రూ.2 వేల నోటు మార్కెట్లో కనిపించడం లేదని కంగారు పడుతున్నారా, అయితే RBI చెప్పిన కారణం ఇదే..

మార్కెట్లో ఈ మధ్యకాలంలో 2000 నోటు కనిపించడంలేదని అనుకుంటున్నారా..  అయితే మీరు విన్నది నిజమే దీనికి సంబంధించి ఆర్బీఐ కొన్ని సంచలన విషయాలను ఈ నివేదిక ద్వారా బయట పెట్టింది.  మార్కెట్ లో  లో రెండు వేల రూపాయల నోటు కనిపించకపోవడం వెనక ఏం జరిగిందో తెలుసుకుందాం. 

దేశవ్యాప్తంగా పెద్ద నోట్ల రద్దు తర్వాత రెండు వేల రూపాయల నోట్లు ఆర్బీఐ ప్రవేశపెట్టింది.  అయితే అప్పట్లో ఇంత పెద్ద నోటు తీసుకొని మార్కెట్ లోకి వెళితే చిల్లర సైతం దొరికేది కాదు.  దీంతో రిటైల్ మార్కెట్లలో  2 వేల నోటు అంటే షాపు యజమానులు భయపడే పరిస్థితి ఏర్పడింది.  కానీ పెద్దపెద్ద లావాదేవీలకు మాత్రం 2000 నోటు వల్ల లాభమే. జరిగింది. పెద్ద మొత్తంలో నగదు లావాదేవీలకు  2000 నోటు వల్ల  కాస్త సౌకర్యవంతం గానే ఉండేది.

అయితే రాను రాను మార్కెట్లో 2000 నోటు సైలెంట్ గా పక్కకు తప్పుకుంది.  అన్నిటికన్నా ముఖ్యంగా ఏటీఎంలలో ఒక సైతం రెండు వేల నోటు కనిపించడంలేదు. అటు  బ్యాంకులు సైతం  రెండు వేల రూపాయల నోటు ఇవ్వడం లేదు.  దీంతో ఒక దశలో రెండు వేల రూపాయల నోటు రద్దు అయిపోయిందేమో అని జనం భయపడ్డారు. మన కరెన్సీలో అతిపెద్ద నోటు చలామణి తగ్గిపోయింది.

రిజర్వ్ బ్యాంక్ తన వార్షిక నివేదికలో దీని గురించి చాలా సమాచారం ఇచ్చింది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ వార్షిక నివేదికలో 2000 రూపాయల నోట్ల కొరతకు సంబంధించి పెద్ద కారణం తెరపైకి వచ్చింది. రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా వార్షిక నివేదిక ప్రకారం, 2019-20, 2020-21, 2021-22 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ఒక్క రూ.2000 నోటు కూడా ముద్రించలేదని, తెలిపింది. దీంతో మార్కెట్‌లో రూ.2000 నోటు చలామణి తగ్గిపోయింది.

2000 నోట్లను ఎప్పుడు విడుదల చేశారు: నవంబర్ 2016లో నోట్ల రద్దు తర్వాత రిజర్వ్ బ్యాంక్ 2000 రూపాయల నోటును విడుదల చేసింది. 8 నవంబర్ 2016న ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ ప్రకటన తర్వాత, 500 , 1000 రూపాయల నోట్లన్నీ చలామణిలో లేవు. ఈ కరెన్సీల స్థానంలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ కొత్త 500, 2000 రూపాయల నోట్లను విడుదల చేసింది. 2000 రూపాయల నోటు చెలామణిలో లేని నోట్ల విలువను సులభంగా భర్తీ చేస్తుందని రిజర్వ్ బ్యాంక్ విశ్వసించింది. రూ.2000 నోటును విడుదల చేయడంతో ఇతర నోట్ల అవసరం తగ్గిందని నివేదిక పేర్కొంది.

31 మార్చి 2017 నాటికి, చెలామణిలో ఉన్న మొత్తం నోట్ల విలువలో రూ.2000 నోట్ల వాటా 50.2 శాతం. అదే సమయంలో, మార్చి 31, 2022 న, చెలామణిలో ఉన్న మొత్తం నోట్ల విలువలో రూ. 2000 నోట్ల వాటా 13.8 శాతం. 2000 రూపాయల నోటును రిజర్వ్ బ్యాంక్ మూసివేయనప్పటికీ, దానిని ముద్రించడం లేదు.

ఎప్పటి నుంచి ముద్రించడం లేదు?
2017-18 సంవత్సరంలో దేశంలో అత్యధికంగా 2000 నోట్లు వచ్చాయి. ఈ సమయంలో మార్కెట్‌లో 2000 రూపాయల 33,630 లక్షల నోట్లు చెలామణిలో ఉన్నాయి. వాటి మొత్తం విలువ రూ.6.72 లక్షల కోట్లు. 2021లో మంత్రి అనురాగ్ ఠాకూర్ లోక్‌సభలో గత రెండేళ్లుగా ఒక్క రూ.2000 నోటు కూడా ముద్రించలేదని తెలిపారు. నిజానికి ఆర్‌బీఐతో చర్చలు జరిపిన తర్వాతే నోట్ల ముద్రణకు సంబంధించి ప్రభుత్వం నిర్ణయం తీసుకుంటుంది. ఏప్రిల్ 2019 నుండి, సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఒక్క రూ 2000 నోటును ముద్రించలేదు.

రూ.2000 నోట్లు ముద్రించకపోవడంతో అవి ఇప్పుడు ప్రజల చేతుల్లో కనిపించడం లేదు. ఏటీఎంల నుంచి ఈ నోట్లు చాలా అరుదుగా బయటకు రావడానికి ఇదే కారణం. రానున్న కాలంలో రిజర్వ్ బ్యాంక్ దీని ముద్రణను ప్రారంభిస్తుందా లేదా అనే దానిపై అధికారిక సమాచారం వెల్లడి కాలేదు.