పనోల్లం ఎవరికి కానోల్లం - పనికి ఐనోల్లం అంటూ నిజామాబాద్ నుండి కందాళై రాఘవాచార్య రాసిన కవిత "పనోల్లం" ఇక్కడ చదవండి.
పనోల్లం
అవును ! మేం పనోల్లమే
మా వంశమేదో మరిచిపోయినం
తరాల నుండి పనోల్లమైతిమి
ఇంకా కులమేమిడ్ది
వంశమేమిడ్ది
పనోల్లం అనుడుకన్నా
పెద్ద కులమేమున్నది
undefined
పేరు ఏదైనా
పనోడా హమాలీ కూలీ లేబర్
ఎన్ని పేర్లో
అసలు పేరు గుండు సున్నా
సూర్యుడు చీకటి దుప్పటి
దుల్పక ముందే లేచుడైతది
ఒక్కోసారి మధ్య రాత్రే
ఒళ్లు నొప్పులు నిద్ర లేపుతై
రంగుల కల రాంగ
నడుమంత్రంలనే తెగిపోద్ది
కల కాడ గూడ కఠినమే
పనిమీది కెక్కితే పొద్దు దిగినా
మేము దిగుడు ఉండదు
అంతా ఎగుడు దిగుడు బతుకు
జ్వరమొచ్చింది తెల్వదు
తగ్గింది తెల్వదు
కాని పెయ్యి
ఎప్పుడూ కాల్తనే ఉంటది
కుమ్మరి వాము లెక్క --
బతుకు పలిగిన కుండ లెక్క
పచ్చలు పచ్చలు ఒక రూపం లేదు
మా లెక్కనే మా పోరగాల్లు
సిన్నప్పటి నుండి ఇటుకలతోనే
ఆడుకుంటా పని నేర్సుకుంటరు
గుడి లేదు --
మేము మొక్కుకున్న
వఠ్ఠి బండైనా మాకు దేవుడే !
బడి లేదు --
మేం మాట్లాడిందే
పోరగాల్లకు "అధికార భాష"
గాలిల ఎగిరే సిమెంటుతోనే
మా పిల్లలు ఇనుము లెక్క
గట్టివడి గట్టివడి మా లెక్కనే సహజ కవచదారులు
పనోల్లుగా పుట్టె పనోల్లుగా
బతుకు చాలించే
అవతార పురుషులం
మేం ఆగిపోతే నాగరికత ఆగిపోతది
అసలు నాగరికులం మేమే
జనాభా లెక్కల్ల మా పేర్లుండై
జనన మరణాలకు అతీతులం
లెగండి లెగండి
పంటే నడ్వదు
పనికి పిలుస్తున్నరు
పరుగులు దియ్యాలే
దొరికింది దినాలే
దొరలెక్క బతుకాలే
పనోల్లం ఎవరికి కానోల్లం
పనికి ఐనోల్లం.