స‌మాజాన్ని విడదీసే కథనాలేనా..? భార‌తీయ చిత్రంలోని అమర్, అక్బర్, ఆంటోనీలు ఎక్కడికి వెళ్లారు?

Indian film industry-Opinion: నలభై ఏళ్ల గ్యాప్ లో రెండు బ్లాక్ బస్టర్ సినిమాలు విడుదలయ్యాయి. మొదటిది ఇక్బాల్ పాత్రలో అమితాబ్ బచ్చన్ నటించిన కూలీ, రెండవది విక్రమ్ రాథోడ్ పాత్రలో షారుఖ్ ఖాన్ నటించిన జవాన్. ఈ చిత్రాలు, ఈ స‌మ‌యం మనకు ఏమి చెబుతుందనేది గ‌మ‌నిస్తే.. భారతీయ ప్రేక్షకులు మతంతో సంబంధం లేకుండా సినిమా హీరోలను ఆదరిస్తారు కాబట్టి నటీనటులు రిలేటివ్ గా, ఎంటర్ టైనింగ్ గా ఉండాలి. భారతీయ ప్రేక్షకులు బాగా ప్యాక్ చేయబడిన వీరోచిత చర్యలను బహుమతిగా ఇస్తారు. అందుకే చిన్న చిన్న కరెక్షన్ తో షారుఖ్ ఖాన్ ఈ మధ్య విక్రమ్ రాథోడ్ గా మళ్లీ పాపులర్ అయ్యాడు. కాశ్మీర్ ఫైల్స్, కేరళ స్టోరీ వంటి కొన్ని సినిమాలు మంచి బిజినెస్ చేసిన నేపథ్యంలో ఈ సినిమా విడుదల కావడం గమనార్హం. దీంతో అలాంటి సినిమాలు మాత్రమే ట్రెండ్ అవుతాయనే అభిప్రాయం కలిగింది. కానీ ఇండియన్ సినిమాలో ఇన్నోవేషన్ కు ఎప్పుడూ స్పేస్ ఉంటుంది.

ఇప్పుడు సినీ చరిత్రలో ఒక ఆసక్తికరమైన సంఘటనలోకి వెళ్దాం, 1983లో అమితాబ్ బచ్చన్ కూలీ చిత్రంలో ఇక్బాల్ పాత్రను పోషించారు. ఈ సినిమా షూటింగ్ లో ఆయన తీవ్రంగా గాయపడ్డారు. ఆయన పరిస్థితి విషమంగా ఉండడంతో ఆయన బతుకుతారా? అనే అనుమానాలు వ్యక్తమయ్యాయి. ఆయన త్వరగా కోలుకోవాలని భారత ముస్లిం కమ్యూనిటీలో అధిక శాతం మంది మసీదుల్లో ప్రార్థనలు చేశారు. భారతీయ చలనచిత్ర ప్రపంచం నుండి వచ్చిన ఇలాంటి కథలు నిజంగా ఆకర్షణీయంగా ఉంటాయి. బాలీవుడ్ లోని పాటలు, నృత్య సన్నివేశాలతో పాటు జానీ వాకర్, ఉత్పల్ దత్, పరేష్ రావల్ తమ కామిక్ పెర్ఫార్మెన్స్ తో భారతీయ ప్రేక్షకులందరినీ మంత్రముగ్ధులను చేశారు. బాలీవుడ్ కేవలం వినోద సాధనంగానే కాకుండా ప్రజలలో ప్రజాభిప్రాయాన్ని ఏర్పరచి, ప్రజల మనస్సుల్లో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయే జ్ఞాపకాలను మిగిల్చే వేదిక కూడా. భారతీయ చిత్ర పరిశ్రమ నిన్నటి పాత్రలను మరిచిపోయిందని సీనియర్ జర్నలిస్ట్ శేఖర్ అయ్యర్ అన్నారు. నిజంగా 1975లో వచ్చిన షోలే సినిమాలో రహీమ్ చాచా పాత్ర పోషించిన ఏకే హంగల్ జ్ఞాపకాలు మరుగున పడిపోతున్నాయి.

రహీం చాచా కొడుకును బాహ్య శత్రువుకు ప్రతీక అయిన గబ్బర్ సింగ్ (అంజాద్ ఖాన్ పాత్ర) అనే బందిపోటు చంపాడు. శవం గ్రామానికి చేరుకోగానే గ్రామస్తులు ఆగ్రహం వ్యక్తం చేస్తారు, వారు గూస్ బంప్స్ అవుతారు.. వరుసగా అమితాబ్ బచ్చన్- ధర్మేంద్ర పోషించిన పాత్రలు విల‌న్ గబ్బర్ సింగ్ ను అంతమొందించే పనిలో విఫలమయ్యారని వారు పేర్కొన్నారు. అందుకే వారిద్దరినీ వెనక్కి పంపించాలి. రహీం చాచా జోక్యం చేసుకుని తనకు వందలాది మంది కుమారులు ఉంటే వారిని బలి ఇస్తాననీ, కానీ విజయ్, వీరూలను గ్రామం విడిచి వెళ్లనివ్వనని, విల‌న్ - గబ్బర్ సింగ్ ను నిర్వీర్యం చేసే తమ మిషన్ ను పూర్తి చేయడానికి వారు అక్కడే ఉండాలని గ్రామస్తులకు చెప్పాడు. బాహ్య శత్రువును సమష్టిగా ఎదుర్కోవాలన్న భారతీయుల అచంచలమైన నమ్మకాన్ని గబ్బర్ సింగ్ కు ప్రతీకగా హంగల్ పాత్ర ప్రతిబింబించింది. ఈ పాత్ర తన గ్రామాన్ని-తన దేశాన్ని సింబాలిక్ స్థూల స్థాయిలో కాపాడుకోవాలనే అతని సంకల్పాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. ఇది ఇస్లాంలోని నిజమైన త్యాగ స్ఫూర్తిని కూడా ప్రతిబింబించింది. ఇలాంటి పాత్రలు భావోద్వేగాలను రేకెత్తించి భారతీయ సమాజాల మధ్య బంధాన్ని పటిష్టం చేశాయి.

సాత్ హిందుస్తానీలో అన్వర్ అలీ, ఇమాన్ ధరమ్ లో అహ్మద్ రజా, అంధా కానూన్ లో జాన్ నిసార్ ఖాన్ వంటి అనేక చిత్రాల్లో అమితాబ్ బచ్చన్ ముస్లిం పాత్రలు పోషించారు, ఈ పాత్రలన్నీ హిందూ-ముస్లిం ప్రేక్షకులకు సమానంగా నచ్చాయి. అలాగే దిలీప్ కుమార్, షారుఖ్ లు గుర్తుండిపోయే హిందూ పాత్రలు పోషించారు. 'అమర్ అక్బర్ ఆంటోని' చిత్రంలో అక్బర్ అలహాబాదీగా నటించిన రిషి కపూర్ ముస్లిం సమాజాన్ని ప్రతిబింబించే మరో అద్భుతమైన పాత్ర, అతని ఖవ్వాలీ 'పర్దా హై పర్దా', అతని కామెడీ ప్రజలలో బాగా ప్రాచుర్యం పొందాయి. దురదృష్టవశాత్తూ అలాంటి పాత్రలు ఇప్పుడు అంతరించిపోయాయి. ఈ రోజుల్లో జనాలకు గుర్తుకు వచ్చేది సినిమాల్లోని ముస్లిం పాత్రల చిత్రణ మాత్రమే. భారతీయ సినిమాల్లో పరిశోధనలు చేసే పండితులకు ఇది ఇష్టమైన పరిశోధనా అంశం. ఇలాంటి పరిశోధనలన్నీ బాలీవుడ్ పై తీవ్ర విమర్శలతో ముగుస్తాయి. 9/11 దాడి జరిగినప్పటి నుంచి ముస్లింలను ఉగ్రవాదులుగానో, ఇస్లామిస్టులుగానో చూపిస్తున్నారని ఆవేదన వ్యక్తం చేశారు. హాలీవుడ్ సినిమాలతో మొదలైన ఈ ట్రెండ్ ఇండియన్ సినిమా ఇండస్ట్రీకి కూడా సోకింది. ఇలాంటి సినిమాలు ఆనాటి వాస్తవాల నుంచి ప్రేరణ పొంది ఉండవచ్చు కానీ ఇంప్రెషనిస్ట్ దుష్ట పాత్రలు ప్రజల మదిలో చిరకాల స్మృతులను కలిగి ఉంటాయి.

కథనాన్ని సరిదిద్దడంలో చిత్రనిర్మాత కరణ్ జోహార్ పాత్ర ఎంతో ఉంది. ఇస్లామిస్టులకు, సాధారణ ముస్లింలకు మధ్య ఉన్న వ్యత్యాసాన్ని వెలికితీసేందుకు 'మై నేమ్ ఈజ్ ఖాన్' అనే సినిమా తీశాడు. కమర్షియల్ వయబిలిటీ పరంగానూ, మెసేజింగ్ పరంగానూ ఇది చాలా విజయవంతమైంది. పాశ్చాత్య ప్రపంచంలో ప్రబలంగా ఉన్న ఇస్లామోఫోబియాను ఈ చిత్రం తిప్పికొట్టింది. సమాజ అవగాహనను మెరుగుపరిచే దిశగా దిద్దుబాటు విధానాన్ని తీసుకుంది. ప్రేక్షకులు దాన్ని ఆదరించారు. అక్షయ్ కుమార్ నటించిన సూర్యవంశీ సినిమాలో గణేష్ ఆలయం వద్ద పోలీసులు బాంబు బెదిరింపు కారణంగా భక్తులను ఖాళీ చేయించే సన్నివేశం ఉంది. గణేశుడి విగ్రహాన్ని భద్రపరిచేందుకు, భవనాన్ని ఖాళీ చేయించేందుకు కొందరు ముస్లింలు ఆలయ ప్రాంగణంలోకి ప్రవేశించారు. అందుకు సరిపోయే సంగీతంతో సన్నివేశంలో భావోద్వేగాలను పెంచారు. ఈ సన్నివేశం నిజమైన భారతదేశాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది, ఇక్కడ సంస్కృతి చాలా పెనవేసుకుపోయింది.. భారతీయులను విడదీయడం అసాధ్యమ‌నే సందేశం ఇచ్చింది. 

70, 80 దశకాల్లో ముస్లిం అండర్ వరల్డ్ డాన్లపై బాలీవుడ్ సినిమాలు వచ్చాయని కొందరు సినీ విమర్శకులు అంటున్నారు. అలాంటి పాత్రలు ముంబైలోని అత్యంత అపఖ్యాతి పాలైన గ్యాంగ్ స్టర్ల వాస్తవ కథల నుండి ప్రేరణ పొందాయి. మళ్ళీ ఆ సినిమాలు శాశ్వతమైన నెగెటివ్ ఇంప్రెషన్ ను మిగిల్చాయి. ఈ మధ్య కాలంలో కాశ్మీర్ ఫైల్స్, కేరళ స్టోరీ అనే రెండు సినిమాలు వివాదాస్పదమయ్యాయి. పెద్ద సంఖ్యలో ప్రేక్షకులు సినిమాలను ఇష్టపడినా, పెద్ద సంఖ్యలో ప్రజలు కూడా ఆశ్చర్యపోయారు. ఇలాంటి వివాదాలు కొత్తేమీ కాదు. భారతీయ టీవీ, సినిమా చరిత్రను పరిశీలిస్తే ఇలాంటి ఉదాహరణలు ఎన్నో కనిపిస్తాయి. 1947లో జరిగిన అల్లర్ల నేపథ్యంలో గోవింద్ నిహలానీ తెరకెక్కించిన తమాస్ చిత్రం భారతదేశానికి వలస వచ్చిన సిక్కు, హిందూ కుటుంబాల దుస్థితిని వివరిస్తుంది. 1988లో ఈ చిత్రం విడుదలైనప్పుడు సమాజంలోని పెద్ద వర్గం మతపరమైన అంశాల కారణంగా ఈ చిత్రంలోని కొన్ని భాగాలను సెన్సార్ చేయాలని డిమాండ్ చేసింది. దాని విడుదలను నిలిపివేయాలని బాంబే హైకోర్టులో పిటిషన్ దాఖలైంది. అయితే ఈ చిత్రం హిందువులు, ముస్లింలలోని 'ఛాందసవాదులను' సమానంగా చూస్తుందని పేర్కొంటూ కోర్టు స్టేను ఎత్తివేసింది. ఈ చిత్రం విడుదలై ఘనవిజయం సాధించడంతో దూరదర్శన్ లో కూడా ప్రదర్శించారు. తరువాత మూడు జాతీయ చలనచిత్ర అవార్డులను గెలుచుకుంది.

మైదుల్ ఇస్లాం అనే ప్రసిద్ధ పండితుడు తన పరిశోధన 'పోస్ట్-లిబరలైజేషన్ సినిమాల్లో భారతీయ ముస్లింలను ఊహించడం' లో బాలీవుడ్ లోని కొన్ని ముస్లిం పాత్రల చిత్రణను ప్రశంసించాడు. అలాంటిది 'సలీమ్ లాంగ్డే పే మట్ రో' సినిమాలో సలీం పాత్ర. సినిమా చివర్లో కథానాయకుడు సలీం ఈజీగా చేసేది దుండగుడిగా మారడం, అతి కష్టమైన పని హుందాగా బతకడం అని గ్రహించేలా చేస్తాడు. అదేవిధంగా, బలరాజ్ సహానీ గరం హవా, విభజన బాధను ప్రతిబింబిస్తుంది. భారతీయ ముస్లింలు తమ న్యాయమైన డిమాండ్లను లేవనెత్తడానికి, వారి సామాజిక-రాజకీయ-ఆర్థిక సమస్యలను పరిష్కరించడానికి ఒక ప్రగతిశీల రాజకీయ ప్రాజెక్టు వెనుక సంఘటితం కావాల్సిన రాజకీయ సందేశాన్ని ఈ చిత్రం ప్రతీకాత్మకంగా పంపుతుంది. 'చక్ దే ఇండియా'లో కబీర్ ఖాన్ పాత్రలో షారుఖ్ ఖాన్ నటన భారతీయ సినీ ప్రియుల మదిలో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోతుంది. '3 ఇడియట్స్'లో ఫర్హాన్ ఖురేషీ, 'జిందగీ మిలేగీ నా దోబారా' చిత్రంలో ఇమ్రాన్ ఖురేషి పాత్రలో ఫర్హాన్ అక్తర్ తమ మతం, సాంస్కృతిక అస్తిత్వం నుంచి ఏమీ ప్రస్తావించని పాత్రలు. ఇటువంటి పాత్రలు పూర్వపు ఇస్లామిక్ తీవ్రవాదులు లేదా అండర్ వరల్డ్ డాన్లతో సంబంధం లేని యువ భారతీయ ముస్లింల ఊహలను ఆకర్షిస్తాయి.

తెరవెనుక ఓ సినిమా తీయడానికి చాలా పెద్ద టీం పనిచేస్తుంది. అన్ని సృజనాత్మక పరిశ్రమల మాదిరిగానే, భారతీయ చలన చిత్ర పరిశ్రమ కూడా చాలా సమ్మిళితమైనది. ప్రతిభ ఉన్న వారందరికీ సమాన అవకాశాలను ఇస్తుంది. చిత్రనిర్మాణ ప్రక్రియ దాని భావన సమయం నుండి ప్రారంభమవుతుంది, ఈ రోజుల్లో సబ్జెక్టులను ఎంచుకునేటప్పుడు, ముఖ్యంగా మతపరమైన సున్నితమైన చిత్రాలను పరిగణనలోకి తీసుకునేటప్పుడు తగిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవాలి.  సినిమా వాస్తవ ప్రపంచాన్ని మాత్రమే ప్రతిబింబిస్తుందని దర్శకనిర్మాతలు తరచూ చెబుతుంటారు. ఇది చాలా వరకు నిజం. కానీ కొన్నిసార్లు వాస్తవ ప్రపంచాన్ని ప్రతిబింబించేటప్పుడు సినిమాటిక్ స్వేచ్ఛను తీసుకునేటప్పుడు అతిగా లేదా అతిశయోక్తి చేయాలనే కోరిక చిత్రనిర్మాతలకు తరచుగా ఉంటుంది. సెన్సేషనలిజాన్ని నైతికతను అధిగమించడానికి దర్శకనిర్మాతలు అనుమతించకూడదు. ఇప్పుడు వాస్తవ ప్రపంచం మారిపోయింది కాబట్టి, కాలానికి అనుగుణంగా, మరింత రిలేటివ్ గా, ఎంటర్ టైనింగ్ గా ఉండే పాత్రలను దర్శకనిర్మాతలు కూడా పునఃసమీక్షించుకోవాలి. కళారూపాలు ఒక నిర్దిష్ట కాలాన్ని వర్ణించడమే కాకుండా దిద్దుబాటు ప్రభావాన్ని కూడా కలిగి ఉంటాయి. సమాజ విచ్ఛిన్నమయ్యే కథనాన్ని కాకుండా సమగ్రమైన కథనాన్ని సృష్టించడం ఈ కాలపు అవసరం.

- అతిర్ ఖాన్

(ఆవాజ్ ది వాయిస్ సౌజ‌న్యంతో..)

మరిన్ని ఇంట్రెస్టింగ్ అప్ డేట్స్ కోసం క్లిక్ చేసి ఏసియా నెట్ న్యూస్ తెలుగు వాట్సాప్ చానెల్·ను ఫాలో అవ్వండి

• Akshay Kumar
• Amitabh Bachchan
• Bollywood
• Indian film industry
• Karan Johar
• Shah Rukh Khan
• Tollywood
• different religions
• movies
• society
• Amar Akbar Anthony