్తోంది.

అయితే, ఈ శాంతి ఒప్పందం కుదిరిన కొన్ని గంటలకే మళ్లీ ఉద్రిక్తతలు చోటు చేసుకున్నాయి. ఇజ్రాయెల్ సైన్యం ప్రకారం, మంగళవారం ఉదయం ఇరాన్ 20 క్షిపణులను ప్రయోగించింది. ఈ క్షిపణులు బీర్షెబాలోని నివాస భవనాలపై పడినట్లు అధికారులు తెలిపారు. ఈ దాడుల్లో  నాలుగు మృతదేహాలు వెలికితీయగా, దాదాపు 20 మందికి గాయాలయ్యాయి.  వాహనాలు దగ్ధమయ్యాయి. ఈ దాడుల వల్ల ఇజ్రాయెల్ కొన్ని విమానాశ్రయాలను తాత్కాలికంగా మూసివేసింది.

ఇరాన్ దాడులకు సంబంధించి ఖతార్‌లోని అమెరికా వైమానిక స్థావరంపై సోమవారం రాత్రి క్షిపణులతో చిన్నపాటి దాడి జరిగినట్లు అధికారులు పేర్కొన్నారు. ఇదే సమయంలో ఖతార్ మేజర్ జనరల్ షాయెక్ అల్ హజ్రీ ప్రకారం, ఇరాన్ మొత్తం 19 క్షిపణులు ప్రయోగించిందని వెల్లడించారు. ట్రంప్ ప్రకారం మాత్రం 14 క్షిపణులు ప్రయోగించగా, వాటిలో 13ను అడ్డుకున్నట్లు చెప్పారు.

ఇరాన్ దాడులకు ఖతార్ తీవ్రంగా స్పందించింది. తమ దేశంలో ఉన్న ఇరాన్ రాయబారికి సమన్లు జారీ చేసి, ఇది అంతర్జాతీయ చట్టాల ఉల్లంఘన అని స్పష్టం చేసింది. అంతేకాకుండా ఖతార్, ఈజిప్టు, సౌదీ అరేబియా వంటి దేశాలు కాల్పుల విరమణను స్వాగతించాయి.ఇరాన్, ఇజ్రాయెల్ దాడుల మధ్య అమెరికా వైస్ ప్రెసిడెంట్ జేడీ వాన్స్ కీలక వ్యాఖ్యలు చేశారు. ఇరాన్ మళ్లీ అణ్వాయుధాల మార్గాన్ని ఎంచుకుంటే, తీవ్ర పరిణామాలు తప్పవని హెచ్చరించారు. అమెరికా అణ్వాయుధాల వ్యాప్తిని అడ్డుకునేందుకు కట్టుబడి ఉందన్నారు.

ఇరాక్‌లోని సైనిక స్థావరాలపై కూడా ఇరాన్ సోమవారం రాత్రి డ్రోన్లతో దాడి చేసింది. ఈ దాడుల్లో ఉత్తర బాగ్దాద్‌లోని క్యాంప్ తాజీ, దికర్ ప్రావిన్సులోని ఇమామ్ అలీ స్థావరంలోని రాడార్ వ్యవస్థలు ధ్వంసమయ్యాయి. అయితే పశ్చిమ ఇరాక్‌లోని ఇతర ప్రాంతాల్లో దాడులను అడ్డుకున్నట్లు అమెరికా సైన్యం ప్రకటించింది.

ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్ మధ్య జరిగిన ఈ 12 రోజుల యుద్ధంలో ఇరువురు భారీ నష్టాలను ఎదుర్కొన్నారు. ఇరాన్ దాడుల్లో 24 మంది ఇజ్రాలీయులు ప్రాణాలు కోల్పోగా, 1000 మందికి పైగా గాయపడ్డారు. మరోవైపు, ఇజ్రాయెల్ చేసిన ప్రతిదాడుల్లో 974 మంది ఇరానియన్లు చనిపోగా, 3458 మంది గాయపడ్డారు.

ఈ యుద్ధం సమయంలో ఇజ్రాయెల్‌లో ఉన్న తమ పౌరుల భద్రత కోసం అమెరికా ప్రభుత్వం ప్రత్యేక చర్యలు తీసుకుంది. దాదాపు 250 మంది అమెరికన్లను అక్కడి నుంచి తరలించారు. మొత్తం 7 లక్షల మంది అమెరికన్లు ఇజ్రాయెల్‌లో ఉంటున్నట్టు అధికారులు తెలిపారు. వారిలో చాలామందికి ద్వంద్వ పౌరసత్వం కూడా ఉంది.

ఇదిలా ఉండగా, రష్యా కూడా ఈ కాల్పుల విరమణను స్వాగతించింది. శాంతియుత పరిష్కారమే తమ ఆశయమని క్రెమ్లిన్ అధికార ప్రతినిధి పేస్కోవ్ తెలిపారు. ఇది సుస్థిరంగా కొనసాగాలని భావిస్తున్నట్లు వెల్లడించారు.ఇదిలా ఉండగా, ట్రంప్ కూడా ఈ ఒప్పందం ఉల్లంఘనపై తీవ్ర ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు. ఇరుదేశాలూ తమ చర్యలను ఆపాలని, తక్షణమే విమానాలను వెనక్కి పిలవాలని సూచించారు. దాడులు కొనసాగితే తీవ్ర పరిణామాలు తప్పవని స్పష్టం చేశారు.

యుద్ధం ముగిసినా, మధ్యప్రాచ్యంలో ఉద్రిక్తతలు ఇంకా పూర్తిగా తగ్గలేదు. ఇరాన్, ఇజ్రాయెల్ మధ్య నమ్మకం లోపించడంతో శాంతి స్థిరంగా నిలవాలంటే మరింత దౌత్యం అవసరమవుతుందని అర్థమవుతోంది. కాల్పుల విరమణను కాపాడడం ఇప్పుడు అంతర్జాతీయ సమాజం ముందున్న ముఖ్యమైన లక్ష్యంగా మారింది.

యుద్ధం ఎప్పుడు ప్రారంభం అయ్యిందంటే..

2025 జూన్ మొదటివారంలో పశ్చిమాసియా (మిడిల్ ఈస్ట్) మరోసారి ఘర్షణలకు వేదికైంది. ఇజ్రాయెల్, ఇరాన్ మధ్య గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా నెలకొన్న ఉద్రిక్తతలు ఈసారి మిలిటరీ స్థాయికి దారి తీసినట్లు కనిపించింది. జూన్ 11న ఇరాన్ అంతర్గతంగా న్యూక్లియర్ టార్గెట్లపై ఇజ్రాయెల్ రహస్య డ్రోన్ దాడులు చేసినట్లు సమాచారం వెలుగులోకి వచ్చింది. దీనికి ప్రతిస్పందనగా జూన్ 13న రాత్రి ఇరాన్ ఈశాన్య సరిహద్దులోని ఇజ్రాయెల్ మిలిటరీ స్థావరాలపై క్షిపణి దాడులకు దిగింది. దీంతో ఈ ప్రాంతంలో ఉద్రిక్తత తీవ్ర స్థాయికి చేరింది.

12 రోజులపాటు ఎలాంటి దాడులు జరిగాయి? 

ఈ 12 రోజుల యుద్ధంలో ఇరువైపులా విపరీతమైన హింస చోటుచేసుకుంది. ఇరాన్ నుండి శతాధిక బాలిస్టిక్ క్షిపణులు, డ్రోన్లు ప్రయోగించాయి. ముఖ్యంగా బీర్షెబా, అస్దోడ్, అష్కెలాన్, హైఫా వంటి ఇజ్రాయెల్ నగరాల్లో నివాస ప్రాంతాలపై ఇరాన్ క్షిపణుల దాడులు జరిపింది. మృతులు, గాయాల సంఖ్య వేల్లోకి చేరింది.దీనికి ప్రతిస్పందనగా ఇజ్రాయెల్ సైన్యం కూడా ఇరాన్ టెహరాన్ పరిసరాల్లోని మిలిటరీ టార్గెట్లను లక్ష్యంగా చేసుకొని గగనతల దాడులు చేసింది. ఇరాన్ రివల్యూషనరీ గార్డ్స్ (IRGC) కు చెందిన స్థావరాలపై కూడా ప్రయోగాలు జరిగాయి.

ప్రజలపై ప్రభావం 

ఈ యుద్ధ ప్రభావం పౌరులపై తీవ్రంగా చూపింది. ఇజ్రాయెల్‌లోని హాస్పిటల్స్, విద్యాసంస్థలు, విమానాశ్రయాలు అన్ని తాత్కాలికంగా మూతపడ్డాయి. జనజీవనం స్తంభించింది. ఇరాన్‌లోనూ గదీస్, షిరాజ్, ఖొరమాబాద్ వంటి నగరాల్లో విద్యుత్, నీటి సరఫరా సైతం నిలిచిపోయాయి.UN ప్రకారం, ఇరాన్‌లో దాదాపు 3,500 మందికి పైగా గాయపడ్డారు, 900 మందికిపైగా మరణించారు. ఇజ్రాయెల్‌లో 24 మంది మరణించగా, 1,000 మందికి పైగా గాయపడ్డారు. దాదాపు 50 వేల మంది నిరాశ్రయులయ్యారు.

అంతేగాక, ఇరాన్ మద్దతుతో పనిచేస్తున్న హిజ్బుల్లా, హమాస్ వంటి సంస్థలు కూడా ఇజ్రాయెల్‌పై రాకెట్ దాడులు నిర్వహించాయి. ఈ పరిస్థితుల కారణంగా లక్షలాది మంది ప్రజలు బంకర్లలో, రక్షిత ప్రాంతాల్లో చిక్కుకుపోయారు.

ట్రంప్ పాత్ర ఎలా ఉంది? 

ఈ పరిస్థితుల్లో అమెరికా  అధ్యక్షుడు డొనాల్డ్ ట్రంప్ రంగప్రవేశం చేశారు. ఆయన ఖతార్, సౌదీ అరేబియా, ఈజిప్ట్ వంటి దేశాలతో సంభాషణలు జరిపారు. ఇరాన్ రక్షణ శాఖ, ఇజ్రాయెల్ ప్రధాని కార్యాలయాలతో నేరుగా సంప్రదింపులు జరిపారు.అయితే ఇది అమెరికా అధికార ప్రభుత్వ ప్రమేయంతో కాకుండా, ట్రంప్ స్వంత ఒత్తిడి ద్వారా సాగిన దౌత్యంగా భావిస్తున్నారు. ట్రంప్ ట్విటర్ ద్వారా ఇలా పేర్కొన్నారు:

“ఇజ్రాయెల్-ఇరాన్ కాల్పుల విరమణ ఒప్పందం కుదిరింది. దయచేసి దాన్ని ఉల్లంఘించకండి. మీ ప్రజల కోసం ఈ ఒప్పందాన్ని గౌరవించండి.”ట్రంప్ చేసిన ఈ ప్రయత్నాలు ఫలించి జూన్ 25 తెల్లవారుజామున 4 గంటల నుండి కాల్పులు ఆగిపోయాయి. ఇరాన్ విదేశాంగ శాఖ ప్రకటనలో “ఇజ్రాయెల్ దాడులు ఆపినందున మేము కూడా స్పందనను నిలిపేశాం” అని పేర్కొంది.