లిస్టెడ్ ప్రభుత్వ రంగ సంస్థల నుం డి కేంద్ర ప్రభుత్వానికి డివిడెండ్ రూపంలో భారీగా ఆదాయం లభించినట్లు నివేదికలు చెబుతున్నాయి. ఓ వైపు ప్రైవేటీకరణ వేగంగా అమలు చేయాలని ప్రభుత్వం లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నప్పటికీ, PSU ల నుంచి భారీ మొత్తంలో ప్రభుత్వానికి డివిడెండ్ లభించడం గమనార్హం.
లిస్టెడ్ పబ్లిక్ సెక్టార్ అండర్టేకింగ్స్ (పిఎస్యు) నుండి డివిడెండ్ రూపంలో కేంద్ర ప్రభుత్వం భారీ ఆదాయాన్ని పొందుతుంది. PSUలు ప్రతిపాదిత తుది డివిడెండ్ ప్రకారం, 2023-24 ఆర్థిక సంవత్సరంలో సుమారు రూ. 63,000 కోట్ల నికర డివిడెండ్ ప్రభుత్వం అంచనా వేసింది, ఇది ఇప్పటివరకు అత్యధిక డివిడెండ్ కావడం విశేషం.
2022-23లో అందుకున్న మొత్తం డివిడెండ్ రూ. 50,600 కోట్లు అంటే గత సంవత్సరం కన్నా కూడా ఇది దాదాపు 25 శాతం ఎక్కువ. గెయిల్ (ఇండియా), హిందుస్థాన్ కాపర్ , బాల్మర్ లారీ వంటి పిఎస్యులు ఇంకా తుది డివిడెండ్లను ఇంకా ప్రకటించలేదు. ఈ లెక్కన చూస్తే 2023లో ప్రభుత్వానికి డివిడెండ్ ఆదాయం మరింత పెరగవచ్చు.
కోవిడ్కు ముందు 2019 ఆర్థిక సంవత్సరంలో రూ. 29,000 కోట్ల డివిడెండ్ అందుకోగా, FY23లో ప్రభుత్వానికి దాదాపు రెట్టింపు డివిడెండ్ లభించింది. దీనికి ముందు 2014 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ప్రభుత్వానికి అత్యధికంగా రూ.42,150 కోట్ల డివిడెండ్ వచ్చింది. కానీ ఈసారి డివిడెండ్ మొత్తం దాదాపు 50 శాతం ఎక్కువగా ఉండనుంది.
PSUల నుండి ప్రభుత్వానికి అందిన మొత్తం డివిడెండ్ లో ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకులు, ఆర్థిక సంస్థల ద్వారా సుమారు రూ. 18,000 కోట్లు లభించింది, ఇది FY22లో రూ. 11,525 కోట్ల కంటే దాదాపు 56 శాతం ఎక్కువ.
బ్యాకింగ్ ఫైనాన్స్ PSUలను మినహాయించి చూస్తే కోల్ ఇండియా, ONGC, NTPC , POWERGRID వంటి PSUల నుంచి గత సంవత్సరం రూ. 39,059 కోట్లు డివిడెండ్ లభించింది. అదే ఈ సంవత్సరం 15.4 శాతం పెరుగుదలతో ప్రభుత్వానికి దాదాపు రూ. 45,000 కోట్ల డివిడెండ్ ఇవ్వనున్నట్లు అంచనా వేస్తున్నారు. .
కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అందిన ఈ డివిడెండ్ ఆయా కంపెనీల్లోని ప్రభుత్వ వాటాపై ఆధారపడి ఉంటుంది. 67 లిస్టెడ్ PSUలు 2023-24 లో మొత్తం రూ. 1.02 లక్షల కోట్ల డివిడెండ్ను పంపిణీ చేసే అవకాశం ఉంది, ఇది FY22లో పంపిణీ చేయబడిన రూ. 84,665 కోట్ల కంటే ఎక్కువ. PSUల నుండి డివిడెండ్ FY24 బడ్జెట్ అంచనా కంటే ఎక్కువగా ఉంటుందని ఈ గణాంకాలు సూచిస్తున్నాయి.
2024 ఆర్థిక సంవత్సరానికి సంబంధించిన బడ్జెట్ ప్రకారం, ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో, ప్రభుత్వం కేంద్ర ఆర్థికేతర PSUల నుండి డివిడెండ్లు , లాభాలలో మొత్తం రూ.43,000 కోట్లను పొందుతుంది. బడ్జెట్ అంచనాల ప్రకారం, ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకులు, రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా , ఇతర ఆర్థిక సంస్థల నుండి డివిడెండ్ , డిపాజిట్ల రూపంలో రూ.40,000 కోట్లు స్వీకరించవచ్చు.
ప్రభుత్వ బ్యాంకులు, RBI, ఆర్థిక సంస్థలు 2023 ఆర్థిక సంవత్సరం రూ. 1.05 లక్షల కోట్ల డివిడెండ్ ప్రకటించాయి. ఈ మొత్తం FY 2024 ఖాతాలలో ప్రతిబింబిస్తుంది. గత నెలలో, ఆర్బిఐ బోర్డు ఎఫ్వై 23 కోసం ప్రభుత్వానికి డివిడెండ్గా రూ.87,416 కోట్లను ఆమోదించింది.
బడ్జెట్ అంచనాల కంటే ఎక్కువ డివిడెండ్ అందుకోవడం వల్ల 2024 ఆర్థిక సంవత్సరంలో ప్రభుత్వ ఆర్థిక వనరులు పెరగనున్నాయి, ప్రభుత్వ రంగ బ్యాంకులు , కోల్ ఇండియా, ONGC, పవర్ గ్రిడ్ , NTPC ద్వారా లాభాలు , డివిడెండ్ చెల్లింపులు భారీగా పెరగడం వల్ల ప్రభుత్వానికి భారీ మొత్తంలో ఆదాయం రానుంది.