మానసిక ఆరోగ్యం, శ్రేయస్సును ప్రభావితం చేసే ఇస్లాం.. !
New Delhi: ముస్లిం సమాజాలలో మానసిక ఆరోగ్యాన్ని ప్రభావితం చేసే అంశాల్లో ప్రత్యేకమైన భారతీయ సాంస్కృతిక, మతపరమైన కారకాలను పరిష్కరించడం ద్వారా, భారతీయ ఇస్లామిక్ థెరపీ మానసిక ఆరోగ్యానికి సమగ్ర విధానాన్ని అందిస్తుందని అర్షియా మాలిక్ పేర్కొన్నారు.
Islam and mental health: ఇస్లాం ప్రపంచంలోని ప్రధాన మతాలలో ఒకటి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా 1.6 బిలియన్లకు పైగా ప్ర‌జ‌లు దీనిని అనుస‌రిస్తున్నారు. అయితే, మానసిక ఆరోగ్యం అనేది మొత్తం ఆరోగ్యం-శ్రేయస్సులో కీలకమైన భాగం, ఇది అన్ని సంస్కృతులు, మతాలలోని వ్యక్తులను ప్రభావితం చేస్తుంది. ఇస్లాం, మానసిక ఆరోగ్య కలయిక ఒక సంక్లిష్టమైన-బహుముఖ అంశం. ఇది ఇటీవలి సంవత్సరాలలో పెరుగుతున్న అంత‌రాల దృష్టిని ఆకర్షించింది. సాంస్కృతిక, సామాజిక-మత విశ్వాసాలు-ఆచారాలతో సహా ఇస్లాం-మానసిక ఆరోగ్యాన్ని ప్రభావితం చేసే వివిధ అంశాలు ఉన్నాయి. ముస్లింలకు, వారి విశ్వాసం-ఆధ్యాత్మికత తరచుగా వారి మానసిక ఆరోగ్యం-శ్రేయస్సులో అంతర్భాగం. అదే సమయంలో, అనేక ముస్లిం సమాజాలలో మానసిక అనారోగ్యం చుట్టూ ఉన్న కళంకం తక్కువ నిర్ధారణ, చికిత్స, మానసిక ఆరోగ్య సవాళ్లను అనుభవించేవారికి మద్దతు లేకపోవడానికి దారితీస్తుంది.
మధ్యయుగంలో యూరోపియన్లు మానసిక అనారోగ్యాన్ని రాక్షస సంబంధితంగా చూసినప్పుడు, ఇబ్న్ సినా (పాశ్చాత్య దేశాలలో అవిసెన్నా - ఆధునిక వైద్య స్థాపకుడు అని పిలుస్తారు) తో సహా ఆ కాలపు ముస్లిం పండితులు ఇటువంటి భావనలను తిరస్కరించారు. మానసిక రుగ్మతలను శారీరకంగా ఆధారిత పరిస్థితులుగా చూశారు. ఇది క్రీ.శ 705 లో ఇరాక్ లోని బాగ్దాద్ లో మొదటి మానసిక వైద్యశాలను అల్-రజీ (గొప్ప ఇస్లామిక్ వైద్యులలో ఒకరు) స్థాపించడానికి దారితీసింది. ఇది ప్రపంచంలోనే మొట్టమొదటి మానసిక వైద్యశాల. అల్-రజీ అభిప్రాయాల ప్రకారం, మానసిక రుగ్మతలను వైద్య పరిస్థితులుగా పరిగణించారు. మానసిక చికిత్స-మాదకద్రవ్యాల చికిత్సలను ఉపయోగించి చికిత్స చేశారు. సిగ్మండ్ ఫ్రాయిడ్, కార్ల్ జంగ్ అధ్యయనాలకు మార్గదర్శకుడైన 'ఎల్ మన్సూరి' డాన్ 'అల్ టిబ్ అల్-రుహానీ' అనే తన పుస్తకంలో మానసిక ఆరోగ్యంపై చర్చ ప్రచురితమైంది.
కానీ చాలా మంది ముస్లింలు వారి నమ్మకాలలో తేడాలు, వారి చికిత్సా పద్ధతులలో ఇస్లామిక్ విలువల గురించి సహాయక నిపుణులను తక్కువ అంచనా వేయకపోవడం వల్ల మానసిక ఆరోగ్య నిపుణుల సహాయం పొందడానికి వెనుకాడుతున్నారని పరిశోధకులు కనుగొన్నారు. పర్యవసానంగా, ముస్లింలు తమ మత విశ్వాసాలతో విభేదించకుండా ఉండటానికి మానసిక సహాయం కోరడం అసౌకర్యంగా అనిపించవచ్చు. ఇక్కడే ఇండియాకు చెందిన అరిబా ఖాన్ అంశం ముందుకు వస్తుంది. ఐఐటీ రూర్కీ, ఐఐఎం బెంగళూరు పూర్వవిద్యార్థి అరిబా ఖాన్ జంపింగ్ మైండ్స్ వ్యవస్థాపకురాలు. అరిబా ఖాన్ నిమగ్నమైన కమ్యూనిటీ, స్మార్ట్ ఏఐ బాట్, సెల్ఫ్ కేర్ టూల్స్ తో నడిచే డీప్ టెక్ మెంటల్ హెల్త్ యాప్ ను రూపొందించారు. భారత్ తరఫున 2021 బెస్ట్ ఆండ్రాయిడ్ యాప్స్ లో ఒకటిగా గూగుల్ కు ఎంపికైంది. మానసిక అనారోగ్యాన్ని ఎదుర్కొంటున్న ఎవరికైనా 'anonymous safe' స్థలాన్ని ఈ యాప్ అందిస్తుందని, వారికి మంచి అనుభూతిని కలిగించేలా ఈ యాప్ ను రూపొందించినట్లు తెలిపింది.
అరిబా గత ఎనిమిదేళ్లుగా ఆరోగ్య సాంకేతిక పరిశ్రమతో సన్నిహిత సంబంధం కలిగి ఉంది. భారతదేశ అతిపెద్ద మానసిక ఆరోగ్య కమ్యూనిటీని నిర్మించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. మానసిక ఆరోగ్యాన్ని సులభతరం చేయడం, అందుబాటులో.. ఆహ్లాదకరంగా చేయడం ద్వారా ఒక బిలియన్ కంటే ఎక్కువ చిరునవ్వులను వ్యాప్తి చేయాలనే తన లక్ష్యం గురించి ఆమె మాట్లాడుతుంది, ఎందుకంటే మాన‌సికంగా మంచి ఆరోగ్యాన్ని క‌లిగివుండ‌టం ప్రతి వ్యక్తి ప్రాథమిక అవసరం అని ఆమె నమ్ముతారు. చాలా మంది ముస్లింలకు, వారి మానసిక ఆరోగ్యం-శ్రేయస్సులో విశ్వాసం- ఆధ్యాత్మికత ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి. ఇస్లామీయ బోధనలు దేవునితో బలమైన సంబంధాన్ని కొనసాగించడం, బుద్ధిపూర్వకతను పాటించడం, ఇతరుల నుండి సహాయం కోరడం ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతున్నాయి. ఒత్తిడి- ఆందోళనను నిర్వహించడానికి ఇస్లామిక్ పద్ధతులు అనేక మార్గాలను అందిస్తాయి.
అత్యంత ముఖ్యమైన ఆచారాలలో ఒకటి సలాహ్, ఇది ముస్లింలు రోజుకు ఐదుసార్లు తప్పనిసరిగా చేసే ప్రార్థన. ఈ అభ్యాసం శాంతి, ప్రశాంతత, బుద్ధిపూర్వక భావనను అందించడం ద్వారా ఒత్తిడి-ఆందోళనను తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది. అదనంగా, ఖురాన్ నుండి సూరా అల్-ఫాతిహా, సూరా అల్-ఇఖ్లాస్, అయతుల్ కుర్సీ వంటి నిర్దిష్ట వచనాలను పఠించడం వల్ల ఓదార్పు-రక్షణ లభిస్తుంది. ముస్లింలు కూడా ధిక్ర్ లో పాల్గొనమని ప్రోత్సహిస్తారు, దీనిలో అల్లాహ్ నామాలను జపించడం ఉంటుంది, ఇది మనస్సును శాంతపరచడానికి, ఆందోళనను తగ్గించడానికి సహాయపడుతుంది. రంజాన్ మాసంలో ఉపవాసం స్వీయ క్రమశిక్షణ, ప్రతిబింబ-కృతజ్ఞతను ప్రోత్సహించడం ద్వారా ఒత్తిడిని నిర్వహించడానికి ఒక మార్గం. చివరగా, దానధర్మాలు (సదాఖా) చేయడం, అవసరమైన ఇతరులకు సహాయం చేయడం వల్ల ప్రయోజనం-సంతృప్తిని అందించవచ్చు. వ్యక్తిగత సమస్యల నుండి దృష్టిని మళ్లించడం ద్వారా ఒత్తిడి-ఆందోళనను కూడా తగ్గించవచ్చు. ఏదేమైనా, విశ్వాసం-ఆధ్యాత్మికత కొంతమందికి సహాయకారిగా ఉన్నప్పటికీ, ఇది వృత్తిపరమైన మానసిక ఆరోగ్య సంరక్షణకు ప్రత్యామ్నాయం కాదని గమనించడం ముఖ్యం. వ్యక్తులు అవసరమైనప్పుడు అర్హత కలిగిన మానసిక ఆరోగ్య నిపుణుల నుండి మద్దతు పొందాలి.
మానసిక ఆరోగ్యం చుట్టూ ఉన్న సామాజిక అడ్డంకులు ముస్లింల మానసిక ఆరోగ్యంపై గణనీయమైన ప్రభావాన్ని చూపుతుంది. మానసిక ఆరోగ్యంతో సంబంధం ఉన్న కళంకం సిగ్గు, అపరాధం, తీర్పు భయ భావాలకు దారితీస్తుంది. ఇది వ్యక్తులు సంబంధిత సహాయం కోరకుండా నిరోధించవచ్చు. కొన్ని ముస్లిం సమాజాలలో, మానసిక అనారోగ్యం అపఖ్యాతితో బలహీనులుగా చూడవచ్చు, దుష్ట శక్తులను కలిగి ఉండవచ్చు లేదా అల్లాహ్ చేత శిక్షించబడవచ్చు. ఈ విచిత్ర భావ‌న వివక్ష, సామాజిక ఒంటరితనం, మానసిక ఆరోగ్య సవాళ్లు ఉన్న వ్యక్తుల పట్ల ప్రతికూల దృక్పథాలకు దారితీస్తుంది. ఇంకా, మానసిక ఆరోగ్యం చుట్టూ ఉన్న సాంస్కృతిక నమ్మకాలు, సంప్రదాయాలు వ్యక్తులు సహాయం ఎలా కోరుకుంటారో, మద్దతును ఎలా పొందుతారో ప్రభావితం చేస్తాయి. ఉదాహరణకు, కొన్ని ముస్లిం సమాజాలలో, వృత్తిపరమైన మానసిక ఆరోగ్య సంరక్షణను కోరడం బలహీనతకు సంకేతంగా చూడవచ్చు. వ్యక్తులు బదులుగా సాంప్రదాయ వైద్యం పద్ధతులపై ఆధారపడవచ్చు లేదా మత నాయకుల నుండి మద్దతు పొందవచ్చు.
అరిబా ఖాన్ వంటి ముస్లిం నిపుణులు సంరక్షణ ప్రాప్యతను ప్రోత్సహించడానికి, వివక్షను తగ్గించడానికి-భారతీయ ముస్లింల మానసిక ఆరోగ్యం-శ్రేయస్సును మెరుగుపరచడానికి మానసిక ఆరోగ్యం చుట్టూ ఉన్న సామాజిక అడ్డంకును పరిష్కరిస్తారు. భారతీయ ఇస్లామిక్ థెరపీ అనేది మానసిక ఆరోగ్య చికిత్సకు ఒక విధానం, ఇది ఇస్లామిక్ సూత్రాలు-పద్ధతులను సాంప్రదాయ మానసిక చికిత్సలతో మిళితం చేస్తుంది. ఈ చికిత్స మానసిక ఆరోగ్యానికి అనేక ప్రయోజనాలను అందించగలదు, వీటిలో ముస్లింలు వారి మానసిక ఆరోగ్య సవాళ్లను చర్చించడానికి సురక్షితమైన స్థలాన్ని అందిస్తుంది. అదే సమయంలో వారి విశ్వాసం-ఆధ్యాత్మికతను చికిత్సా ప్రక్రియలో చేర్చుతుంది. మార్గదర్శకత్వం-మద్దతును అందించడానికి ఇస్లామిక్ బోధనలను ఉపయోగించి, వారి మానసిక ఆరోగ్యాన్ని ప్రభావితం చేసే ప్రతికూల ఆలోచనలు-నమ్మకాలను గుర్తించడానికి, వాటిని ప‌రిష్క‌రించ‌డానికి ఇది వ్యక్తులకు సహాయపడుతుంది. ముస్లిం సమాజాలలో మానసిక ఆరోగ్యాన్ని ప్రభావితం చేసే ప్రత్యేకమైన భారతీయ సాంస్కృతిక-మతపరమైన కారకాలను పరిష్కరించడం ద్వారా, భారతీయ ఇస్లామిక్ థెరపీ మానసిక శ్రేయస్సుకు సమగ్ర విధానాన్ని అందించగలదు.
- అర్షియా మాలిక్ (columnist and commentator on social issues with an emphasis on Islam in India)
క్లిక్ చేసి ఏసియా నెట్ న్యూస్ తెలుగు వాట్సాప్ చానెల్·ను ఫాలో అవ్వండి
