మాజీ రాయబారి అజయ్ బిసారియా రాసిన కొత్త పుస్తకం ప్రకారం.. ఉరీలోని భారత ఆర్మీ స్థావరంపై 2016లో ఉగ్రదాడి జరిగిన వెంటనే, దాడిలో ఇంటర్-సర్వీసెస్ ఇంటెలిజెన్స్ (ISI) ఏజెన్సీ పాత్రకు సంబంధించిన ఆధారాలతో అప్పటి పాకిస్తాన్ ప్రధాని నవాజ్ షరీఫ్ను అమెరికా ఎదుర్కొంది.
ఢిల్లీ : సెప్టెంబరు 2016లో 19 మంది భారతీయ సైనికుల మరణానికి దారితీసిన సంఘటన తర్వాత పాకిస్తాన్లోని యుఎస్ రాయబారి షరీఫ్ను కలుసుకున్నారు. ఇది పాకిస్తాన్కు చెందిన జైష్-ఎ-మహ్మద్ (JeM) పనిగా పేర్కొంది. "ఉరీ దాడుల ప్రణాళికలో ఐఎస్ఐ ఉందనే సమాచారంతో ఉన్న ఇతర నగ్గెట్స్తో కూడిన ఫైల్ను అందజేశారు’’ అని బిసారియా “యాంగర్ మేనేజ్మెంట్”లో రాశారు.
ఉరీ దాడిపై షరీఫ్ను ఎదుర్కోవడంలో అమెరికా పాత్ర ఇంతకు ముందు బయటపడలేదు. షరీఫ్ను కలిసిన పాకిస్థాన్లోని అమెరికా రాయబారి పేరును బిసారియా పేర్కొనకపోయినప్పటికీ, ఆ పదవిలో అప్పుడు డేవిడ్ హేల్ ఉన్నారు.
undefined
పఠాన్కోట్లోని భారత వైమానిక దళ స్థావరంపై జనవరి 2016లో జరిగిన ఉగ్రదాడి, జేఎంపై కూడా నిందలు మోపింది, 2014లో ప్రారంభోత్సవంలో పాల్గొనాలని షరీఫ్ను ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ఆహ్వానించడం, మోదీ ఆకస్మిక పర్యటన ద్వారా మెరుగైన భారత్-పాకిస్తాన్ సంబంధాల కోసం సృష్టించిన అవకాశాలను ఉరీ దాడి పట్టాలు తప్పించింది. షరీఫ్ మనవరాలి వివాహానికి హాజరయ్యేందుకు 2015లో లాహోర్ వెళ్లాడు.
ఉరీ దాడిలో ISI పాత్రపై అమెరికా అందించిన సమాచారంతో "నిరాశకు గురైన" షరీఫ్, ఈ విషయంపై చర్చించడానికి ప్రధానమంత్రి కార్యాలయంలో పౌర, సైనిక నాయకుల సమావేశాన్ని పిలిచారు. అప్పుడు పాకిస్తాన్ విదేశాంగ కార్యదర్శి ఐజాజ్ అహ్మద్ చౌదరి ఇచ్చిన ప్రజంటేషన్ దేశం "దౌత్యపరమైన ఒంటరితనం" ఎదుర్కొంటుందని పేర్కొంది. పఠాన్కోట్ దాడిపై దర్యాప్తు తర్వాత జెఎమ్పై చర్యలు తీసుకోవాలని డిమాండ్ వెల్లువెత్తింది.
ఈ సమావేశాన్ని మొదటిసారిగా అక్టోబర్ 2016లో పాకిస్తాన్ డాన్ వార్తాపత్రిక ప్రచురించింది. ఇది "డాంగ్గేట్"గా పిలువబడే వివాదానికి దారితీసింది. దీంట్లో బిసారియా ఇలా రాసుకొచ్చారు.. “నవాజ్ షరీఫ్ను తొలగించాల్సిన సమయం ఆసన్నమైంది. ప్రధాన జాతీయ ప్రయోజనాలను ప్రశ్నించే సాహసం చేసిన ప్రధానమంత్రిపై సైన్యం దేశద్రోహ ఆరోపణలు చేయడం ప్రారంభించింది’. జూలై 2017 నాటికి, "పనామా పేపర్స్"లో వివరించిన ఆఫ్షోర్ కంపెనీలతో షరీఫ్ కుటుంబానికి ఉన్న సంబంధాలపై అవినీతి ఆరోపణలపై పాకిస్తాన్ సుప్రీంకోర్టు షరీఫ్ను ప్రభుత్వ పదవి నుండి అనర్హులుగా చేసింది. అయితే, తదనంతరం, షరీఫ్కు శిక్ష విధించాలని సైనిక సంస్థలు కోరినట్లు పాకిస్థాన్ మాజీ ప్రధాన న్యాయమూర్తి సాకిబ్ నిసార్ రహస్యంగా రికార్డు చేశారు.
ఫిబ్రవరి 2019లో పుల్వామాలో జరిగిన ఆత్మాహుతి దాడి ద్వారా ద్వైపాక్షిక సంబంధాలకు మరో దెబ్బ తగిలింది. 40 మంది భారతీయ సైనికులను చంపారని మళ్లీ జెఎమ్పై నిందలు వచ్చాయి. భారత వైమానిక దళానికి చెందిన పైలట్ అభినందన్ వర్థమాన్ను పాకిస్తాన్ పట్టుకున్న తర్వాత మోడీ ముందడుగు వేయాలని నిర్ణయించుకోవడంతో భారత్, పాకిస్తాన్ పై క్షిపణులు గురిపెట్టిన సంఘటనకు సంబంధించిన వివరాలను బిసారియా వివరించారు.
"హింస, ఉగ్రవాదంపై భారత్ ఆందోళనల పట్ల వారికి అవగాహన కల్పించేందుకు" పాకిస్థాన్ సైన్యంతో భారత్ జరిపిన సంభాషణల నేపథ్యంలో పుల్వామా దాడి జరిగింది. అప్పటి ఆర్మీ చీఫ్ జనరల్ కమర్ బజ్వాను కలవడానికి తనకు ఎటువంటి ఆదేశం లేనందున, "క్రియేటివ్ గా ఆలోచించి.. తన సన్నిహిత వ్యక్తుల ద్వారా పాకిస్తాన్ లోని అత్యంత శక్తివంతమైన వ్యక్తితో కమ్యూనికేట్ చేయగలడని" వివరాలు చెప్పకుండా బిసారియా రాశారు.
"ఇకపై మాటలు లేవు.. 'ఉగ్రవాద విధానంతో చర్చలు లేవు' అనేది వాస్తవం" అని భారత పక్షం స్పష్టం చేసింది. భారత వ్యతిరేక ఉగ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడంలో పాకిస్తాన్ చిత్తశుద్ధిని ప్రదర్శిస్తే ఈ పరిస్థితి మారవచ్చు. ఈ సందర్భంలో, రెండు ప్రాథమిక పరీక్షలు సరిహద్దు చొరబాట్లలో పతనం, ఉగ్రవాద దాడుల కోసం భారతదేశం కోరుతున్న 26 మంది భారతీయులను అప్పగించడం అని బిసారియా రాశారు.
"ఉగ్రవాదాన్ని అంతం చేయాలనే పాకిస్తాన్ చిత్తశుద్ధి గల కోరికను బజ్వా తెలియజేశాడు, అయితే ఇస్లామాబాద్లో ప్రభుత్వం ఏర్పడిన తర్వాత ఈ సంభాషణను కొనసాగిస్తాం అని 2018 మధ్యలో సంకేతాలు ఇచ్చారు" అని ఇమ్రాన్ ఖాన్ ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి దారితీసిన 2018 ఎన్నికలను ప్రస్తావిస్తూ బిసారియా రాశారు.
పుల్వామా దాడిపై ఉద్రిక్తతలు తగ్గుముఖం పట్టడంతో పాటు తీవ్రవాద గ్రూపులను అణిచివేసేందుకు పాకిస్థాన్పై ఒత్తిడి పెరగడంతో, పాక్ సైన్యానికి దగ్గరగా ఉన్న పాశ్చాత్య రాయబారి తనకు "భారత్ చర్యలు పాక్ సైన్యం పునరాలోచనకు కారణమయ్యాయనే ఆశావాదంతో ఉన్నాను" అని బిసారియా రాశారు.
ఉగ్రవాదులపై స్థిరమైన, విశ్వసనీయమైన, ధృవీకరించదగిన చర్యలను నిర్ధారించడానికి పాకిస్తాన్తో కలిసి పనిచేయడానికి భారతదేశం సిద్ధంగా ఉంది, అయితే జెఇఎమ్, లష్కరే తోయిబా (ఎల్ఇటి), హిజ్బ్-ఉల్-ముజాహిదీన్లను నిషేధించాలని.. వారి నాయకులను పాకిస్తాన్ అదుపులోకి తీసుకోవాలని కోరింది. "ఉగ్రవాదం, దానిని ఎదుర్కొనే మార్గాలపై పాకిస్తాన్తో అనధికారిక సంభాషణకు సంబంధించిన విధానాలను చర్చించడానికి సిద్ధంగా ఉంది". ఇస్లామాబాద్ కూడా ఈ అవకాశాన్ని ఉపయోగించుకోవాలని కోరిందని బిసారియా రాశారు.
టెర్రర్ ఫైనాన్సింగ్ను ఎదుర్కోవడానికి ప్రపంచ సమాజం ఫైనాన్షియల్ యాక్షన్ టాస్క్ ఫోర్స్ (FATF)ని మోహరించాలి. టెర్రర్ ఫండింగ్ను ఆపడానికి పాకిస్తాన్ టైమ్లైన్లకు కట్టుబడి ఉండాలని డిమాండ్ చేయాలి. అదే సమయంలో, ఖైదీల మార్పిడి, కర్తార్పూర్ కారిడార్ వంటి విశ్వాసాన్ని పెంపొందించడానికి మానవతా సమస్యలపై పని చేయడానికి భారతదేశం సిద్ధంగా ఉందని బిసారియా రాశారు.
బిసారియా ఒక ఇంటర్వ్యూలో మాట్లాడుతూ, 75 సంవత్సరాల ద్వైపాక్షిక సంబంధాలలో నడుస్తున్న రెండు ప్రధాన అంశాలు కాబట్టి ఈ పుస్తకానికి "యాంగర్ మేనేజ్మెంట్" అని టైటిల్గా ఎంచుకున్నాను. "ఒకటి విభజన పునాది క్షణం నుండి మొదలైన కోపం, రెండు యుద్ధాల కోపం, కాశ్మీర్ సమస్యపై పాకిస్తాన్ కోపం, తరువాత, ఉగ్రవాదంపై భారతదేశం కోపం" అని ఆయన అన్నారు.
విధానం గురించి మాట్లాడేటప్పుడు, నిర్వహణ అనేది చాలా క్లిష్టమైన, చిక్కుముడి, దీని పరిష్కారం అంటే చరిత్రతో సంబంధం ఉందనే ముఖ్యమైన ప్రతిపాదనకు మూలాంశంగా ఉంది. కాబట్టి, మనం చేయగలిగినది ఇది మరింత జఠిలం కాకుండా చూసుకోవడం.. అణు యుద్ధంగా మారకుండా చూసుకోవడమే అని అన్నారు.
1947లో రెండు దేశాలకు స్వాతంత్ర్యం వచ్చినప్పటి నుండి ప్రతి దశాబ్దంలో ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను పరిశీలించడంతోపాటు, ఇస్లామాబాద్లోని మొదటి హైకమిషనర్ ప్రకాశ, రెండు నెలల కంటే తక్కువ కాలం హైకమిషనర్గా ఉన్న జేకే అటల్తో సహా ఇస్లామాబాద్లోని గత రాయబారుల రచనలను బిసారియా ఇన్ పుట్స్ తీసుకున్నారు. 1971లో వీటికి సంబంధించిన పత్రాలు స్టోర్ రూంలో దొరికాయి.
2008లో ముంబయి దాడుల తర్వాత ఎల్ఈటీ దాడులు జరిగిన తర్వాత పాకిస్థాన్ ఉగ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడానికి భారత్ మరింత పటిష్టంగా స్పందించి ఉంటే బాగుండేదని బిసారియా పుస్తకంలో వాదించారు.
“1980వ దశకంలో పంజాబ్లో ఉగ్రవాదానికి మద్దతిచ్చినప్పుడు.. భారత్ పాకిస్తాన్పై చాలా మృదువుగా ఉందని నా అభిప్రాయం. 1990లలో కాశ్మీర్లో ఎదుర్కొన్న తీవ్రవాదాన్ని కొంతవరకు నిరోధించవచ్చు. 1990వ దశకంలో మనం ఇటీవల వ్యవహరించిన విధంగానే ప్రతిస్పందించినట్లయితే, బహుశా పార్లమెంటు దాడి నుండి ముంబై వరకు జరిగిన అఖిల భారత ఉగ్రవాదాన్ని మనం నిరోధించేవాళ్లం ”అని ఆయన అన్నారు.
1998లో భారత్, పాకిస్థాన్లు అణ్వాయుధాలను ప్రయోగించిన తర్వాత ప్రత్యర్థి స్థాయిని నిర్ధారించేందుకు భారత్ సమయం వెచ్చించగా, "2008 తర్వాత, పరిమితులు చాలా స్పష్టంగా ఉన్నాయని, అందువల్ల ఉగ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడంలో మరింత సమాచారంతో కూడిన నిర్ణయం తీసుకోవడమే విధానమని" నమ్ముతున్నానని బిసారియా అన్నారు.