డిజిటల్ విప్లవ యుగంలో ఇప్పుడు రూపాయి కూడా డిజిటల్‌గా మారిపోయింది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (RBI) ఇటీవల నవంబర్ 1 నుండి డిజిటల్ కరెన్సీని అంటే ఈ-రూపాయిని ప్రవేశపెట్టింది.
ఇటీవల ప్రారంభించిన డిజిటల్ కరెన్సీ (సెంట్రల్ బ్యాంక్ డిజిటల్ కరెన్సీ) పైలట్ ప్రాజెక్ట్ కింద ప్రస్తుతం హోల్‌సేల్ లావాదేవీలకు మాత్రమే ఉపయోగించబడుతుంది. తరువాత ఇది రిటైల్ విభాగానికి కూడా ఉపయోగించనున్నారు. కొంత కాలానికి రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఇందులోని సవాళ్లను అర్థం చేసుకుని, అప్పుడే ముందుకు తీసుకెళ్తుంది. అన్నింటికంటే, డిజిటల్ రూపాయి అంటే ఏమిటి , అది క్రిప్టో కరెన్సీకి ఇది ఎలా భిన్నంగా ఉంటుంది, తెలుుసుకుందాం.
డిజిటల్ రూపాయి అంటే ఏమిటి?
డిజిటల్ రూపాయి అనేది సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా RBI ద్వారా జారీ చేయబడిన చట్టపరమైన కరెన్సీ, దీనిని సెంట్రల్ బ్యాంక్ డిజిటల్ కరెన్సీ (CBDC) అని కూడా పిలుస్తారు. ఇది డిజిటల్ రూపంలో మాత్రమే ఉంటుంది. డిజిటల్ రూపాయి లేదా కరెన్సీ అనేది డిజిటల్ రూపంలో జారీ చేయబడిన కరెన్సీ, ఇది ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో కాంటాక్ట్‌లెస్ లావాదేవీలకు ఉపయోగించబడుతుంది.
డిజిటల్ రూపాయి ఏ రకంగా ఉంటుంది?
భారతదేశంలో డిజిటల్ కరెన్సీ అంటే ఇ-రూపాయి రెండు రకాలుగా ఉంటుంది. మొదటిది హోల్‌సేల్ డిజిటల్ కరెన్సీ (CBDC-W) , రెండవది రిటైల్ డిజిటల్ కరెన్సీ (CBDC-R). ప్రారంభంలో, ఇది పైలట్ ప్రాజెక్ట్ కింద హోల్‌సేల్ విభాగంలో ప్రవేశపెట్టారు.. అదే సమయంలో, ఇది కొంతకాలం తర్వాత రిటైల్ విభాగంలో కూడా ప్రారంభమవుతుంది.
క్రిప్టో కరెన్సీ , డిజిటల్ రూపాయి మధ్య తేడా ఏమిటి?
క్రిప్టో కరెన్సీ కూడా డిజిటల్ కరెన్సీ, ఇది క్రిప్టోగ్రఫీ ద్వారా భద్రపరచబడుతుంది. క్రిప్టోకరెన్సీ అనేది నెట్‌వర్క్ ఆధారిత డిజిటల్ కరెన్సీ, ఇది బ్లాక్‌చెయిన్‌పై ఆధారపడి ఉంటుంది. దీని పంపిణీ విస్తృతమైన కంప్యూటర్ల నెట్‌వర్క్ ద్వారా జరుగుతుంది. ప్రపంచంలోని అన్ని కరెన్సీలు ఏదో ఒక దేశంచే జారీ చేయబడినప్పటికీ, క్రిప్టో కరెన్సీపై ఏ ఒక్క దేశం లేదా ప్రభుత్వం నియంత్రణ ఉండదు. క్రిప్టో కరెన్సీకి సంబంధించి, బ్లాక్‌చెయిన్ కారణంగా, ఈ కరెన్సీకి సంబంధించిన అనేక సమస్యలు ఉన్నాయని నిపుణులు భావిస్తున్నారు.
డిజిటల్ రూపాయికి రెగ్యులేటరీ ఉంది…
ఇ-రూపాయి కూడా ఒక రకమైన డిజిటల్ కరెన్సీ , ఇందులో కూడా క్రిప్టోకరెన్సీ వంటి డిజిటల్ మాధ్యమం ద్వారా లావాదేవీ జరుగుతుంది. అయితే, ఈ రెండింటి మధ్య అతిపెద్ద వ్యత్యాసం ఏమిటంటే డిజిటల్ రూపాయిని ఆర్బీఐ నియంత్రిస్తుంది. అంటే, దానిని నియంత్రించడానికి చట్టపరమైన అధికారం ఉంది, దానిని ప్రభుత్వం ఆమోదించింది. అందుకే ఇది చట్టబద్ధమైన కరెన్సీ. ఇందులో, రిజర్వ్ బ్యాంక్ నియంత్రణలో , ఇతర బ్యాంకులు లావాదేవీని సులభతరం చేయడానికి జవాబుదారీగా ఉంటాయి.
అయితే, క్రిప్టోకరెన్సీలలో ఇదంతా ఉండదు. ఇది కాకుండా, డిజిటల్ రూపాయి విలువ క్రిప్టో కరెన్సీ లాగా అకస్మాత్తుగా హెచ్చుతగ్గులకు గురికాదు. గతంలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ క్రిప్టో కరెన్సీకి వ్యతిరేకమని ప్రకటించింది. దీని వినియోగం వల్ల ఆర్థిక వ్యవస్థకు నష్టం వాటిల్లడం ఆర్బీఐ గవర్నర్ కు ఇష్టం లేదు. క్రిప్టో కరెన్సీని కొనుగోలు చేసి విక్రయించే పెట్టుబడిదారులు కూడా భారీ నష్టాలను ఎదుర్కొంటున్నారని మార్కెట్ విశ్లేషకులు చెబుతున్నారు.
డిజిటల్ కరెన్సీ , ప్రయోజనాలు ఏమిటి?
1- డిజిటల్ కరెన్సీ వచ్చిన తర్వాత, నగదు ఉంచుకోవాల్సిన అవసరం ఉండదు. ఇది ఖచ్చితంగా మొబైల్ వాలెట్ లాగా పని చేస్తుంది.
2- మీరు దానిని ఉంచుకోవడంపై ఇంట్రెస్ట్ పొందుతారు. మీరు డిజిటల్ కరెన్సీని మీ మొబైల్ వాలెట్‌లో ఉంచుకోవచ్చు లేదా మీ ఖాతాలో ఉంచుకోవచ్చు.
3- ఇది నగదుపై ఆధారపడటాన్ని తగ్గిస్తుంది అలాగే మరింత విశ్వసనీయమైన , చట్టబద్ధమైన చెల్లింపు ఎంపికను అందిస్తుంది.