గత నెల తీర్పులో ఎలక్టోరల్ బాండ్ల పథకాన్ని సుప్రీంకోర్టు కొట్టివేసింది అండ్ ఇది పౌరుల సమాచార హక్కును ఉల్లంఘించిందని పేర్కొంది.
సుప్రీంకోర్టు ఆదేశాల మేరకు స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (SBI) మంగళవారం ఎలక్టోరల్ బాండ్‌లకు సంబంధించిన మొత్తం సమాచారాన్ని భారత ఎన్నికల కమిషన్ (ECI)కి అందజేసింది. జూన్ 30 వరకు పొడిగింపు కోసం SBI చేసిన విజ్ఞప్తిని సుప్రీంకోర్టు తిరస్కరించిన నేపథ్యంలో ఈ చర్య జరిగింది.
భారత ప్రధాన న్యాయమూర్తి డివై చంద్రచూడ్ నేతృత్వంలోని ఐదుగురు న్యాయమూర్తుల రాజ్యాంగ ధర్మాసనం మార్చి 12న ఎలక్టోరల్ బాండ్ల వివరాలను అందించాలని ఎస్‌బిఐని ఆదేశించిన తర్వాత సుప్రీం కోర్టు ఈ నిర్ణయం తీసుకుంది.
గత నెల తీర్పులో, ఎలక్టోరల్ బాండ్ల పథకాన్ని సుప్రీంకోర్టు కొట్టివేసింది ఇంకా ఇది పౌరుల సమాచార హక్కును ఉల్లంఘించిందని పేర్కొంది.
ఎలక్టోరల్ బాండ్స్ అంటే ఏమిటి?
ఎలక్టోరల్ బాండ్లు రాజకీయ పార్టీలకు విరాళాలు ఇవ్వడానికి ఉపయోగించే ఆర్థిక సాధనాలు. వివిధ డినామినేషన్లలో లభించే ఈ బాండ్లు SBIచే జారీ చేయబడతాయి ఇంకా డోనర్ అండ్ గ్రహీత రాజకీయ పార్టీలకు గోప్యత అందిస్తాయి.
ఈ పథకం కింద, భారతదేశంలోని వ్యక్తులు ఇంకా కంపెనీలు ఈ బాండ్లను కొనుగోలు చేయవచ్చు అలాగే వాటి ద్వారా చేసే విరాళాలు పన్ను మినహాయింపుకు అర్హులు. ఇంకా బాండ్ల కొనుగోలు సంఖ్యపై పరిమితి లేదు.
అయితే, ప్రజాప్రాతినిధ్య చట్టం, 1951లోని సెక్షన్ 29A కింద నమోదైన రాజకీయ పార్టీలు అండ్ గత ఎన్నికల్లో పోలైన ఓట్లలో కనీసం 1 శాతం ఓట్లను పొందడం ద్వారా మాత్రమే ఎలక్టోరల్ బాండ్ల ద్వారా నిధులు పొందేందుకు అర్హులు.
ఎలక్టోరల్ బాండ్ల పథకం 2017లో మాజీ ఆర్థిక మంత్రి అరుణ్ జైట్లీచే ప్రవేశపెట్టారు ఇంకా జనవరి 2018లో నోటిఫై చేయబడింది.
ఈ పథకం పారదర్శకతను ప్రోత్సహించాలనే ఉద్దేశ్యంతో ఉన్నప్పటికీ, దాతల పేరు తెలియకపోవడం ఇంకా దుర్వినియోగం అయ్యే అవకాశాల గురించి ఆందోళనలు తలెత్తాయి.
ఈ ఎలక్టోరల్ బాండ్లను వెయ్యి, పది వేలు ఇంకా లక్ష, రూ. 1 కోటి గుణిజాలలో కొనుగోలు చేయవచ్చు. ఈ బాండ్లు దేశవ్యాప్తంగా సెలెక్ట్ చేసిన SBI శాఖలలో అందుబాటులో ఉంటాయి.
ఎలక్టోరల్ బాండ్లను KYC వెరిఫైడ్ ఖాతాదారులు మాత్రమే కొనవచ్చు. బాండ్ కొనుగోలు చేసిన తేదీ నుంచి 15 రోజులలోపు కంట్రిబ్యూటర్లు ఈ బాండ్లను తమకు నచ్చిన పార్టీకి అందిస్తారు.
బాండ్‌పై దాత పేరు ఉండదు అలాగే దాని వివరాలు బ్యాంకు వద్ద మాత్రమే ఉంటాయి. ఈ బాండ్లపై బ్యాంకు ఎలాంటి వడ్డీని చెల్లించదు.