sectarian terrorism: పాకిస్థాన్‌లో వికృత రూపం దాల్చుతున్న మతతత్వ ఉగ్రవాదం..

By Asianet News  |  First Published Oct 2, 2023, 3:52 PM IST

Terrorism: రాడిక‌లిజం, తీవ్రవాదానికి మూలకారణం కొన్ని వర్గాలు మతాన్ని రాజకీయం చేయడమే. ఈజిప్టు మునుపటిలా విధ్వంసకర హార్డ్ లైన్ భావజాలాలను, సాహిత్యాన్ని నిర్మూలించడం చాలా అత్యవసరం. సౌదీ ఎంబీఎస్ నాయకత్వంలో దీనిని చేస్తోంది. అనేక మంది ప్రాణాలను బలిగొంటున్న రాడికల్ సాహిత్యాన్ని, అతివాద శక్తులను పాకిస్థాన్ తక్షణమే నిషేధించాలి. లేకుంటే ఎన్నో ప్రాణాలు పోవ‌డంతో పాటు స‌మాజ వ్య‌తిరేక శ‌క్తులు మ‌రింత‌గా విజృంభించే అవ‌కాశ‌ముంది.
 


Pakistan sectarian terrorism: పాకిస్థాన్ లో శుక్రవారం (సెప్టెంబ‌ర్ 29న‌) మిలాద్ ఉన్ నబీ మసీదుపై, బలూచిస్థాన్ ప్రాంతంలోని మసీదులో జరిగిన ఆత్మాహుతి దాడులు కొత్తేమీ కాదు. తీవ్రవాద వహాబీ-సలాఫీ, జమాతే-ఇ-ఇస్లామీ భావజాలాలతో తీవ్రవాద గ్రూపులు ఉగ్రవాద దాడులకు గురికావడంతో అజాదారీ ఊరేగింపుల్లో మితవాదులు, సంప్రదాయ సూఫీ సున్నీలు, బరేల్వీలు, షియాలను లక్ష్యంగా చేసుకోవడం సర్వసాధారణంగా మారింది. ఈ తీవ్రవాదులు ఈద్ మిలాదున్ నబీ, ఆజాదారీ, ఉర్స్ వంటి కార్యక్రమాలను జరుపుకోవడాన్ని వ్యతిరేకిస్తారు. రాడిక‌లిజం, తీవ్రవాదానికి మూలకారణం కొన్ని వర్గాలు మతాన్ని రాజకీయం చేయడమే. ఈజిప్టు మునుపటిలా విధ్వంసకర హార్డ్ లైన్ భావజాలాలను, సాహిత్యాన్ని నిర్మూలించడం చాలా అత్యవసరం. సౌదీ ఎంబీఎస్ నాయకత్వంలో దీనిని చేస్తోంది. అనేక మంది ప్రాణాలను బలిగొంటున్న రాడికల్ సాహిత్యాన్ని, అతివాద శక్తులను పాకిస్థాన్ తక్షణమే నిషేధించాలి. లేకుంటే ఎన్నో ప్రాణాలు పోవ‌డంతో పాటు స‌మాజ వ్య‌తిరేక శ‌క్తులు మ‌రింత‌గా విజృంభించే అవ‌కాశ‌ముంది. మితవాద సూఫీ సున్నీ, బరేల్వీలు, షియాలు ఏకమై రాడికల్ సంస్థల నిషేధాన్ని, వాటి ప్రచారాన్ని సమర్థించడం ద్వారా న్యాయం కోసం పిలుపునివ్వాల్సిన సమయం ఆసన్నమైంది. ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్ తీవ్రవాద భావజాలాన్ని ఎదుర్కోవడానికి గతంలో ఈజిప్టు చేపట్టిన ఇలాంటి చర్యలు చాలా కాలంగా పెండింగ్ లో ఉన్నాయి. 

భారతీయుడిగా నేను గర్వపడుతున్నాను. మన గొప్ప సాంస్కృతిక వైవిధ్యం-విశ్వాసాలను ప్రశంసిస్తున్నాను, కానీ విద్వేషం-విభజనలను ప్రేరేపించే అంచు శక్తులు కొన్ని మూకదాడులు, కమ్యూనిటీ ఘర్షణలకు దారితీశాయి. అదృష్టవశాత్తూ, పాకిస్తాన్ లో జరిగినట్లుగా భారతదేశంలో మతపరమైన సమావేశాలు, ఊరేగింపులను లక్ష్యంగా చేసుకుని బాంబు పేలుళ్లు జరిగిన దాఖలాలు లేవు. ఇస్లాం రాజకీయీకరణ, తీవ్రవాదం యువతను తీవ్రంగా రెచ్చగొడుతున్నాయి. వహాబీ/సలాఫీ, జమాతే ఇస్లామీ, ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్ వ్యవస్థాపకులు, మతపెద్దలు సృష్టించిన మిలిటెంట్ సాహిత్యంతో ఇది జ‌రుగుతోంది. సౌదీ అరేబియాలో ముహమ్మద్ ఇబ్న్ అబ్ద్ అల్ వహాబ్ నజ్దీ రచించిన మూడు తీవ్రవాద ఉద్యమాలు.. ఈజిప్టుకు చెందిన హసన్ అల్-బన్నా, సయ్యద్ కుతుబ్ రచించిన ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్,  భారత ఉపఖండానికి చెందిన మౌలానా అబుల్ అలా మౌదుదీ రచించిన జమాతే ఇస్లామీ, ఇస్లామిక్ రాజకీయ, సామాజిక భావజాలాల నేపధ్యంలో తీవ్రవాద ఆలోచనలు అభివృద్ధి చెందడంతో ప్రపంచవ్యాప్తంగా అల్లకల్లోల ప్రకంపనలు సృష్టించాయి. వహాబిజం, ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్, జమాతే ఇస్లామీ ఆవిర్భావంతో 18 నుంచి 20వ శతాబ్దాల్లో ఇస్లాంపై మూడు ఉద్యమాలు చేసిన తీవ్ర తప్పుడు వ్యాఖ్యానాల కారణంగా ప్రపంచం కుదేలైంది. ఈ మూడు గ్రూపులు తమ ఆశయాలకు అనుగుణంగా విభజన, విధ్వంసాలు సృష్టించడానికి అధికార దాహంతో ఉన్న అతివాదులు.

Latest Videos

undefined

వహాబిజం..

ప్రస్తుతం సౌదీ అరేబియాలోని రియాద్ గా పిలువబడే నజ్ద్ లో నివసించిన ఇస్లామిక్ పండితుడు ముహమ్మద్ ఇబ్న్ అబ్ద్ అల్-వహాబ్ (18-1703) బోధనలతో 1792 వ శతాబ్దం మధ్యలో వహాబిజం రూపంలో తీవ్రవాదం పెరుగుదలను గుర్తించవచ్చు. అతని పుస్తకం కితాబ్ అల్-తవ్రీద్ (దేవుని ఏకత్వం పుస్తకం) ముస్లింలను శక్తివంతంగా ప్రభావితం చేసింది. వహాబిజం ఇస్లాం ప్రక్షాళనను సమర్ధిస్తుంది, సున్నీల నాలుగు ఇస్లామిక్ న్యాయశాస్త్రం, షియాల జాఫ్రియా న్యాయశాస్త్రం, సూఫీలు-ఇస్లామిక్ పండితులచే స్థాపించబడిన ముస్లింలలో ప్రవక్తల కుటుంబ సభ్యుల తాత్వికతలను తిరస్కరిస్తుంది, ముహమ్మద్ ప్రవక్త జీవితంలో.. అతని మరణానంతరం ఇస్లామిక్ ఖలీఫాలు మహమ్మద్ ప్రవక్త మరణించిన 30 సంవత్సరాల తరువాత మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయి. ప్రారంభం నుండి, వహాబిజం సాంప్రదాయ ముస్లింలను కాఫిర్, ముష్రిక్ (అవిశ్వాసులు లేదా దేవుడితో భాగస్వాములు చేసేవారు) గా పరిగణించింది, ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రధాన స్రవంతి సున్నీ ముస్లింలు, సూఫీలు, షియాలు, ముస్లిమేతరులపై వారి ద్వేషం-హింసాత్మక చర్యలకు ఒక సమర్థనకు దారితీసింది.

చమురు కనుగొనడంతో, వహాబిజం సౌదీ అరేబియాలో అధికారిక హోదాను కలిగి ఉండటానికి బలపడింది, చమురు ఆదాయం ద్వారా సౌదీ ప్రభుత్వం నుండి పూర్తి ఆర్థిక మద్దతు పొందింది. ఖతార్, కువైట్, యునైటెడ్ అరబ్ ఎమిరేట్స్ వంటి దేశాలలో ఇది ప్రభావాన్ని కలిగి ఉంది. యెమెన్ లో గణనీయమైన ఫాలోయింగ్ కలిగి ఉంది. వారు భారత ఉపఖండంలో పేద ప్రాంతాలు, ప్రముఖ నగరాలలో మసీదులు-మదర్సాలను సలాఫిజం అని పిలువబడే వారి ఆలోచనా విధానాన్ని అభివృద్ధి చేయడానికి విరాళం ఇచ్చారు. సుమారు ఎనభై శాతం అమెరికన్ మసీదులు వహాబీ ప్రభావాన్ని ప్రదర్శిస్తున్నప్పటికీ, ఇతర అమెరికన్ ముస్లింలు దీనికి మద్దతు ఇస్తున్నారని దీని అర్థం కాదు. అల్-ఖైదా, ఐసిస్ వంటి  ఉగ్ర‌వాద గ్రూపులు తమ చర్యలను సమర్థించుకోవడానికి, అనుచరులను నియమించుకోవడానికి సలాఫిస్ట్ వాక్చాతుర్యాన్ని ఉపయోగించి వారి ఉగ్రవాద చర్యల కారణంగా ప్రపంచ దృష్టిని ఆకర్షించాయి. వారు తరచుగా ప్రధాన స్రవంతి ఇస్లామిక్ పండితులు, సంస్థల అధికారాన్ని తిరస్కరిస్తారు.

ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్.. 

ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్ 22 మార్చి 1928 న ఈజిప్టులోని ఇస్మాయిలియాలో ఈజిప్టు పాఠశాల ఉపాధ్యాయుడు, ఇమామ్ అయిన హసన్ అల్-బన్నా, సూయజ్ కెనాల్ కంపెనీకి చెందిన ఆరుగురు కార్మికులతో కలిసి ఏర్పాటు చేశారు. ఇది మత బోధనను రాజకీయ క్రియాశీలత-సాంఘిక సంక్షేమ కార్యక్రమాలతో మిళితం చేస్తూ ప్రపంచంలో అత్యంత ప్రభావవంతమైన ఇస్లామిక్ సంస్థగా మారింది. అల్-బన్నా స్వయంగా హింసను స్పష్టంగా సమర్థించనప్పటికీ, అతను ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్ లోని కొంతమంది సభ్యుల మతోన్మాదాన్ని, రాజకీయీకరణను ప్రోత్సహించాడు. ఆయన రచించిన ఐదు గ్రంథాలు దాసన్ అల్-బన్నా, ఇస్లాం మతంలో అల్లాహ్ భావన, ఇతర పుస్తకాలు ఇస్లామిక్ క్రియాశీలతను ప్రోత్సహించాయి. ఇస్లామిక్ రాజ్యం గురించి అతని దృక్పథం తరువాతి తరాల ఇస్లామిస్టులను ప్రభావితం చేసింది, వారు తమ లక్ష్యాలను సాధించడానికి హింసను ఒక సాధనంగా ఉపయోగించాలని విశ్వసించారు. ఈజిప్టు రచయిత, ఇస్లామిక్ పండితుడు, విప్లవకారుడు, కవి, ఈజిప్టు ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్ ప్రముఖ సభ్యుడు అయిన హసన్ అల్-బన్నా , ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్ సభ్యుడు సయ్యద్ కుతుబ్ 1950-1960 లలో గుర్తింపు పొందారు. అమెరికాలో 9/11 ఉగ్రదాడి వెనుక ఉన్న ఒసామా బిన్ లాడెన్ ను సృష్టించిన అల్ ఖైదా సహా అనేక తీవ్రవాద గ్రూపులను సయ్యద్ కుతుబ్ ఆలోచనలు ప్రభావితం చేశాయి.

కుతుబ్ హింసాత్మక, దూకుడు జిహాద్ భావనను ప్రోత్సహించాడు. ఆయన రాసిన మైల్ స్టోన్స్ అనే పుస్తకం హింసాత్మక ఇస్లామిక్ సంస్థలకు సైద్ధాంతిక ప్రేరణను రేకెత్తించింది. షరియా చట్టాన్ని కఠినంగా నిర్వచించడాన్ని ప్రోత్సహించడం ద్వారా ముస్లిం సమాజాల్లో లోతైన మార్పు రావాలని ఆయన పిలుపునిచ్చారు. అణచివేత పాలకులకు వ్యతిరేకంగా మాత్రమే కాకుండా ముస్లిం మెజారిటీ దేశాలలో జహిలియా (అజ్ఞానం) స్థితిలో ఉన్నారని తాను భావించిన వారికి వ్యతిరేకంగా కూడా అతను సాయుధ జిహాద్ ను విశ్వసించాడు. ఈజిప్టు అధ్యక్షుడు గమాల్ అబ్దెల్ నాసర్ హత్యకు కుట్ర పన్నినట్లు 1966లో రుజువైన తర్వాత ఆయనను ఉరి తీశారు.

భారత ఉపఖండంలో జమాతే ఇస్లామీ..

పాకిస్థాన్, భారత్, బంగ్లాదేశ్ లలో జమాతే ఇస్లామీ గణనీయంగా ఉండటం భారత ఉపఖండంలో నిరంతరం బాంబు దాడులు, క్రూరత్వ జ్వాలలను రగిల్చింది. ఇది 1941 లో బ్రిటిష్ ఇండియాలోని లాహోర్లో ముస్లిం వేదాంతవేత్త, సామాజిక-రాజకీయ తత్వవేత్త అబుల్ అలా మౌదుది చేత స్థాపించబడింది, అతను భూమిపై "అల్లాహ్ సార్వభౌమాధికారాన్ని" అమలు చేయడానికి ఒక సిద్ధాంతాన్ని స్థాపించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నాడు. అల్-జిహాద్ ఫిల్ ఇస్లాం వంటి మౌదుదీ పుస్తకాలు, సయ్యద్ కుతుబ్ పై మౌదుదీ ప్రభావం కమ్యూనిజం-ఉదారవాద ప్రజాస్వామ్యంతో సహా వివిధ వ్యవస్థలకు వ్యతిరేకంగా మిలిటెంట్ జిహాద్ ను ఆమోదించడానికి దారితీసింది. అతను ఇస్లామిక్ పాలనను స్థాపించడానికి హింసాత్మక మార్గాలను ప్రతిపాదించాడు, కఠినమైన షరియా చట్టానికి ప్రాధాన్యత ఇచ్చాడు. లౌకిక పాలనను తిరస్కరించాడు. తరువాత భారతదేశం, పాకిస్తాన్, బంగ్లాదేశ్ లలో ప్రత్యేక సంస్థలుగా విడిపోయిన జమాతే ఇస్లామీకి మౌదుదీ దార్శనికత పునాది వేసింది. జమాత్-ఎ-ఇస్లామీతో అంతర్జాతీయ సంబంధాలను కొనసాగిస్తున్న కాశ్మీర్, బ్రిటన్,యూఎస్ఏ, ఆస్ట్రేలియా, ఆఫ్ఘనిస్తాన్లలో సంబంధిత గ్రూపులు ఉద్భవించాయి. కశ్మీర్ లోని ఈ గ్రూపు అనుబంధ సంస్థలు యువత తీవ్రవాదం, హింసతో ముడిపడి ఉన్నాయి.

మారణహోమం, ఇతర క్రూరమైన కార్యకలాపాలకు పాల్పడిన కారణంగా జమాతే ఇస్లామీని బంగ్లాదేశ్ లో నిషేధించారు. లౌకిక ప్రజాస్వామ్యానికి వ్యతిరేకంగా తీవ్రమైన అభిప్రాయాలు, భారత రాజ్యాంగానికి, ముఖ్యంగా లౌకిక చట్టాలకు వ్యతిరేకంగా బోధనలు చేసినందుకు అలీగఢ్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం, హమ్దర్ద్ విశ్వవిద్యాలయం ఇటీవల సయ్యద్ కుతుబ్-మౌదుదీ పుస్తకాలను నిషేధించాయి. ప్రస్తుత యుగంలో, అభివృద్ధి-సామరస్యాన్ని పెంపొందించడం చాలా అవసరం. భారత ఉపఖండంలో ఉలేమాలు తీవ్రవాద భావజాలాలను నిర్మూలించడానికి, అంతిమంగా మరింత శాంతియుత, సామరస్యపూర్వక ప్రపంచానికి దోహదపడే ప్రతివాదాన్ని రూపొందించడానికి కృషి చేయాలి. భారతదేశాన్ని విప్లవాత్మకంగా మార్చడానికి డాక్టర్ ఏపీజే అబ్దుల్ కలాం ఆవిష్కరణ, విద్య-సాంకేతిక పరిజ్ఞానం, వివిధ మతాలు, భాషలు-సంస్కృతుల ప్రజలు ఒకే దేశంలో సహజీవనం చేయగల సమైక్య భారతదేశం కోసం మౌలానా అబుల్ కలాం ఆజాద్ రాజకీయ సిద్ధాంతం-అలీగఢ్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయాన్ని స్థాపించిన ఆధునిక భారతదేశ రూపకర్తలలో ఒకరైన సర్ సయ్యద్ అహ్మద్ ఖాన్ విద్యను పెంపొందించే గొప్ప దార్శనికతను భారతీయ ముస్లిం సమాజం స్వీకరించాలి.

సౌదీ అరేబియా యువరాజు మొహమ్మద్ బిన్ సల్మాన్ అల్ సౌద్ సలాఫిజాన్ని ఖండించడానికి, సంయమనాన్ని ప్రోత్సహించడానికి తీసుకున్న చొరవ సంస్కరణ దిశగా చెప్పుకోదగిన అడుగుగా చూడవచ్చు. ఈజిప్టు తర్వాత ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్, జమాతే ఇస్లామీ, తబ్లిగీ జమాత్, దాని శాఖలు వంటి రాడికల్ సంస్థలను సౌదీ అరేబియా, యూఏఈలు నిషేధించాయి. శ్రామిక శక్తిలో మహిళల భాగస్వామ్యానికి మద్దతు ఇస్తుంది, విద్యను ప్రోత్సహిస్తుంది, మహిళల డ్రైవింగ్ హక్కును సులభతరం చేస్తుంది. ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్, దాని ఉప సంస్థ‌ల‌ను నిషేధిస్తుంది. బ్రదర్ హుడ్ ప్రజాకర్షక విజ్ఞప్తిని వారు తమ సంపూర్ణ రాచరికాలకు సవాలుగా భావిస్తారు. పాకిస్తాన్, బంగ్లాదేశ్ లతో పోలిస్తే భారతదేశానికి చెందిన జమాతే ఇస్లామీ మృదువైన వైఖరిని అవలంబిస్తున్నప్పటికీ, వారు ఇప్పటికీ మౌదూదీ ఉత్సాహపూరిత బోధనలకు కట్టుబడి ఉన్నారు. భారతదేశంలో, తబ్లిగీ జమాత్ ను జాతి వ్యతిరేకిగా ముద్ర వేయడానికి ఖచ్చితమైన ఆధారాలు లేవు, కానీ వారి సాంప్రదాయ విధానం 21 వ శతాబ్దంతో సంబంధం లేకుండా కనిపిస్తుంది. రైళ్లు, విమానాలు, బహిరంగ ప్రదేశాల్లో ప్రజల ప్రార్థనలను ప్రోత్సహించడానికి ఇంటింటికీ వెళ్లి సాధారణ ప్రజలకు అసౌకర్యం కలిగిస్తుంది.

ఇతర ఇస్లామిక్ దేశాల్లో తీవ్రవాద సంస్థలపై నిషేధం ఉంది. ఇరాన్, ఉజ్బెకిస్థాన్, తజికిస్థాన్ కజకిస్థాన్, రష్యా, సౌదీ అరేబియాలో తబ్లిగీ జమాత్ మతబోధన సమాజానికి ప్రమాదకరమని భావించి నిషేధించారు. అయినప్పటికీ భారత ఉపఖండంలో జమాతే ఇస్లామీ ఇప్పటికీ క్రియాశీలకంగా ఉంటూ రాడికల్ సాహిత్యాన్ని సృష్టిస్తూనే ఉంది. లింగ జాతి లేదా హోదాతో సంబంధం లేకుండా మానవుల గౌరవాన్ని ఖురాన్ నొక్కి చెబుతుంది. అంటే.. "మేము ఆదాము పిల్లలకు గౌరవాన్ని ప్రసాది౦చా౦; వారికి భూమి-సముద్రం మీద రవాణాను అందించింది. మంచి-స్వచ్ఛమైన వస్తువులను పోషించడానికి వారికి ఇవ్వబడింది. మ‌న సృష్టిలో చాలా భాగానికి మించి వారికి ప్రత్యేక అనుగ్రహాలను ప్రసాదించారు" అని పేర్కొంది. ఇస్లాం ప్రవక్త ఇలా అన్నారు.. "ప్రజలారా, ఇతరుల పట్ల దయ చూపండి, తద్వారా మీకు దేవుడు కరుణను ప్రసాదించగలడు. ఖురాన్ లో ఎక్కడా ఆత్మాహుతి దాడులను, ఉన్మాది హత్యలను, మహిళలను అణచివేయడాన్ని ప్రోత్సహించలేదు. ఇస్లాంలో జిహాద్ అనే పదాన్ని ప్రపంచవ్యాప్తంగా భయాందోళనలను సృష్టించడానికి తప్పుగా అర్థం చేసుకున్నారు. దాని నిజమైన అర్థంలో, జిహాద్ అనేది వ్యక్తులుగా, ఒక సమాజంగా, దేవుని చిత్తాన్ని అనుసరించడం.. నెరవేర్చడం ముస్లింలందరి బాధ్యతకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది.

గొప్ప పర్షియన్ కవి, మానవతావాది షేక్ సాది షిరాజీ ఆంగ్ల అనువాదం ఐరాస ప్రధాన కార్యాలయం గోడపై ఉంచారు. అందులో "మానవులందరూ ఒకే శరీరానికి చెందిన‌ అవయవాలు. భగవంతుడు వాటిని అదే సారం నుండి సృష్టించాడు. శరీరంలోని ఒక భాగం నొప్పితో బాధపడుతుంటే, మొత్తం శరీరం ప్రభావితమవుతుంది. ఈ బాధను పట్టించుకోకుండా, దుఃఖ భావాలు లేకుండా ఉదాసీనంగా ఉంటే, మిమ్మల్ని మనిషి అని పిలవలేం' అని గొప్ప పర్షియన్ కవి, మానవతావాది షేక్ సాది అన్నారు. ఇది ఇస్లాంకు గుండెకాయ లాంటిది. దాల్ ఖల్సా సిక్కు సంస్థలో మతోన్మాద ఆలోచనలు దశాబ్దాలుగా హింసాకాండకు తెరలేపాయి. కెనడాలోని సిక్కుస్ ఫర్ జస్టిస్ (ఎస్ఎఫ్జే)తో కెనడా, భారత్ మధ్య సంబంధాలు క్షీణించడం, 9/11గా పేలిన అల్ ఖైదా మనస్తత్వాన్ని పోలిన రాడికల్ ఆలోచనలను రేకెత్తించడం ప్రస్తుతం హాట్ ట్రెండింగ్ టాపిక్. విభిన్న మత, జాతి, సాంస్కృతిక, భాషా నేపథ్యాలకు చెందిన వ్యక్తులు విద్య, ఉపాధి కోసం వివిధ దేశాలకు వలసపోతున్న ఈ ప్రపంచంలో, బహుళత్వ దేశాలు కొత్త దైవపరిపాలనా రాజ్యాల ఏర్పాటుకు మద్దతు ఇవ్వకుండా ఉండటం వివేకం. ఇటువంటి దృశ్యాలు తరచుగా సంక్లిష్టమైన భౌగోళిక రాజకీయ సవాళ్లు.. ఈ దేశాల శాంతి-సామరస్యాన్ని విచ్ఛిన్నం చేయడానికి బహుళ ధ్రువ విభజనలకు దారితీస్తాయి.

వహాబిజం, ముస్లిం బ్రదర్ హుడ్, జమాతే ఇస్లామీ సాహిత్యంలో కనిపించే రాడికల్ భావజాలాలను పూర్తిగా నిర్మూలించి, సంప్రదాయ విలువలతో కూడిన సహనశీల సమ్మిళిత భావజాలానికి మార్గం సృష్టించాలి. 21వ శతాబ్దంలో తీవ్రవాదం అనే భూతం లేని శాంతియుత, ప్రగతిశీల దేశాన్ని పెంపొందించడమే ఈ విధానం లక్ష్యం.

- డాక్టర్ హఫీజుర్ రెహమాన్ (ఇస్లామిక్ పండితుడు, ఖుస్రో ఫౌండేషన్ న్యూఢిల్లీ కన్వీనర్)

(ఆవాజ్ ది వాయిస్ సౌజ‌న్యంతో..)

click me!