తగ్గుతున్న రూ.2000 వేల కరెన్సీ నోట్ల చెలామణి.. ఆర్‌బీఐ ఏం చెబుతోందంటే..

గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా కొత్త రూ.2,000 నోట్లు ముద్రించనందున భారతదేశపు అత్యధిక విలువ కలిగిన కరెన్సీ నోటు చలామణి తగ్గుతూనే ఉంది. చలామణిలో ఉన్న మొత్తం  రూ.2,000 నోట్ల విలువ ఏడాది క్రితం 17.3%తో పోలిస్తే మొత్తంలో 13.8%కి పడిపోయింది అని FY22 ఆర్‌బి‌ఐ వార్షిక నివేదిక చూపింది.   

రూ.2,000 నోట్లు ఇప్పుడు చలామణిలో ఉన్న మొత్తం నోట్ల పరిమాణంలో 1.6% మాత్రమే ఉన్నాయి. అయితే FY21లో 2%, అంతకు ముందు ఏడాది 2.4% ఉన్నాయి. విలువ పరంగా రూ.500, రూ.2000 బ్యాంకు నోట్ల వాటా మార్చి 31, 2021 నాటికి 85.7% నుండి మార్చి 31, 2022 నాటికి చెలామణిలో ఉన్న మొత్తం బ్యాంక్ నోట్ల విలువలో 87.1% వాటా ఉంది.

2020-21లో 16.8% అండ్ 7.2%తో పోలిస్తే 2021-22లో చెలామణిలో ఉన్న నోట్ల విలువ అండ్ పరిమాణం వరుసగా 9.9%, ఇంకా 5% పెరిగింది. ఈ ఏడాది మార్చి నాటికి చలామణిలో ఉన్న అన్ని రకాల కరెన్సీ నోట్ల మొత్తం 13,053 కోట్లకు చేరింది, గత ఏడాదితో పోలిస్తే  12,437 కోట్లు.

వాల్యూమ్ పరంగా రూ.500 డినామినేషన్ అత్యధిక వాటా 34.9%తో, ఆ తర్వాత రూ.10 డినామినేషన్ బ్యాంక్ నోట్లు మార్చి 31, 2022 నాటికి చెలామణిలో ఉన్న మొత్తం బ్యాంక్ నోట్లలో 21.3% ఉన్నాయి అని  RBI నివేదిక తెలిపింది.

నల్లధనం, నకిలీ కరెన్సీలను అరికట్టేందుకు ప్రభుత్వం  రూ.500, రూ.1,000 నోట్లను ఉపసంహరించుకున్న వెంటనే 2016 నవంబర్‌లో రూ.2,000 నోట్లను ప్రవేశపెట్టింది . కొత్త  రూ.500 నోటు ముద్రించబడినప్పుడు,  రూ.1,000 కరెన్సీ నోట్లు నిలిపివేయబడ్డాయి.

చెలామణిలో ఉన్న కరెన్సీ (CiC)లో బ్యాంకు నోట్లు, నాణేలు ఉంటాయి. ప్రస్తుతం, భారతీయ రిజర్వ్ బ్యాంక్ (RBI)   రూ.2, రూ.5, రూ.10, రూ.20, రూ.50, రూ.100, రూ.200, రూ.500, రూ.2000 డినామినేషన్లలో బ్యాంకు నోట్లను జారీ చేస్తుంది. 

మార్చి 2020 చివరి నాటికి చెలామణిలో ఉన్న రూ.2,000 డినామినేషన్ నోట్ల సంఖ్య 274 కోట్లుగా ఉంది, ఇది మొత్తం చెలామణిలో ఉన్న కరెన్సీ నోట్లలో 2.4 శాతం. మార్చి 2021 నాటికి చలామణిలో ఉన్న మొత్తం బ్యాంకు నోట్లలో 245 కోట్లకు లేదా 2 శాతానికి  క్షీణించింది. గత ఆర్థిక సంవత్సరం చివరి నాటికి 214 కోట్లకు లేదా 1.6 శాతానికి పడిపోయింది.

విలువ పరంగా కూడా రూ.2,000 డినామినేషన్ నోట్లు చెలామణిలో ఉన్న మొత్తం కరెన్సీ నోట్ల విలువలో 22.6 శాతం నుండి మార్చి 2021 చివరి నాటికి 17.3 శాతానికి, మార్చి 2022 చివరి నాటికి 13.8 శాతానికి తగ్గాయి.

నివేదిక ప్రకారం, చలామణిలో ఉన్న రూ.500 డినామినేషన్ నోట్ల సంఖ్య ఈ ఏడాది మార్చి చివరి నాటికి 4,554.68 కోట్లకు పెరిగింది, ఇది క్రితం సంవత్సరంతో పోలిస్తే 3,867.90 కోట్లుగా ఉంది.