స్వతంత్ర పోరాటంలో అరెస్టయిన తొలి మహిళ కమలాదేవి చటోపాధ్యాయ
ఆంగ్లేయుల నుంచి భార‌త జాతి విముక్తి కోసం జ‌రిగిన పోరాటంలో అనేక మంది మహిళలు పాలుపంచుకున్నారు.
ఆంగ్లేయుల నుంచి భార‌త జాతి విముక్తి కోసం జ‌రిగిన పోరాటంలో అనేక మంది మహిళలు పాలుపంచుకున్నారు. బ్రిటిష్ వారికి వ్య‌తిరేకంగా ఉద్య‌మించారు. అలాంటివారిలో ఒక‌రిగా.. త‌న‌కంటూ ప్ర‌త్యేక గుర్తింపు తెచ్చుకున్న భార‌త స్వాతంత్య్ర స‌మ‌ర‌యోధురాలు కమలాదేవి ఛటోపాధ్యాయ. భార‌త స్వాతంత్య్రం కోసం పోరాడినందుకు అరెస్టయిన మొదటి భారతీయ మహిళల్లో
ఆమె ఒకరు .శాసనసభ ఎన్నికల్లో పోటీ చేసిన మొదటి భారతీయ మహిళ. వితంతువు అయిన తర్వాత వివాహం చేసుకుని చట్టబద్ధంగా విడాకులు తీసుకున్న సారస్వత్ బ్రాహ్మణ సమాజానికి చెందిన మొదటి మహిళ ఆమె. ఆమె తన కమ్యూనిటీ నుండి విదేశాలకు వెళ్లి విశ్వవిద్యాలయంలో చదివిన మొదటి మహిళ కావ‌డం విశేషం. క‌మ‌ళాదేవి ఛటోపాధ్యాయ స్వాతంత్య్ర స‌మ‌ర‌యోధురాలిగా, సంఘ సంస్కర్తగా, రాజకీయ నాయకురాలిగా, సాంస్కృతిక నాయకురాలిగా, హస్తకళల నైపుణ్యం క‌లిగిన వ్య‌క్తిగా, స్త్రీవాది, విద్యావేత్త, నట-ప్రదర్శన కళల పోషకురాలిగా గుర్తింపు పొందారు. ఆధునిక భారతదేశంలో కమలాదేవి వంటి చాలా మంది మహిళలు అనేక అసమానతలతో పోరాడారు. అనేక రంగాలలో గణనీయమైన మార్పును తీసుకురావ‌డానికి ప్ర‌య‌త్నాలు చేశారు.
కమలాదేవి 1903లో మంగళూరులోని సారస్వత్ బ్రాహ్మణులకు చెందిన జాతీయవాద కుటుంబంలో జన్మించారు. తండ్రి అనంతయ్య ధారేశ్వర్. ఆయ‌నొక జిల్లా కలెక్టర్. ఆయ‌న తన భార్య-పిల్లలకు పెద్దగా ఏమీ ఇవ్వకుండా చాలా త్వరగా మరణించాడు. కమల తన పిల్లలను ఒంటరి తల్లిగా పెంచిన తన తల్లి గిరిజాదేవి నుండి తన స్వేచ్ఛా స్ఫూర్తిని పొందింది. కమల ఒక అమ్మాయిగా కూడా తన తల్లి ఇంట్లో ఆచరించే అనేక సనాతన బ్రాహ్మణ సంప్రదాయాలను ప్రశ్నించింది. భార‌త స్వాతంత్య్ర పోరాటంలో త‌న‌దైన ముద్ర‌వేసిన కమలదేవి ఛ‌టోపాధ్యాయ‌కు 14 సంవత్సరాల వయస్సులో వివాహం జరిగింది. అయితే, వివాహం జ‌రిగిన రెండు సంవత్సరాలకే ఆమె వితంతువుగా మారింది. ఆమె తన బెస్ట్ ఫ్రెండ్ అయిన సరోజినీ నాయుడు సోదరి సుహాసిని ఛటోపాధ్యాయ.. ఫైర్‌బ్రాండ్ కమ్యూనిస్ట్ గా మారిన‌త‌ర్వాత చదువు కోసం చెన్నైలోని క్వీన్ మేరీ కళాశాలలో చేరింది. కమల సుహాసిని సోదరుడు హరీంద్రనాథ్ ఛటోపాధ్యాయతో ప్రేమలో పడింది. ఇద్ద‌రు వివాహం చేసుకున్నారు. ఆమె సంఘంలో ఇది మొదటి వితంతు పునర్వివాహం.
వివాహం తర్వాత కమలా-హరీంద్రనాథ్ ఇంగ్లాండుకు వెళ్లారు. అక్క‌డ ఆమె లండన్ విశ్వవిద్యాలయంలో చేరారు. హరీంద్ర-కమల స్వేచ్ఛ కోసం వలస వచ్చిన భారతీయుల కార్యకలాపాల్లో పాలుపంచుకున్నారు. తిరిగి భారతదేశంలో కమల కాంగ్రెస్, గాంధీ ఉద్యమాలలో చురుకుగా పాలుపంచుకున్నారు. గాంధీ ఆమెను సేవాదళ్ ఇన్ చార్జిగా చేసి ఉప్పు సత్యాగ్రహ కమిటీలో చేర్చారు. సత్యాగ్రహులు తయారు చేసిన బొంబాయి స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్‌లో నకిలీ ఉప్పును విక్రయించడానికి ప్రయత్నిస్తుండగా ఆమె అరెస్ట్ అయింది. కమలా మార్గరెట్ కజిన్స్, ప్రఖ్యాత ఐరిష్ ఓటు హక్కుదారు, భారతీయ స్వాతంత్య్ర పోరాటానికి మద్దతుదారుగా సన్నిహితంగా మారింది. కజిన్స్ ఆల్ ఇండియన్ ఉమెన్స్ కాన్ఫరెన్స్‌కు వ్యవస్థాపక అధ్యక్షురాలు, మొదటి ఆర్గనైజింగ్ సెక్రటరీ క‌మ‌ళ ఎన్నిక‌య్యారు. కజిన్స్ స్ఫూర్తితో, కమల 1926లో మద్రాస్ ప్రెసిడెన్సీ లెజిస్లేటివ్ కౌన్సిల్ ఎన్నికలలో పోటీ చేసింది. ఆమె తృటిలో ఓడిపోయినప్పటికీ, శాసనసభ ఎన్నికల్లో పోటీ చేసిన మొదటి భారతీయ మహిళగా కమల నిలిచింది.
మహిళా విద్యపై ప్ర‌చారం నిర్వ‌హిస్తూ.. 1932లో ఢిల్లీలోని లేడీ ఇర్విన్ ఉమెన్స్ కాలేజీని స్థాపించిన వారిలో ఆమె కూడా ఒకరు. అప్పటికి కమల తన భర్త హరీంద్రనాథ్ నుండి దేశంలోని మొట్టమొదటి కోర్టు మంజూరు చేసిన విడాకుల కారణంగా విడిపోయింది. ఆమె కొన్ని కన్నడ, హిందీ చిత్రాలలో కూడా నటించింది. స్వాతంత్య్రానంతరం, కమలాదేవి సంస్థ బిల్డర్‌గా, మహిళల కోసం సహకార ఉద్యమానికి ప్రతిపాదకురాలిగా, భారతీయ హస్తకళలకు అంబాసిడర్‌గా మారారు. సంగీత నాటక అకాడమీ- నేషనల్ స్కూల్ ఆఫ్ డ్రామా ఏర్పాటులో కమల ఎంతో కృషి చేశారు. ఆమె మణి మాధవ చాక్యార్ వద్ద కుటియాట్టంలో శిక్షణ కూడా పొందింది. కమలాదేవి 1988లో తన 85వ ఏట తుదిశ్వాస విడిచారు.
