ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్, ఆమె బృందం నార్త్ బ్లాక్‌లో బడ్జెట్‌లోని సూక్ష్మ అంశాలను ఖరారు చేశారు. ఎన్నికల సంవత్సరానికి ముందు దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థను పటిష్టంగా నడిపించే బాధ్యత ఈ బృందంపై ఉంది. బుధవారం ఆర్థిక మంత్రి బడ్జెట్ ప్రసంగం ఇలా ఉండగా.. దాన్ని సిద్ధం చేసేందుకు కొంత మంది నెలరోజుల ముందే పగలు రాత్రి ఏకమయ్యారు.
ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం 2024 ఎన్నికలకు ముందు చివరి కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ఈరోజు ప్రవేశపెట్టబోతోంది. దేశీయ స్థాయిలో అనేక సంతోషకరమైన వార్తల మధ్య ఈ బడ్జెట్ రాబోతోంది. ఇప్పుడు బడ్జెట్ ప్రసంగానికి కొన్ని గంటల సమయం మాత్రమే మిగిలి ఉంది. జీ-20లో అత్యంత వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న ఆర్థిక వ్యవస్థల్లో భారత్ కూడా ఒకటి. ఇలాంటి పరిస్థితిలో ఈ బడ్జెట్ రాబోయే కాలంలో దేశ పరిస్థితి ఇంకా దిశను నిర్ణయించబోతోంది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (ఆర్‌బిఐ) కూడా వడ్డీ రేట్ల పెంపుపై నిలుపుదల చేస్తుందని భావిస్తున్నారు. అయితే వీటన్నింటి మధ్య ప్రపంచ మార్కెట్‌లో అనిశ్చితి నెలకొంది.
ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్, ఆమె బృందం నార్త్ బ్లాక్‌లో బడ్జెట్‌లోని సూక్ష్మ అంశాలను ఖరారు చేశారు. ఎన్నికల సంవత్సరానికి ముందు దేశ ఆర్థిక వ్యవస్థను పటిష్టంగా నడిపించే బాధ్యత ఈ బృందంపై ఉంది. బుధవారం ఆర్థిక మంత్రి బడ్జెట్ ప్రసంగం ఇలా ఉండగా.. దాన్ని సిద్ధం చేసేందుకు కొంత మంది నెలరోజుల ముందే పగలు రాత్రి ఏకమయ్యారు. 2023-24 బడ్జెట్‌ను తయారు చేయడంలో తొమ్మిది మంది వ్యక్తుల పాత్ర చాలా ముఖ్యమైనది. ఆ 'నవరత్నాల' గురించి తెలుసుకుందాం-
1. నిర్మలా సీతారామన్
ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ 2023-24 సంవత్సరానికి కేంద్ర బడ్జెట్‌ను ఫిబ్రవరి 1న (బుధవారం) ప్రవేశపెట్టనున్నారు. ఈసారి ఆమె వరుసగా ఐదోసారి బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడుతున్నారు. దేశ కేంద్ర బడ్జెట్‌ను తయారు చేసే ప్రక్రియలో ఆమెకి అత్యంత ముఖ్యమైన సహకారం ఉంటుంది. ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ ఢిల్లీలోని ప్రతిష్టాత్మక జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ విశ్వవిద్యాలయంలో చదివారు. నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం రెండోసారి అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత ఆమెకు ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ కీలక బాధ్యతలు అప్పగించారు.
2. పీయూష్ గోయల్
దేశ వాణిజ్య మంత్రిగా, బడ్జెట్ తయారీ ప్రక్రియలో పీయూష్ గోయల్‌కు ముఖ్యమైన సహకారం ఉంది. తాజా కాలంలో అతను వివిధ దేశాలతో స్వేచ్ఛా వాణిజ్య ఒప్పందాలను తీసుకురావడంలో చాలా చురుకుగా ఉన్నారు. గతంలో కూడా పరిమిత కాలం పాటు ఆర్థిక శాఖను నిర్వహించిన అనుభవం కూడా ఆయనకు ఉంది. ఇలాంటి పరిస్థితిలో ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ 2023-24 సంవత్సరానికి బడ్జెట్‌ను సిద్ధం చేసేటప్పుడు తన అనుభవాన్ని కూడా ఉపయోగించాలి. అందువల్ల బడ్జెట్ తయారీ ప్రక్రియలో అతని పాత్ర కీలకమైనది.
3. టీవీ సోమనాథన్
ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ తర్వాత, బడ్జెట్ తయారీలో రెండవ ముఖ్యమైన ముఖం ఆర్థిక కార్యదర్శి టివి సోమనాథన్. సోమనాథన్ తమిళనాడు కేడర్‌కు చెందిన 1987 బ్యాచ్ ఐఏఎస్ అధికారి. ఆయన నాయకత్వంలో దేశ మూలధన వ్యయం రికార్డు స్థాయికి చేరుకుంది.
4. అజయ్ సేథ్
బడ్జెట్‌ను తయారు చేసేవారిలో ముఖ్యమైన పేరు అజయ్ సేథ్, ఇతను ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ ఆర్థిక వ్యవహారాల శాఖ ఇన్‌ఛార్జ్ కార్యదర్శి. బడ్జెట్ విభజనను ఆయనే చూస్తున్నారు. బడ్జెట్ సంబంధిత ఇన్‌పుట్‌లు ఇంకా వివిధ రకాల ఆర్థిక నివేదికల తయారీలో ఇవి ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తాయి.
5. తుహిన్ కాంత్ పాండే
తుహిన్ కాంత్ పాండే ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ కింద డిజిన్వెస్ట్‌మెంట్ ఇంకా పబ్లిక్ అసెట్ మేనేజ్‌మెంట్ విభాగానికి కార్యదర్శి. డిజిన్వెస్ట్‌మెంట్ రంగంలో ప్రభుత్వం ఇటీవలి కాలంలో సాధించిన విజయాల్లో తుహిన్ కీలక పాత్ర పోషించారు. ఎల్‌ఐసీ ఐపీఓ తీసుకురావడం, ఎయిర్ ఇండియా ప్రైవేటీకరణ చేయడంలో కూడా ఆయన కీలక పాత్ర పోషించారు.
6. సంజయ్ మల్హోత్రా
ఇటీవల నియమితులైన రెవెన్యూ కార్యదర్శి సంజయ్ మల్హోత్రా రాజస్థాన్ కేడర్‌కు చెందిన 1990 బ్యాచ్ IAS అధికారి. బడ్జెట్లో చేసిన ప్రకటనలు ప్రభుత్వ విధానానికి, ఆశయాలకు అనుగుణంగా ఉండేలా చూసుకోవాల్సిన బాధ్యత ఆయనపై ఉంటుంది. బడ్జెట్లో చేసిన ప్రకటనలు మ‌రింత దూరం ఉండ‌కుండా ఇతను చూసుకోవాలి.
7. వివేక్ జోషి
అక్టోబర్ 19, 2022న ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖలోని ఆర్థిక సేవల విభాగం కార్యదర్శిగా ఎన్నికైన వివేక్ జోషి కూడా బడ్జెట్ తయారీ ప్రక్రియలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించారు. ఈ పాత్రలో చేరడానికి ముందు, జోషి హోం శాఖ కింద రిజిస్ట్రార్ జనరల్ అండ్ సెన్సస్ డైరెక్టర్‌గా ఉన్నారు.
8. వి అనంత్ నాగేశ్వరన్
2022 బడ్జెట్‌కు ముందు వి.అనంత్ నాగేశ్వరన్ చీఫ్ ఎకనామిక్ ఆఫీసర్‌గా ఎన్నికయ్యారు. ఈసారి బడ్జెట్‌ను సిద్ధం చేస్తున్నప్పుడు, ఆ మొత్తం ప్రక్రియలో నాగేశ్వరన్ కూడా ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించారు. 2022-23 సంవత్సరానికి సంబంధించిన ఆర్థిక సర్వే ముసాయిదాను సిద్ధం చేసే బాధ్యత కూడా ఆయనపై ఉంది.
9. శక్తికాంత దాస్
1980 బ్యాచ్‌కు చెందిన తమిళనాడు కేడర్‌కు చెందిన రిటైర్డ్ ఐఏఎస్ అధికారి శక్తికాంత దాస్ 12 డిసెంబర్ 2018 నుండి రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా గవర్నర్‌గా బాధ్యతలు నిర్వహిస్తున్నారు. దేశంలో ద్రవ్యోల్బణాన్ని నియంత్రించడానికి ప్రయత్నించినా లేదా ప్రభుత్వ ఆర్థిక విధానాలను సమర్థించినా అతను ఎల్లప్పుడూ తన పాత్రకు న్యాయం చేశాడు. అటువంటి పరిస్థితిలో, వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరానికి బడ్జెట్‌ను తయారు చేయడంలో అతని పాత్ర ముఖ్యమైనది.