Union budget 2022: కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ (Nirmala Sitharaman) మంగళవారం పార్లమెంట్లో బడ్జెట్ను ప్రవేశపెట్టారు. అయితే, ఈ బడ్జెట్ లో తెలంగాణకు పెద్ద షాక్ తగిలింది. ఎలాంటి ప్రధాన్యత ఇవ్వలేదు. పెద్దగా కేటాయింపులేవి జరపలేదు. దీనిపై ఇప్పటికే తెలంగాణ సీఎం కేసీఆర్ సహా ఇతర మంత్రులు తీవ్ర స్థాయిలో అసంతృప్తి వ్యక్తం చేస్తున్నారు. కేంద్రం తీరుపై మండిపడుతున్నారు.
Union budget 2022: కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ (Nirmala Sitharaman) మంగళవారం పార్లమెంట్లో బడ్జెట్ను ప్రవేశపెట్టారు. అయితే, ఈ బడ్జెట్ లో తెలంగాణకు పెద్ద షాక్ తగిలింది. ఎలాంటి ప్రధాన్యత ఇవ్వలేదు. పెద్దగా కేటాయింపులేవి జరపలేదు. దీనిపై ఇప్పటికే తెలంగాణ సీఎం కేసీఆర్ సహా ఇతర మంత్రులు తీవ్ర స్థాయిలో అసంతృప్తి వ్యక్తం చేస్తున్నారు. కేంద్రం తీరుపై మండిపడుతున్నారు. అదనపు నిధులు, కొత్త ప్రాజెక్టుల కోసం తెలంగాణ సర్కారు చేసిన డిమాండ్లన్నీ విస్మరించబడినందున 2022-23 కేంద్ర బడ్జెట్ తెలంగాణకు పెద్ద షాక్ ఇచ్చిందనే చెప్పాలి. ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ బడ్జెట్ ప్రసంగంలో ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం 2014 ప్రకారం రాష్ట్రానికి చేసిన హామీల గురించి కూడా ప్రస్తావించలేదు.
ముఖ్యంగా చెప్పుకోవాల్సింది నీటి ప్రాజెక్టుల అంశం. కాళేశ్వరం పాలమూరు-రంగారెడ్డి లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టులకు జాతీయ హోదా కల్పించాలన్న తెలంగాణ డిమాండ్ను కేంద్రం మళ్లీ విస్మరించింది. బడ్జెట్ అంచనాల ప్రకారం 2022-23లో తెలంగాణకు కేంద్ర పన్నుల్లో వాటాగా రూ.17,165 కోట్లు వస్తాయి. ఇది 2021-22 బడ్జెట్ అంచనాల కంటే రూ.3,175.85 కోట్లు, సవరించిన అంచనాల కంటే రూ.1,240.14 కోట్లు ఎక్కువ. అయితే కేంద్ర పన్నుల్లో రాష్ట్ర వాటా, ఫైనాన్స్ కమిషన్ సిఫార్సు మేరకు స్థానిక సంస్థలకు నిధులు, కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకాలకు కేటాయింపులకు అదనంగా రాష్ట్రానికి ఎలాంటి కేటాయింపులు జరగలేదు.
దేశవ్యాప్తంగా MGNREGS కేటాయింపులపై కేంద్రం రూ.25,000 కోట్ల భారీ కోత విధించడంతో గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం కింద రాష్ట్రానికి వచ్చే నిధులకు గండిపడే అవకాశం ఉంది. తెలంగాణలో 1.19 కోట్ల మంది కార్మికులు ఈ పథకం కింద నమోదై ఉన్నారు. వారికి సంవత్సరంలో 100 రోజుల పాటు కనీస రోజువారీ వేతనాలు రూ. 237తో పని కల్పిస్తారు. కేటాయింపులో కోతతో రాష్ట్రం ఈ పథకం కింద కార్మికుల సంఖ్య లేదా పని దినాలను తగ్గించవలసి వస్తుంది. ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలో కేంద్ర పథకం కింద రాష్ట్రానికి రూ.3,053 కోట్లు వచ్చాయి. 2022-23 నుండి నాలుగు సంవత్సరాల పాటు రాష్ట్ర-నిర్దిష్ట గ్రాంట్ల కోసం రూ.2,362 కోట్లు కేటాయించాలన్న 15వ ఆర్థిక సంఘం సిఫార్సును కూడా కేంద్రం పరిగణనలోకి తీసుకోలేదు. ఈ సిఫార్సు ప్రకారం, రాష్ట్రం ప్రతి సంవత్సరం రూ. 471 కోట్లు ఆశించింది.
undefined
ఏపీ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం ప్రకారం వెనుకబడిన ప్రాంతాల అభివృద్ధికి ప్రత్యేక సాయం కోసం రాష్ట్రానికి బకాయిలు కూడా అందలేదు. నీతి ఆయోగ్ సిఫారసు మేరకు ప్రభుత్వం రూ.24,205 కోట్లు విడుదల చేయాలని గత మూడేళ్లుగా డిమాండ్ చేస్తోంది. అదేవిధంగా నీతి ఆయోగ్ సిఫార్సు మేరకు మిషన్ భగీరథ, మిషన్ కాకతీయకు నిధులు కేటాయించాలన్న డిమాండ్ మరోసారి విస్మరించబడింది. బడ్జెట్కు ముందు రాష్ట్ర ఆర్థిక మంత్రి టి. హరీశ్రావు కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్కు మిషన్ కాకతీయకు రూ.5,205 కోట్లు, మిషన్ భగీరథకు రూ.19,000 కోట్లు ఇవ్వాలని కోరుతూ నీతి ఆయోగ్ సిఫార్సు చేశారు. మిషన్ కాకతీయ కింద ప్రభుత్వం నీటిపారుదల ట్యాంకుల పునరుద్ధరణ చేపట్టగా, మిషన్ భగీరథ ద్వారా ఇంటింటికీ పైపులైన్లు వేసి తాగునీటిని సరఫరా చేస్తోంది.
ఏపీ పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం 2014లో ఇచ్చిన హామీలను నెరవేర్చాలని తెలంగాణ ప్రభుత్వం గత ఏడేళ్లుగా కేంద్రాన్ని కోరుతున్నా మరోసారి పట్టించుకోలేదు. ఈ చట్టం ప్రకారం కాజీపేటలో రైల్వే కోచ్ ఫ్యాక్టరీ, గిరిజన విశ్వవిద్యాలయం, బయ్యారంలో స్టీల్ ఫ్యాక్టరీ ఏర్పాటు చేస్తామని కేంద్రం హామీ ఇచ్చింది. ఇన్ఫర్మేషన్ టెక్నాలజీ అండ్ ఇన్వెస్ట్మెంట్ రీజియన్ (ఐటీఐఆర్) పునరుద్ధరణ కోసం తెలంగాణ పదేపదే చేసిన డిమాండ్ మరోసారి విస్మరించబడింది. 2014లో అప్పటి కాంగ్రెస్ నేతృత్వంలోని యూపీఏ ప్రభుత్వం హైదరాబాద్కు ఐటీఐఆర్ మంజూరు చేయగా, బీజేపీ నేతృత్వంలోని ఎన్డీఏ అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత ఆ ప్రాజెక్టును నిలిపివేశారు.