Rupee-Ruble Deal: డాలర్ ఆధిపత్యానికి చెక్ పెట్టే దిశగా...బారత్, రష్యా అడుగులు, Rupee-Ruble Dealలో కీలక అంశాలు

ఉక్రెయిన్‌పై రష్యా దాడి తర్వాత మరో ప్రపంచ ఆర్థిక సంక్షోభం మొదలైంది. రష్యా సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆస్తులను స్తంభింపజేస్తున్నట్లు అమెరికా ప్రకటించింది, ఇది భారతదేశంపై కూడా ప్రభావం చూపుతుంది. ముఖ్యంగా భారత్, రష్యాల మధ్య ద్వైపాక్షిక వాణిజ్యానికి ఇది అడ్డంకిగా నిలిచింది. అయితే  అమెరికా, యూరోపియన్ యూనియన్  ఆంక్షలను భారత్ అధిగమించి రష్యాతో రూపీ, రూబుల్ ట్రాన్సక్షన్ పద్ధతిలో వాణిజ్యం చేసేందుకు ప్రణాళిక చేస్తోంది. 

ఉక్రెయిన్‌పై రష్యా దాడి తర్వాత అమెరికా విధించిన ఆర్థిక ఆంక్షలతో డాలర్ ఆధిపత్యాన్ని సవాలు చేసే దశకు అడుగులు వేస్తున్నాయి. రూపాయి, రూబుల్‌లో ద్వైపాక్షిక వాణిజ్యం కనుక కార్య రూపం దాల్చితే అది డాలర్ పతనానికి దారి తీసే అవకాశం ఉందని ఆర్థిక నిపుణులు పేర్కొంటున్నారు. ఇంతకీ ఈ ద్రవ్య వాణిజ్యం ఎలా సాగుతుందో చూద్దాం. 

1. రష్యా, భారత్ వాణిజ్యం కోసం  రూపీ, రూబుల్స్‌లో వ్యాపారం చేయాలి. ఇందుకోసం ఇరు దేశాలు పరస్పరం చర్చలు జరిపి మారకం రేటును నిర్ణయించుకోవచ్చు. అప్పుడు ఒక రష్యన్ బ్యాంకు భారతదేశంలో ఖాతా తెరవడం ద్వారా ఇది సాధ్యం అవుతుంది. ఈ విధంగా బ్యాంకు ఖాతాను వోస్ట్రో ఖాతా అంటారు. ఈ బ్యాంకు ఖాతాలో రూ.1 లక్ష జమ అయిందనుకుందాం. కాబట్టి, 1.35 మార్పిడి రేటు వద్ద, రూబుల్స్ లో  రూ. 1.35 లక్షలుగా మారుతుంది. 

2. ఇప్పుడు భారతదేశానికి చెందిన ఒక విక్రేత రష్యాలోని కొనుగోలుదారుకు రూ. 1 లక్ష విలువైన వస్తువులను విక్రయించాడని అనుకుందాం. అటువంటి పరిస్థితిలో, భారతదేశంలో రష్యా ప్రారంభించిన ఖాతా నుండి అతనికి లక్ష రూపాయలు చెల్లించబడుతుంది. ప్రతిఫలంగా ఖాతా నుండి 1.35 లక్షల రూబుల్స్ తగ్గుతాయి. ఈ విధంగా ఒప్పందం పూర్తవుతుంది. మరోవైపు, ఒక రష్యన్ వ్యక్తి భారతదేశానికి రూ.లక్ష విలువైన వస్తువులను విక్రయిస్తే, ఇక్కడ కొనుగోలుదారుడు రష్యన్ బ్యాంక్ ఖాతా ద్వారా రూపాయిల్లో ఈ డీల్ కూడా పూర్తవుతుందన్నమాట.

3. ఈ విధంగా భారతదేశం, రష్యాలు డాలర్ లేదా యూరో లేకుండా పరస్పరం వ్యాపారం చేసుకోగలుగుతాయి. మ్యూచువల్ కరెన్సీల ద్వారా జరిగే ఈ వ్యాపారంలో లావాదేవీలు రూపాయల్లోనే జరుగుతాయి. ఇందులో, దిగుమతి, ఎగుమతి కోసం అన్ని చెల్లింపులు భారతదేశంలో రష్యన్ బ్యాంక్ తెరిచిన Vostro ఖాతా ద్వారా చేయవచ్చు. 

మరోవైపు, భారత్, రష్యా నుండి కొనుగోలుదారులు, అమ్మకందారులు రూబుల్‌లో వ్యవహరించాలనుకుంటే, భారతీయ బ్యాంక్ రూబుల్‌లో రష్యన్ బ్యాంక్‌లో వోస్ట్రో ఖాతాను తెరవాలి. ఈ సందర్భంలో, భారతీయ ఎగుమతిదారు రూ. 1.35 లక్షల ఇన్‌వాయిస్‌ను డ్రా చేస్తారు. ఇందులో, రష్యన్ కొనుగోలుదారు తన సొంత బ్యాంకులో 1.35 లక్షల రూబిల్స్ డిపాజిట్ చేస్తాడు. దీంతో డీల్ పూర్తవుతుంది.

4.అదే విధంగా ఒక రష్యన్ విక్రేత భారతీయుడికి వస్తువులను విక్రయించి, భారతీయ కొనుగోలుదారుకు 1.35 లక్షల రూబిళ్లు బిల్లును పంపితే. రష్యన్ బ్యాంకులో తెరిచిన ఖాతా నుండి ఈ మొత్తం అతనికి చెల్లించబడుతుంది. ఈ మొత్తం వ్యవస్థ ప్రకారం, భారతదేశంలోని వోస్ట్రో ఖాతాలో జమ చేసిన మొత్తం రూపాయిలలో భారతదేశం నుండి రష్యాకు చెల్లింపుగా పరిగణించబడుతుంది. మరోవైపు, భారతదేశంలోని Vostro ఖాతా నుండి తీసివేయబడిన (డెబిట్ చేయబడిన) ఏదైనా మొత్తం రష్యా నుండి భారతదేశానికి వచ్చే డబ్బుగా పరిగణించబడుతుంది.

5. నిర్ణీత వ్యవధిలో భారతదేశంలో ప్రారంభించిన రూపాయి ఖాతాలో మిగులు బ్యాలెన్స్ ఉంటే, ఆ మొత్తాన్ని రష్యాకు భారత్ రూబుల్స్ 
ద్వారా చెల్లించాల్సి ఉంటుంది. అదే సమయంలో ఈ ఖాతాలో మొత్తం మైనస్ అయితే రష్యా ఆ మొత్తాన్ని భారత్‌కు రూపాయల్లోనే ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. అదేవిధంగా, రష్యా బ్యాంకులో భారతదేశం తెరిచిన ఖాతాలో ఏదైనా మిగులు బ్యాలెన్స్ ఉంటే, అది రష్యా బాధ్యత వహించాల్సి ఉంటుంది. మొత్తం మైనస్ అయితే, అప్పుడు భారతదేశం రష్యాకు రూబిల్స్ చెల్లించవలసి ఉంటుంది. ఈ విధంగా రెండు దేశాల మధ్య బిలియన్ డాలర్లు లేదా యూరోల పరస్పర వాణిజ్యం జరుగుతుంది.