యేళ్లుగా బడ్జెట్ చూస్తుంటారు. పన్నులు కడుతుంటారు. కానీ ఎప్పుడూ అది ఒక ఆల్జీబ్రాలాగే ఉంటుంది. ఏవేవో టాక్స్ లు, రిబేట్ లు, సెస్ లు.. వీడీఏలు.. గందరగోళంగా అనిపిస్తుంది. అయితే.. ఈ పది పాయింట్స్ తెలిస్తే.. బడ్జెట్ ను చేతి వేళ్లమీద అర్థం చేసుకోవచ్చు. పన్ను విధానం చిటికెలో మీ మైండ్ లో మ్యాప్ అయిపోతుంది.
ఇది ఎన్నికల కాలం. ఏప్రిల్ లో ఎన్నికలు రానున్న నేపథ్యంలో ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలాసీతారామన్ ఈ టర్మ్ చివరి బడ్జెట్.. మధ్యంతర బడ్జెట్ ను ఫిబ్రవరి 1న ప్రవేశపెట్టబోతున్నారు. టాక్స్ పేయర్స్ ఈ బడ్జెట్ మీద అనేక అంచనాలు పెట్టుకున్నారు. పన్ను రేటును తగ్గించడం, పన్ను మినహాయింపులు, వర్చువల్ డిజిటల్ ఆస్తులపై టీడీఎస్ తగ్గించడం లాంటివెన్నో ఆశిస్తున్నారు. అయితే దీనికంటే ముందు పన్ను చెల్లింపుదారులు.. కొన్ని కీలకమైన పదాలు అసలు ఎలా అర్థం చేసుకోవాలో తెలుసుకుంటే.. బడ్జెట్ అర్థం చేసుకోవడం ఈజీ అవుతుంది. అప్పుడిక బడ్జెట్ ఆల్జీబ్రాలాగా కాకుండా.. నోటిలెక్కలుగా మారిపోతుంది.
అర్థం చేసుకోవాల్సిన 10 కీలక పదాలు ఇవే :
1. పన్ను మినహాయింపు (Tax deduction)
పన్ను మినహాయింపు అనేది మీ పన్ను పరిధిలోకి వచ్చే ఆదాయాన్ని తగ్గించడానికి చేసిన క్లెయిమ్‌లను సూచిస్తుంది. వివిధ పెట్టుబడులు, పన్ను చెల్లింపుదారు చేసే ఖర్చుల నుండి ఇది తయారవుతుంది. అంటే.. ఆదాయపు పన్ను మినహాయింపు మీ మొత్తం పన్ను బారాన్ని తగ్గిస్తుంది. ఉదాహరణకు, పన్ను చెల్లింపుదారులు రూ. 50,000 స్టాండర్డ్ డిడక్షన్‌ను క్లెయిమ్ చేయడానికి అర్హులు. అంటే పన్ను విధించదగిన ఆదాయంలో మొత్తం రూ. 50,000 తగ్గించుకోవచ్చన్నమాట.
అలాగే, మీరు పీపీఎఫ్, ఎన్ఎస్సీ, పన్ను ఆదా చేసే ఫిక్స్ డ్ డిఫాజిట్ లలో పెట్టుబడి పెట్టినప్పుడు, గరిష్టంగా రూ. 1,50,000 వరకు పన్ను మినహాయింపు (సెక్షన్ 80C కింద) క్లెయిమ్ చేయవచ్చు.
2. రాయితీ (Rebate) :
రాయితీ అనేది మొత్తం ఆదాయపు పన్నులో తగ్గింపు. పన్ను పరిధిలోకి వచ్చే ఆదాయంలో తగ్గింపును అనుమతించడం.ఉదాహరణకు, మీ పన్ను బాధ్యత రూ. 20,000, కానీ బ్యాంకు ప్రభుత్వానికి రూ. మీ తరపున 30,000టీడీఎస్ చెల్లిస్తే, మీరు పన్ను రాయితీకి అర్హులు. పన్ను చెల్లింపుదారుల పన్ను భారాన్ని తగ్గించడం ద్వారా ఆర్థిక కార్యకలాపాలను ఉత్తేజపరిచేందుకు ఇది సాధారణంగా ఇవ్వబడుతుంది.
3. పన్నుపై సర్‌ఛార్జ్ (Surcharge on tax) :
రూ. 50 లక్షల కంటే ఎక్కువ ఆదాయం ఉన్న వ్యక్తులకు ఈ సర్‌ఛార్జ్ వర్తిస్తుంది. ఇది మొత్తం ఆదాయానికి కాకుండా చెల్లించాల్సిన పన్నుకు వర్తిస్తుంది. 30 శాతం పన్ను రేటుపై 10 శాతం సర్‌ఛార్జ్ విధించబడుతుంది. తద్వారా మొత్తం పన్ను బాధ్యత 33 శాతానికి పెరుగుతుంది.
యూనియన్ బడ్జెట్ 2024: పన్నుల నుండి రియల్ ఎస్టేట్ వరకు ప్రజల అంచనాలు ఏంటంటే ?
4. పన్నుపై సెస్ (Cess on tax) :
ఇది ఆరోగ్యం, విద్య వంటి నిర్దిష్ట ప్రయోజనాల కోసం నిధులను సేకరించేందుకు ఆదాయపు పన్నుపై విధించే ఒక రకమైన పన్ను. ప్రస్తుతం, సెస్ రేటు 4 శాతం ఉంది. ఈ ఫ్లాట్ రేటుతో అన్ని ఆదాయ స్లాబ్‌లపై వర్తిస్తుంది. సర్‌ఛార్జ్‌తో సహా పన్ను బాధ్యతపై సెస్ వసూలు చేయబడుతుంది.
ప్రభుత్వం తన లక్ష్యాలను చేరుకోవడానికి తగినంత డబ్బును సేకరించిన తర్వాత మాత్రమే ఇది నిలిపివేయబడుతుంది.
5. కొత్త పన్ను విధానం (New tax regime):
ఇది ఏడు పన్ను స్లాబ్‌లతో కూడిన తాజా పన్ను విధానం. ఇది 2022లో రాయితీ పన్ను రేట్లను అందిస్తూ ప్రవేశపెట్టబడింది. అత్యధికంగా 30 శాతం పన్ను రేటు రూ.15 లక్షల కంటే ఎక్కువ ఆదాయంపై వర్తిస్తుంది. అయితే ఇది చాలా వరకు పన్ను మినహాయింపులను తొలగిస్తుంది.
2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరంలో, ఈ కొత్త పన్ను విధానం డిఫాల్ట్ పన్ను విధానంగా మారింది.
6. పాత పన్ను విధానం (Old tax regime) :
ఇది నాలుగు పన్ను స్లాబ్‌లతో ఉన్న మునుపటి పన్ను విధానం. రూ.10 లక్షల కంటే ఎక్కువ ఆదాయాలపై అత్యధిక పన్ను రేటు 30 శాతం వర్తిస్తుంది. కొత్త పన్ను విధానంలో దశలవారీగా తొలగించబడిన అన్ని పన్ను మినహాయింపులను ఈ విధానం కొనసాగిస్తోంది.
7. టీడీఎస్ (Tax deducted at source) :
టీడీఎస్ లేదా మూలం వద్ద పన్ను మినహాయింపు.. అంటే ఇలాంటి చెల్లింపులు చేసే వ్యక్తులు అద్దె, కమీషన్, వృత్తిపరమైన రుసుములు, జీతం, వడ్డీ మొదలైన నిర్దిష్ట చెల్లింపులు చేసే సమయంలో చెల్లించిన డబ్బు నుండి ఆదాయపు పన్ను తగ్గించబడుతుంది. సాధారణంగా, ఆదాయాన్ని పొందుతున్న వ్యక్తి ఆదాయపు పన్ను చెల్లించవలసి ఉంటుంది. ఇది మూలాదాయం మీద పన్ను వసూలు చేసే మార్గం. ఉదాహరణకు, వడ్డీ ఆదాయాన్ని బదిలీ చేసే సమయంలో బ్యాంకులు, డివిడెండ్ ఆదాయాన్ని బదిలీ చేసేటప్పుడు కంపెనీలు దీన్ని వాడతాయి.
8. పన్ను ఆదా చేసే సాధనాలు (Tax saving instruments) :
ఇవి పీపీఎఫ్, ఎన్ఎస్ సీ, ఎన్ పీఎస్ వంటి వారి ఆదాయపు పన్నులో మినహాయింపును క్లెయిమ్ చేయడానికి పన్ను చెల్లింపుదారులకు అర్హత కల్పించే ఆదా సాధనాలు. కొత్త పన్ను విధానంలో ఈ తగ్గింపుల్లో అనేకం ఇకపై అనుమతించబడవని గుర్తుంచుకోవడం చాలా ముఖ్యం.
9. టీసీఎస్ (Tax collection at source) : మూలం వద్ద పన్ను వసూళ్లు అనేది విక్రయదారుడు విక్రయ సమయంలో కొనుగోలుదారు నుండి పన్ను రూపంలో సేకరించిన అదనపు మొత్తం, దాని కంటే ఎక్కువ అమ్మకం మొత్తానికి, పన్ను అధికారం వద్ద జమ చేయబడుతుంది.
ఉదాహరణకు, ఒక ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ. 7 లక్షల కంటే ఎక్కువ చెల్లించాలనుకునే వారు నిర్దిష్ట పరిస్థితుల్లో మినహా 20 శాతం టీసీఎస్ చెల్లించాల్సి ఉంటుంది.
10. వర్చువల్ డిజిటల్ అసెట్స్ (VDAs):
ఇవి 2022లో ప్రవేశపెట్టిన పన్ను ఫ్రేమ్‌వర్క్‌లో అమ్మకం, కొనుగోలుపై ఒక శాతం TDS, మూలధన లాభాలపై 30 శాతం సహా డిజిటల్ ఆస్తులు. వీడీఏలలో బిట్‌కాయిన్, ఎథెరియం, డాగ్‌కాయిన్, ఇతర డిజిటల్ కరెన్సీలు ఉంటాయి.