Telangana: రూ.500కే గ్యాస్‌ సిలిండర్.. మీకు అకౌంట్ చెక్‌ చేసుకుంటున్నారా ..లేదా!

మహాలక్ష్మి పథకంలో రూ.500 గ్యాస్ సబ్సిడీ మూడు నెలలుగా నిలిచిపోవడంతో లక్షలాది మంది లబ్ధిదారులు ఇబ్బందులు పడుతున్నారు.

తెలంగాణ రాష్ట్రంలో కాంగ్రెస్ పార్టీ ఎన్నికల హామీల్లో ఒకటి అయిన రూ.500కే గ్యాస్ సిలిండర్ పథకం ఇప్పుడు సమస్యలలో చిక్కుకుంది. ‘మహాలక్ష్మి పథకం’లో భాగంగా అమలు చేస్తున్న ఈ గ్యాస్ రాయితీ పథకం తాత్కాలికంగా నిలిచిపోయినట్టు లబ్ధిదారుల ఫిర్యాదులు చెబుతున్నాయి.ఈ పథకం ఉద్దేశం గృహ వినియోగదారులపై గ్యాస్ ఖర్చు భారం తగ్గించడమే. లక్షలాది మంది పేద, మధ్యతరగతి మహిళలకు ఈ గ్యాస్ సబ్సిడీ ఊరటగా మారింది. ప్రభుత్వం ఇచ్చిన హామీ ప్రకారం లబ్ధిదారులు మొదట గ్యాస్ సిలిండర్‌ను పూర్తి ధరకు కొనుగోలు చేయాలి. అనంతరం కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల కలిపిన సబ్సిడీ రూపంలో రూ.500 మినహా మిగిలిన మొత్తం వారి బ్యాంక్ ఖాతాల్లోకి జమ చేయాల్సి ఉంటుంది.

ప్రస్తుతం మార్కెట్లో గ్యాస్ సిలిండర్ ధర సుమారుగా రూ.915గా ఉంది. దీనిలో కేంద్ర ప్రభుత్వం రూ.40 వరకూ సబ్సిడీ ఇస్తోంది. మిగిలిన రూ.375ను రాష్ట్ర ప్రభుత్వం జమ చేయాలి. అంటే లబ్ధిదారులు చివరికి రూ.500 చెల్లిస్తే సరిపోతుంది. అయితే, గత మూడు నెలలుగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుంచి ఈ రూ.375 సబ్సిడీ అందడం లేదు.

రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 1.2 కోట్లకు పైగా గ్యాస్ కనెక్షన్లు ఉన్నప్పటికీ, రేషన్ కార్డుల ఆధారంగా 39.57 లక్షల కుటుంబాలను ఈ పథకానికి అర్హులుగా గుర్తించారు. ఏడాదికి ఒక్కో కుటుంబానికి 12 సిలిండర్ల వరకూ సబ్సిడీ వర్తిస్తుంది. ఈ మేరకు ప్రభుత్వం వార్షికంగా రెండు కోట్లకు పైగా సిలిండర్లకు రాయితీ ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. దీనికోసం బడ్జెట్‌లో రూ.855.22 కోట్లు కేటాయించారు.

నిజానికి నెలకు కనీసం రూ.80 కోట్లు సబ్సిడీ కోసం విడుదల కావాలి. కానీ మార్చి తర్వాత మూడు నెలలుగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుంచి ఒక్క రూపాయి కూడా జమ కాలేదు. దీంతో లబ్ధిదారులు గ్యాస్ తీసుకునేందుకు ముందుగా పూర్తి ధర చెల్లించి, ఆ తర్వాత ప్రభుత్వం డబ్బులు వస్తాయేమోనని ఎదురుచూస్తున్నారు. అయితే ఈ డబ్బులు జమ కాకపోవడంతో కుటుంబాలపై భారంగా మారుతోంది.

తూర్పుగోదావరి జిల్లాలో నివసించే పద్మావతి అనే గృహిణి మాట్లాడుతూ, గత మూడు సిలిండర్లకూ ప్రభుత్వం డబ్బులు పంపలేదని, నెలకు సుమారు వెయ్యి రూపాయలు అదనంగా ఖర్చవుతున్నాయని వాపోతున్నారు. ఇలానే చాలా మంది మహిళలు రాష్ట్రవ్యాప్తంగా ఇలాగే ఇబ్బందులు పడుతున్నారు.

ఇందుకు సంబంధించి పౌర సరఫరాల శాఖ అధికారులు స్పందిస్తూ, కొంత ఆలస్యం జరిగిన మాట నిజమేనని, అయితే త్వరలోనే సబ్సిడీ అమౌంట్లు లబ్ధిదారుల ఖాతాల్లోకి జమ చేస్తామని భరోసా ఇచ్చారు. ప్రస్తుతం నిధుల విడుదల కోసం తుది సమీక్షలు జరుగుతున్నాయని సమాచారం. కేంద్రం నుంచి వచ్చే రాయితీ మాత్రం సాధారణంగా వస్తున్నప్పటికీ రాష్ట్ర ప్రభుత్వ రాయితీ నిలిచిపోవడమే ప్రధాన సమస్యగా కనిపిస్తోంది.

ఈ పథకం అమలులో ఇలాంటి విళంబాలు జరిగినప్పుడు పేద కుటుంబాలపై నేరుగా ప్రభావం పడుతుంది. ఒక్కో కుటుంబం నెలకు సగటున రూ.400-500 అదనంగా ఖర్చు పెట్టాల్సి వస్తోంది. ఆదాయం తగ్గిపోయిన నేపథ్యంలో ఇది వారికి భారంగా మారుతోంది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం త్వరగా నిధులు విడుదల చేయకపోతే, ఈ పథకం పై ప్రజల్లో అనేక అనుమానాలు మొదలయ్యే అవకాశముంది.

ఇటీవల ఎన్నికల సమయంలో కాంగ్రెస్ పార్టీ ఈ పథకాన్ని ప్రధాన హామీగా ప్రకటించింది. ఇప్పటివరకు ఈ పథకం అమలులో కొన్ని నెలల పాటు రెగ్యులర్‌గా సబ్సిడీ జమవుతూ వచ్చింది. అయితే గత కొన్ని నెలలుగా ఫైనాన్షియల్ కష్టాల కారణంగా గ్యాప్ ఏర్పడినట్టు తెలుస్తోంది. ప్రభుత్వానికి పెద్ద ఎత్తున నిధుల అవసరం ఉన్న సమయంలో సామాన్యులకు నేరుగా లబ్ధి ఇచ్చే పథకాల్లో ఆలస్యం తలెత్తుతోంది.

మొత్తానికి, మహాలక్ష్మి గ్యాస్ పథకం ప్రస్తుతం ఆటంకాల్లో పడింది. ప్రభుత్వం తక్షణమే స్పందించి, సబ్సిడీ బకాయిలను మంజూరు చేస్తే గాని లబ్ధిదారులకు ఉపశమనం కలుగదు. లేకపోతే ఈ పథకంపై ఉన్న విశ్వాసం క్షీణించే ప్రమాదం ఉంది. రాష్ట్రంలోని లక్షలాది గృహిణులు ఆపేక్షగా రూ.500కే సిలిండర్ వచ్చే రోజుకోసం ఎదురు చూస్తున్నారు.

పథకం లక్ష్యం ఏమిటి? 

తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం మహాలక్ష్మి పథకం కింద రూ.500కే గ్యాస్ సిలిండర్ అందించేందుకు ఎలక్షన్ మేనిఫెస్టోలో హామీ ఇచ్చింది. ఈ పథకం ముఖ్యంగా పేద, మధ్యతరగతి కుటుంబాలకు ఊరట కలిగించేందుకు రూపొందించబడింది. గ్యాస్ ధరల పెరుగుదల వల్ల గృహిణులు ఎదుర్కొంటున్న ఆర్థిక భారాన్ని తగ్గించడమే దీని ప్రధాన ఉద్దేశం.

ఎలా పనిచేస్తుంది ఈ పథకం? లబ్ధిదారులు మొదట గ్యాస్ సిలిండర్‌ను మార్కెట్ ధరకు కొనుగోలు చేయాలి. ప్రస్తుతం ప్రతి సిలిండర్ ధర సుమారు రూ.915గా ఉంది. కేంద్ర ప్రభుత్వం నుంచి సుమారు రూ.40 రాయితీ లభిస్తుంది. మిగతా రూ.375ను రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సబ్సిడీగా వారి బ్యాంక్ ఖాతాలోకి జమ చేస్తుంది. దీనివల్ల లబ్ధిదారులు చివరకు ఒక్కో సిలిండర్‌కు రూ.500 మాత్రమే ఖర్చు పెట్టాల్సి ఉంటుంది. ఈ సబ్సిడీ సంవత్సరానికి 12 సిలిండర్లకు వర్తిస్తుంది.

లబ్ధిదారుల వివరాలు రాష్ట్రవ్యాప్తంగా 1.2 కోట్ల గ్యాస్ కనెక్షన్లు ఉన్నప్పటికీ, అర్హత కలిగిన 39.57 లక్షల కుటుంబాలకు మాత్రమే ఈ పథకం వర్తిస్తుంది. ఈ ఎంపిక రేషన్ కార్డుల ఆధారంగా జరిగింది. ప్రభుత్వ లెక్కల ప్రకారం ఏడాదికి రెండు కోట్లకు పైగా సిలిండర్లకు సబ్సిడీ ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. దీనికోసం బడ్జెట్‌లో రూ.855.22 కోట్లు కేటాయించబడినప్పటికీ, సబ్సిడీ విడుదలలో పెద్ద గ్యాప్ ఏర్పడింది.

ఇప్పుడు సమస్య ఏమిటి? గత మూడు నెలలుగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుంచి రూ.375 సబ్సిడీ విడుదల కాలేదు. ఇది సుమారుగా రూ.150 నుండి రూ.180 కోట్ల బకాయిగా మారింది. ఈ కారణంగా లబ్ధిదారులు గ్యాస్ కొనుగోలు కోసం పూర్తి ధర చెల్లించాల్సిన పరిస్థితి ఎదుర్కొంటున్నారు. మధ్యతరగతి, పేద మహిళలు నెలకు రూ.400-500 అదనంగా ఖర్చు చేయాల్సి రావడంతో ఆర్థికంగా తీవ్ర ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటున్నారు.

లబ్ధిదారుల స్పందనలు చిత్తూరు జిల్లాలో నివసించే సరితా అనే గృహిణి చెబుతారు, “మూడోసారి సిలిండర్ తీసుకున్నా.. బ్యాంక్ ఖాతాలో ఒక్క రూపాయి సబ్సిడీ రాలేదు. ఇంటి ఖర్చుల్లో ఇది చాలా భారంగా మారింది.” ఇలాగే శ్రీకాకుళం, గుంటూరు, అనంతపురం జిల్లాల నుంచి వచ్చిన అనేక ఫిర్యాదుల్లో కూడా ఈ సమస్యను ప్రస్తావిస్తున్నారు.

సబ్సిడీ లేకపోవడం వల్ల ఎలాంటి ప్రభావం పడుతుంది? 

ఈ పథకం ద్వారా ఆర్థికంగా బలహీన కుటుంబాలు గ్యాస్ వినియోగాన్ని సులభంగా నిర్వహించగలుగుతాయి. కానీ సబ్సిడీ ఆలస్యం వల్ల వారు మరోసారి పొయ్యి, కట్టెల పొయ్యిల దిశగా వెళ్లే పరిస్థితికి చేరుకుంటారు. ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఇది పెద్ద సమస్యగా మారే ప్రమాదం ఉంది.

అధికారుల హామీపై నమ్మకమెంతో..?

 పౌర సరఫరాల శాఖ ఉన్నతాధికారులు స్పందిస్తూ, “సబ్సిడీకి సంబంధించిన జమ ప్రక్రియలో ఆలస్యం జరిగింది. కానీ త్వరలోనే బకాయిలు చెల్లిస్తాం” అని తెలిపారు. అయితే ఈ హామీ లబ్ధిదారుల్లో నమ్మకాన్ని కలిగించడంలో విఫలమవుతోంది, ఎందుకంటే గతంలోనూ ఇలాంటి వాగ్దానాలు చేసినా డబ్బులు రాలేదని వారు చెబుతున్నారు.

రాజకీయ ప్రభావం ఏంటి? ఎన్నికల సమయంలో ప్రచారానికి ఉపయోగపడిన ఈ పథకం ఇప్పుడు నెమ్మదించడంతో రాజకీయంగా కూడా ప్రభావం చూపే అవకాశం ఉంది. ప్రతిపక్షాలు ఇప్పటికే ప్రభుత్వం పై విమర్శలు ప్రారంభించాయి. మహాలక్ష్మి పథకం వేగంగా అమలుకాకపోతే ప్రజల్లో విశ్వాసం కోల్పోయే ప్రమాదం ఉంది.

ముందు అవసరమైన చర్యలు ఏమిటి? ప్రధానంగా రాష్ట్ర ప్రభుత్వం తక్షణంగా నిధుల విడుదల ప్రక్రియను వేగవంతం చేయాలి. సబ్సిడీ బకాయిలు వెంటనే లబ్ధిదారుల ఖాతాల్లోకి జమ చేయాల్సిన అవసరం ఉంది. బ్యాంకుల ద్వారా సరైన మానిటరింగ్ ఉండాలి. అవసరమైతే ప్రత్యేక మోనిటరింగ్ సెల్ ఏర్పాటుచేయాలి.