Budget 2024 : బ్లూ ఎకానమీ అంటే ఏంటీ? అదెలా ఉపయోగపడుతుంది?
భారతదేశం 7,517 కిలోమీటర్ల పొడవైన తీరప్రాంతాన్ని కలిగి ఉంది. ఇందులో తొమ్మిది తీర రాష్ట్రాలు, 1,382 ద్వీపాలు ఉన్నాయి. దాదాపు 4 మిలియన్ల మంది మత్స్యకారులు తీరప్రాంత ఆర్థిక వ్యవస్థపై ఆధారపడి ఉన్నారు,
 )
బ్లూ ఎకానమీ అంటే.. సముద్ర ఉత్పత్తులుతో ఉపాధి, ఉద్యోగాలు, ఆర్థికాభివృద్ధిని సాధించడం. అదే సమయంలో సముద్ర పర్యావరణ వ్యవస్థను కాపాడుతూనే ఇది చేయాల్సి ఉంటుంది. ఆర్థిక వృద్ధి, మెరుగైన జీవనోపాధి, ఉద్యోగాల కోసం సముద్ర వనరులను స్థిరంగా ఉపయోగించుకోవడం. యూరోపియన్ కమిషన్ దీనిని "సముద్రాలు, సముద్ర తీరాలకు సంబంధించిన అన్ని ఆర్థిక కార్యకలాపాలు"గా నిర్వచించింది.
"బ్లూ ఎకానమీ", నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ ప్రజలు, పర్యావరణానికి అనుబంధంగా ఉంది. శతాబ్దాలుగా తీరప్రాంతాల్లో ప్రజలు నివసిస్తున్నారు. సముద్రం మీద ఆధారపడి జీవిస్తున్నారు. కానీ ఈ నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ.. స్థానికులనుండి జాతీయం వరకు - ఆర్థిక వ్యవస్థలోని అన్ని స్థాయిలలోనూ సముద్రాన్ని కలుపుతుంది. ఏకీకృత, స్పృహతో కూడిన స్థిరమైన అభివృద్ధి వ్యూహాన్ని సూచిస్తుంది.
ఈ బ్లూ ఎకానమీ మనదేశంలోనే కాకుండా ప్రపంచవ్యాప్తంగా మరో 9 దేశాల్లోనూ ఉంది. వాటిల్లో కెన్యా మొదటి స్థానంలో ఉండగా, వరుసగా తరువాతి స్థానాల్లో వియత్నాం, సమోవా, భారత్, చైనా, ట్రినిడాడ్ అండ్ టొబాగో, ట్యునీషియా, గాంబియా, పోర్చుగల్, కోస్టారికాలున్నాయి.
మధ్యంతర బడ్జెట్ 2014-15 వర్సెస్ 2024-25 : పోలికలేంటి? వికసిత భారత్ ఎలా సాధ్యమయ్యింది?
భారతదేశం 7,517 కిలోమీటర్ల పొడవైన తీరప్రాంతాన్ని కలిగి ఉంది. ఇందులో తొమ్మిది తీర రాష్ట్రాలు, 1,382 ద్వీపాలు ఉన్నాయి. దాదాపు 4 మిలియన్ల మంది మత్స్యకారులు తీరప్రాంత ఆర్థిక వ్యవస్థపై ఆధారపడి ఉన్నారు, భారతదేశాన్ని ప్రపంచంలోనే రెండవ అతిపెద్ద చేపలను ఉత్పత్తి చేసే దేశంగా మార్చారు. వాణిజ్యం, నౌకానిర్మాణం, క్రూయిజ్ టూరిజం వంటి దాని సముద్ర పరిశ్రమలు గణనీయమైన ఆర్థిక ఉత్పత్తిని, ఉపాధి అవకాశాలను అందిస్తాయి.
మనదేశంలో 12 ప్రధాన నౌకాశ్రయాలు, 187 నాన్-మేజర్ పోర్ట్లు కలిసి సంవత్సరానికి సుమారు 1,400 మిలియన్ టన్నుల కార్గోను నిర్వహిస్తాయి, పరిమాణం వారీగా దేశం 95 శాతం వాణిజ్యం సముద్ర మార్గాల ద్వారా జరుగుతుంది. భారతదేశ నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థ దేశ జిడిపిలో దాదాపు 4 శాతంగా అంచనా వేయబడింది.
గ్రీన్ పోర్ట్లు, స్థిరమైన మౌలిక సదుపాయాలు, క్రూయిజ్ టూరిజం, గ్లోబల్ పెట్టుబడులపై దృష్టి సారించి నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థను పెంపొందించే లక్ష్యంతో G20, గ్లోబల్ మారిటైమ్ ఇండియా సమ్మిట్తో సహా నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థకు సంబంధించిన అంతర్జాతీయ, ప్రాంతీయ సంభాషణలలో భారతదేశం నిమగ్నమై ఉంది.
ఇటీవలి సంవత్సరాలలో, భారతదేశం తన బ్లూ ఎకానమీ ప్రయత్నాలను పెంచడానికి అనేక విధానాలను ప్రారంభించింది. 2021లో, సముద్ర ఆర్థిక వ్యవస్థ GDP సహకారాన్ని పెంపొందించడం, తీరప్రాంత వర్గాల జీవితాలను మెరుగుపరచడం, సముద్ర జీవవైవిధ్యాన్ని సంరక్షించడం లక్ష్యంగా ముసాయిదా నేషనల్ పాలసీ ఫర్ బ్లూ ఎకానమీని విడుదల చేసింది. విజయవంతమైన నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థను నెలకొల్పడానికి భారతదేశం అభివృద్ధి చేయవలసిన ప్రాధాన్యతా రంగాలను పాలసీ ఫ్రేమ్వర్క్ ప్రణాళికా సంఘం గుర్తించింది. వీటిలో ఫిషరీస్, టూరిజం, షిప్పింగ్ మొదలైనవి ఉన్నాయి.
2020లో, సుస్థిర మత్స్య సంపదను ప్రోత్సహించడం, మత్స్యకారులను సాధికారత కల్పించడం ద్వారా 'నీలి విప్లవం' సృష్టించేందుకు ఒక పథకాన్ని రూపొందించారు. ఫిష్ హార్బర్లు, మార్కెట్లు, ఫిష్ ప్రాసెసింగ్ యూనిట్లు వంటి ఫిషింగ్ మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడానికి ఈ పథకం ఆర్థిక సహాయం అందిస్తుంది మరియు విస్తరణ మరియు వైవిధ్యీకరణ ద్వారా చేపల ఉత్పత్తిని పెంచడానికి చేపల రైతులకు సబ్సిడీలను అందిస్తుంది.
2021లో, భారత ప్రభుత్వం లోతైన సముద్ర జీవవైవిధ్యం, మైనింగ్, పరిరక్షణ కోసం లోతైన సముద్ర వాతావరణాన్ని అన్వేషించడానికి డీప్ ఓషన్ మిషన్ను ప్రారంభించింది. లోతైన మహాసముద్రాల నుండి సజీవ, నిర్జీవ వనరులను ఉపయోగించుకోవడానికి మానవసహిత సబ్మెర్సిబుల్స్, నీటి అడుగున రోబోటిక్స్ వంటి సాంకేతిక పరిజ్ఞానాన్ని అభివృద్ధి చేయడం ఈ చొరవ ఉద్దేశ్యం.
అదే సంవత్సరంలో, మారిటైమ్ ఇండియా విజన్, 2030 (MIV 2030) ప్రవేశపెట్టబడింది. అయితే నీలి ఆర్థిక వ్యవస్థకు సంబంధించిన భారతదేశ విధానాలు ప్రతిష్టాత్మకంగా ఉన్నప్పటికీ, దాని తీరప్రాంతం అభివృద్ధి కార్యకలాపాలకు హాని కలిగిస్తుంది, ఇది స్థానిక సమాజాల జీవనోపాధిని అనివార్యంగా ప్రభావితం చేస్తుంది.
మహారాష్ట్రలో అరేబియా సముద్ర తీరం వెంబడి కొనసాగుతున్న ముంబై కోస్టల్ రోడ్ ప్రాజెక్ట్ తీరప్రాంతం మత్స్యకారుల నుండి అనేక నిరసనలను ఎదుర్కొంటోంది. ఆ ప్రాజెక్ట్, నగర ట్రాఫిక్ సమస్యను తగ్గించడానికి రూపొందించబడిన ఫ్రీవే 10.5-కి.మీ. కానీ ఇది స్థానిక చేతివృత్తుల మత్స్యకారుల సంఘాలను ప్రతికూలంగా ప్రభావితం చేసింది. ఈ ప్రాజెక్ట్ సగటు ఆదాయం, మత్స్యకారుల రోజువారీ ఆదాయంలో 50 శాతం తగ్గింపుకు దారితీసిందని తాజా అధ్యయనం తెలిపింది.
సవాళ్లను ఎదుర్కోవడం
సముద్రపు చెత్తాచెదారం, జీవవైవిధ్య నష్టం, మానవ ప్రేరిత ఆర్థిక కార్యకలాపాల కారణంగా తీరప్రాంత సమాజాలు ఎదుర్కొంటున్న జీవనోపాధి సవాళ్లను పరిష్కరించడానికి, ఈ సంవత్సరం భారతదేశంలో జరిగిన నాలుగు G20 పర్యావరణం, వాతావరణ సుస్థిరత వర్కింగ్ గ్రూప్ (ECSWG) సమావేశాలు పర్యావరణ పునరుద్ధరణ ప్రాముఖ్యతను హైలైట్ చేశాయి.
ఫిబ్రవరి 2023లో, ఇండో-నార్వే ఇంటిగ్రేటెడ్ ఓషన్ ఇనిషియేటివ్ కింద నార్వే సహకారంతో భారతదేశం తన మొదటి మెరైన్ స్పేషియల్ ప్లానింగ్ ఫ్రేమ్వర్క్ను పుదుచ్చేరిలో ప్రారంభించింది. ఆర్థిక రంగాల మధ్య వైరుధ్యాలను తగ్గించడానికి, సముద్ర మానవ కార్యకలాపాలు సురక్షితంగా, సమర్ధవంతంగా, స్థిరమైన రీతిలో జరిగేలా చూసేందుకు కొత్త పరిణామాలకు తగిన సైట్లను గుర్తించే ఫ్రేమ్వర్క్ను రూపొందించడం ఈ చొరవ లక్ష్యం. ఈ క్రమంలోనే నిర్మలా సీతారామన్ బ్లూ ఎకానమీ 2.0 ప్రస్తావన తెచ్చారు.
క్లిక్ చేసి ఏసియా నెట్ న్యూస్ తెలుగు వాట్సాప్ చానెల్·ను ఫాలో అవ్వండి
