సామాన్య ప్రజలకు సైతం ఆర్‌బీఐ ఇటీవల డిజిటల్ రూపాయిని ప్రవేశపెట్టింది. ఇది చెల్లింపులు, లావాదేవీల కోసం ఉపయోగించే టోకెన్ రూపంలో ఉంటుంది. కానీ, బ్యాంకులో ఎఫ్‌డీగా ఉంచవచ్చా? దీనిపై ప్రభుత్వం ఏం చెప్పింది? తెలుసుకుందాం.
భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI) ఇటీవలే డిజిటల్ రూపాయి లేదా ఇ-రూపే మొదటి పైలట్ ప్రాజెక్ట్‌ను ప్రారంభించింది. డిజిటల్ రూపాయి అనేది డిజిటల్ టోకెన్ రూపంలో ఉంటుంది, ఇది చెల్లింపులు లావాదేవీలకు ఉపయోగపడుతుంది. డిజిటల్ రూపాయి అనేది మొబైల్ వాలెట్లో భద్రపరుచుకోవాలి. దీన్ని QR కోడ్ ద్వారా ఉపయోగించవచ్చు. ఇది కరెన్సీ నోటు యొక్క డిజిటల్ రూపం అని చెప్పవచ్చు.
అయితే డిజిటల్ వాలెట్ ద్వారా అన్ని లావాదేవీలు చేయవచ్చు. ఈ డిజిటల్ రూపాయిని RBI ప్రస్తుతం సృష్టి, పంపిణీ, రిటైల్ వినియోగం మొత్తం ప్రక్రియను సమీక్షిస్తోంది. కాబట్టి ఇది ప్రయోగాత్మక దశలో ఉంది. స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (SBI) ఈ పథకం అమలు కోసం ఎనిమిది బ్యాంకులను ఎంపిక చేసింది. ఈ బ్యాంకులు కస్టమర్లకు డిజిటల్ వాలెట్‌ను అందిస్తాయి. వినియోగదారులు దీనిని ఉపయోగించి లావాదేవీలు చేయవచ్చు. కస్టమర్లు డిజిటల్ రూపాయి ద్వారా ఇతర వినియోగదారులకు చెల్లింపులను బదిలీ చేయవచ్చు. మీరు షాపింగ్ కూడా చేయవచ్చు. ఇకపై డిజిటల్ రూపాయిలు ఫిక్స్‌డ్ డిపాజిట్లు (FDలు)గా ఉండవచ్చా? అనే ప్రశ్న మీకు కలగవచ్చు.
నిజానికి మీరు బ్యాంకులో నగదు డిపాజిట్ చేస్తే వడ్డీ వస్తుంది. అలాగే భవిష్యత్తులో FDల కోసం డిజిటల్ రూపాయిని కూడా ఉపయోగించవచ్చు. సమీప భవిష్యత్తులో డిజిటల్ రూపాయిని బ్యాంక్ డిపాజిట్లతో సహా వివిధ రూపాల్లోకి మార్చడానికి అవకాశం ఉందని కేంద్ర ప్రభుత్వం తెలిపింది. పేపర్ కరెన్సీ, నాణేల మాదిరిగానే డిజిటల్ కరెన్సీని పంపిణీ చేస్తారు. అలాగే బ్యాంకుల ద్వారా కూడా పంపిణీ చేయనున్నారు. వినియోగదారులు బ్యాంక్ అందించిన డిజిటల్ వాలెట్ ద్వారా డిజిటల్ రూపాయలను లావాదేవీలు చేయవచ్చు. ఈ లావాదేవీ వ్యక్తి నుండి వ్యక్తి, వ్యక్తి నుండి డీలర్ ప్రాతిపదికన జరుగుతుంది" అని కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖ సహాయ మంత్రి పంకజ్ చౌదరి రాజ్యసభలో అడిగిన ప్రశ్నకు లిఖితపూర్వక సమాధానం ఇచ్చారు.
అన్ని బ్యాంకుల్లో అందుబాటులో ఉందా?
ఈ పైలట్ ప్రాజెక్ట్‌లో పాల్గొనేందుకు ఎనిమిది బ్యాంకులు ఎంపికయ్యాయి. మొదటి దశలో, స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (SBI), ICICI బ్యాంక్, యెస్ బ్యాంక్ మరియు IDFC ఫస్ట్ బ్యాంక్‌లను ఎంపిక చేశారు. తర్వాత బ్యాంక్ ఆఫ్ బరోడా, యూనియన్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా, హెచ్‌డిఎఫ్‌సి బ్యాంక్, కోటక్ మహీంద్రా బ్యాంక్ ఈ పథకంలో చేరనున్నాయి.
దేశవ్యాప్తంగా అందుబాటులో ఉందా?
తొలి దశలో న్యూఢిల్లీ, ముంబై, బెంగళూరు, భువనేశ్వర్‌లలో డిజిటల్ కరెన్సీని విడుదల చేయనున్నారు. రానున్న రోజుల్లో అహ్మదాబాద్, గ్యాంగ్‌టక్, గౌహతి, హైదరాబాద్, ఇండోర్, కొచ్చి, లక్నో, పాట్నా, సిమ్లాలకు విస్తరించనున్నారు.
మీకు వడ్డీ లభిస్తుందా?
సాధారణంగా డిజిటల్ వాలెట్ లో ఉన్న డిజిటల్ రూపాయిలకు వడ్డీ లభించదు. కానీ మీ అకౌంట్లో జమ చేసుకున్న డిజిటల్ రూపాయలకు మాత్రం వడ్డీ లభిస్తుంది. దీన్ని ఫిక్స్ డ్ డిపాజిట్ల లో కూడా డిపాజిట్ చేయడం వల్ల వడ్డీ లభిస్తుంది.