ఎయిర్ పోర్టులో సీజ్ చేసిన బంగారం, కాస్ట్లీ వస్తువులను ఎం చేస్తారు, ఎవరికీ వెళ్తాయో తెలుసా..?
అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయంలో గత కొద్దిరోజులుగా ముంబై ఎయిర్పోర్ట్ కస్టమ్స్ అధికారులు వేర్వేరుగా జరిపిన సోదాల్లో రూ.32 కోట్ల విలువైన 61 కిలోల బంగారాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు.
న్యూఢిల్లీ: గత కొన్ని ఏళ్ళుగా టీవీల్లో, పేపర్లలో మనం కస్టమ్స్ అధికారులు సీజ్ చేసిన వస్తువులు, ముఖ్యంగా బంగారం అక్రమ రవాణా గురించి వింటున్నాం, చూస్తున్నాం... దేశంలోని ప్రముఖ ఎయిర్ పోర్ట్స్ లో ఇలాంటి ఘటనలు తరచుగా జరుగుతూనే ఉన్నాయి.. అది కూడా ఒకోసారి ఒక్కోక్క కొత్త పద్దతిలో..
అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయంలో గత కొద్దిరోజులుగా ముంబై ఎయిర్పోర్ట్ కస్టమ్స్ అధికారులు వేర్వేరుగా జరిపిన సోదాల్లో రూ.32 కోట్ల విలువైన 61 కిలోల బంగారాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నారు.
బంగారం ఒక్కటే కాదు, లక్షలు కోట్లు విలువ చేసే వస్తువులు కూడా ఇందులో ఉన్నాయి. అయితే ఎయిర్ పోర్ట్స్ లో కస్టమ్స్ అధికారులు పట్టుకున్న బంగారం, వాచీలు, మద్యం లేదా కాస్ట్లీ వస్తువులు లేక ఇంకేదైనా కావొచ్చు వీటిని స్వాధీనం చేసుకున్నాక అసలు వీటిని కస్టమ్స్ అధికారులు ఎం చేస్తారు అని అప్పుడైనా ఆలోచించారా..
కస్టమ్-సీజ్ చేయబడిన వస్తువులు ఎందుకు అండ్ ఎలా
కస్టమ్స్ స్వాధీనం చేసుకున్న వస్తువులు లేదా స్వాధీనం చేసుకున్న బంగారం ఎం జరుగుతుందో మీరు ఎప్పుడైనా ఆలోచించారా ?
కస్టమ్స్ డిపార్ట్మెంట్ ఒకరి వస్తువులను మొదట ఎందుకు స్వాధీనం చేసుకుంటుందో మీరు మొదట అర్థం చేసుకోవాలి. తరచుగా పేపర్స్ సరిగ్గా లేని వస్తువులను స్వాధీనం చేసుకుంటారు. కాబట్టి, మీరు ఏదైనా విదేశీ దేశం నుండి విమానాశ్రయంలో దిగినప్పుడు, గూడ్స్ రవాణా చేసే పేపర్స్ కస్టమ్స్ డిపార్ట్మెంట్ ఆ వస్తువుల గురించి తెలుసుకోవాలనుకునే ప్రతిది ఉండేలా చూసుకోవాలి. అంటే షిప్పర్ పేరు, అడ్రస్, టెలిఫోన్ నంబర్ మొదలైనవి.
వస్తువులు స్వాధీనం చేసుకున్న తర్వాత ఎం జరుగుతుంది?
వస్తువులను సీజ్ చేసిన తర్వాత, అధికారులు వస్తువులను స్వాధీనం చేసుకున్న తేదీ నుండి ఆరు నెలలలోపు వ్యక్తికి 'షో-కాజ్' నోటీసు ఇస్తారు. అయితే, తగిన కారణం చూపినప్పుడు, కస్టమ్స్ కమిషనర్ నోటీసు ఇచ్చిన తర్వాత అలాగే వస్తువులను స్వాధీనం చేసుకున్న వ్యక్తి హియరింగ్ విన్న తర్వాత, ఆరు నెలలకు మించకుండా కాల పరిమితిని పొడిగించవచ్చు. నిర్ణీత గడువులోగా 'షో-కాజ్' నోటీసు జారీ చేయకపోతే, స్వాధీనం చేసుకున్న వస్తువులు స్వాధీనం చేసుకున్న వ్యక్తికి తిరిగి ఇవ్వబడతాయి.
కస్టమ్స్ డిపార్ట్మెంట్ ప్రకారం, సీజ్ చేయడానికి గల కారణాలను సూచిస్తూ షోకాజ్ నోటీసు జారీ చేయాల్సి ఉంటుంది ఇంకా స్వాధీనం చేసుకున్న వస్తువులపై అండ్ వస్తువులను స్వాధీనం చేసుకున్న వ్యక్తిపై చర్య తీసుకోవడానికి ప్రతిపాదించబడుతుంది. ఆఫీసర్ ఒకరి వద్ద ఉన్న వస్తువులు స్వాధీనం చేసుకున్న తరువాత వ్రాతపూర్వకంగా అండ్ వ్యక్తిగతంగా తన అభిప్రాయాన్ని వివరించడానికి అవకాశం ఇస్తారు. అప్పుడు న్యాయనిర్ణేత అధికారి కారణాలను సూచిస్తూ ఒక ఉత్తర్వును జారీ చేయాలి ఇంకా ఉత్తర్వు బాధిత వ్యక్తి తదుపరి ఉన్నత అధికారికి అప్పీల్ చేయడానికి వీలు కల్పించడం కోసం అప్పీల్కు లోబడి ఉంటుంది. న్యాయనిర్ణేతకి అధికారం ఖచ్చితంగా వస్తువులను జప్తు చేయవచ్చు లేదా వస్తువులపై చెల్లించాల్సిన సుంకంతో పాటు, జప్తుకు బదులుగా జరిమానా చెల్లింపుపై వస్తువులను క్లియర్ చేయడానికి ఛాయిస్ ఇవ్వవచ్చు. ఇంకా సంబంధిత వ్యక్తిపై జరిమానా కూడా విధించబడుతుంది.
వస్తువులు పూర్తిగా జప్తు చేయబడితే లేదా అప్పీలేట్ అథారిటీ ద్వారా నెక్స్ట్ ఉత్తర్వులు ఉండకపోతే లేదా న్యాయనిర్ణేత అధికారం ఆమోదించిన ఆర్డర్ను పక్కన పెడితే డిపార్ట్మెంట్ వస్తువులను అమ్మకం లేదా వేలం వేయవచ్చు.
సీజ్ చేసిన వస్తువుల అమ్మకం
అమ్మకానికి మూడు ప్రధాన పద్ధతులు ఉన్నాయి. అవి ఇ-వేలం లేదా ఇంటర్నెట్ ద్వారా వేలం, పబ్లిక్ వేలం-కమ్-టెండర్ ఇంకా డైరెక్ట్ సేల్.
కస్టమ్స్ అవసరమైన వివరాలతో స్వాధీనం చేసుకున్న వస్తువుల లిస్ట్ సిద్ధం చేసిన తర్వాత, ఒక మేజిస్ట్రేట్ వస్తువుల వివరాలను సర్టిఫై చేస్తారు, ఆ తర్వాత జాయింట్ ప్రైస్ కమిటీ వస్తువులను చెక్ చేస్తుంది ఇంకా వస్తువుల సరైన ధర లేదా రిజర్వ్ ధరపై నిర్ణయం తీసుకుంటుంది.
ఈ ప్రక్రియ పూర్తయిన తర్వాత, కొనుగోలుదారులు చెక్ చేసుకోవడానికి వస్తువుల ప్రదర్శన ఉంటుంది. అప్పుడు వస్తువుల ఇ-వేలం నిర్వహిస్తారు.
5 లక్షల రూపాయల కంటే తక్కువ విలువ కలిగిన ఆహార పదార్థాలను నేషనల్ కన్స్యూమర్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా ద్వారా 45.5 శాతం తగ్గింపుతో అమ్మేస్తారు, మెటల్ వస్తువులను MSTC లిమిటెడ్ ద్వారా వేలం వేస్తారు, స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా ద్వారా బంగారు వస్తువులను వేలం వేస్తారు.
పాడైపోయే వస్తువులు లేదా ప్రమాదకర స్వభావం ఉంటే లేదా వస్తువుల విలువ కాలక్రమేణా క్షీణించడం మొదలైనవాటిని కొనేముందు గమనించాలి. మేజిస్ట్రేట్ చేత ధృవీకరించబడిన ఫోటోలు, సాంపుల్స్ తీసుకోవడం ద్వారా డిపార్ట్మెంట్ వాటిని వాలిడిటీ టైం లోగా అమ్మకం చేయవచ్చు.
ఒకవేళ, న్యాయనిర్ణేత అధికారం/అపిలేట్ అథారిటీ తుది నిర్ణయం ఎవరి కస్టడీ నుండి వస్తువులు స్వాధీనం చేసుకున్నాయో, అతనికి అనుకూలంగా ఉంటే, వస్తువులు అతనికి తిరిగి ఇవ్వబడతాయి లేదా వస్తువులను విక్రయించినట్లయితే అమ్మకం ద్వారా వచ్చే ఆదాయం అతనికి చెల్లించాలి.
కొన్ని సంఘటనలు :
టాంజానియా నుండి తిరిగి వస్తున్న నలుగురు భారతీయులు 1 కిలో బంగారు కడ్డీలను తీసుకెళ్తున్నట్లు అధికారులు గుర్తించారు, వీటిని ప్రత్యేకంగా రూపొందించిన బెల్ట్లలో మల్టి పాకెట్లతో దాచారు.
ప్రయాణికుల మెడ చుట్టూ వేసుకున్న బెల్టుల నుంచి రూ.28.17 కోట్ల విలువైన 53 కిలోల యూఏఈలో తయారు చేసిన బంగారు కడ్డీలను అధికారులు స్వాధీనం చేసుకున్నారు.
అదేవిధంగా దుబాయ్ నుంచి వచ్చిన ముగ్గురు ప్రయాణికుల నుంచి రూ.3.88 కోట్ల విలువైన 8 కిలోల బంగారాన్ని కస్టమ్స్ అధికారులు స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ముంబై ఎయిర్పోర్ట్ కస్టమ్స్ అధికారుల అప్రమత్తతను కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ ప్రశంసిస్తూ ట్వీట్ కూడా చేశారు.