ఈ ఏడాది లోక్‌సభ ఎన్నికలు జరగనున్నందున ఫుల్ బడ్జెట్‌కు బదులుగా మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను మాత్రమే ప్రవేశపెట్టనున్నారు. 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరానికి సంబంధించిన ఫుల్ బడ్జెట్ సాధారణ ఎన్నికల తర్వాత అండ్ కొత్త ప్రభుత్వం ఏర్పడిన తర్వాత ప్రవేశపెట్టబడుతుంది.
ప్రస్తుత ఏడాది బడ్జెట్ సమావేశాలు 31న ప్రారంభం కానున్నట్టు సమాచారం. అలాగే జనవరి 31 నుంచి ఫిబ్రవరి 9 వరకు బడ్జెట్ సమావేశాలు జరుగుతాయని, ఫిబ్రవరి 1న కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడతారని సమాచారం.
ఈ ఏడాది లోక్‌సభ ఎన్నికలు జరగనున్నందున ఫుల్ బడ్జెట్‌కు బదులుగా మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను మాత్రమే ప్రవేశపెట్టనున్నారు. 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరానికి సంబంధించిన ఫుల్ బడ్జెట్ సాధారణ ఎన్నికల తర్వాత అండ్ కొత్త ప్రభుత్వం ఏర్పడిన తర్వాత ప్రవేశపెట్టబడుతుంది. ఈ సమయంలో వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరానికి బడ్జెట్‌ను కేటాయిస్తారు. ఈ కేటాయింపు వచ్చే ఏడాది ఏప్రిల్ 1 నుంచి మార్చి 31 వరకు పని చేస్తుంది. మధ్యంతర బడ్జెట్‌లు సాధారణంగా ఎన్నికల సంవత్సరాలలో సమర్పించబడతాయి.
మధ్యంతర బడ్జెట్ అంటే ఏమిటి? ఫుల్ బడ్జెట్ నుండి ఎలా భిన్నంగా ఉంటుందంటే..
మధ్యంతర బడ్జెట్ అంటే ఏమిటి?
లోక్‌సభ ఎన్నికల సంవత్సరంలో కేంద్ర బడ్జెట్‌కు బదులుగా మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడతారు. మధ్యంతర బడ్జెట్ అనేది ఒక రకమైన తాత్కాలిక బడ్జెట్. దీని ద్వారా కొన్ని నెలల పాటు ప్రభుత్వం తన ఖర్చులను తీర్చడంలో సహాయపడుతుంది. ఎన్నికల సమయంలో ఓటర్లపై ప్రభావం పడకుండా మధ్యంతర బడ్జెట్‌లో విధానపరమైన నిర్ణయాలు తీసుకోరు.
2024 ఏప్రిల్ 1 నుంచి 2025 మార్చి 31 వరకు ఆర్థిక సంవత్సరానికి మొత్తం బడ్జెట్‌ను సమర్పిస్తారు. కానీ మొత్తం ఆర్థిక సంవత్సరానికి బదులుగా, ప్రస్తుత ఆర్థిక సంవత్సరంలోని మిగిలిన నెలలను కవర్ చేయడానికి మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను సమర్పిస్తారు. జీతాలు, పెన్షన్లు ఇంకా సంక్షేమ పథకాలు వంటి అవసరమైన సేవలు సజావుగా పనిచేసేలా చూసుకోవడంపై ఇది దృష్టి సారిస్తుంది.
దేశంలో కొత్త ప్రభుత్వం ఏర్పడినప్పుడు, ప్రభుత్వం తన వ్యయాలను నిర్వహించడంలో సహాయపడటానికి మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను సమర్పించబడుతుంది. ప్రభుత్వం మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టకపోతే కొత్త ఆర్థిక సంవత్సరం ఖర్చుకు నిధులు ఉండవు. అందుకే మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టారు.
పూర్తి కేంద్ర బడ్జెట్
కేంద్ర బడ్జెట్ ప్రతి సంవత్సరం ఫిబ్రవరిలో సమర్పించబడుతుంది అలాగే వచ్చే ఆర్థిక సంవత్సరానికి ఏప్రిల్ 1 నుండి మార్చి 31 వరకు పూర్తి ఆర్థిక నివేదికగా పనిచేస్తుంది. బడ్జెట్ డాకుమెంట్స్ పన్నులు ఇతర సాధనాల ద్వారా ప్రభుత్వ ఆదాయ వనరుల వివరణాత్మక లిస్ట్ అందిస్తుంది. మొత్తం బడ్జెట్‌లో మౌలిక సదుపాయాలు, విద్య, ఆరోగ్యం ఇంకా భద్రత వంటి వివిధ రంగాలకు నిధులు కేటాయించబడతాయి. కేంద్ర బడ్జెట్‌లో ప్రభుత్వం అనేక విధానాలు, నిబంధనలలో మార్పులు చేయవచ్చు. ఈ సందర్భంగా సవివరమైన చర్చ, విశ్లేషణ, సవరణలు మొదలైనవి జరుగుతాయి.
వోట్ ఆన్ అకౌంట్
ఓట్ ఆన్ అకౌంట్ అంటే బడ్జెట్ ప్లాన్‌లలో ఎలాంటి మార్పు లేకుండా ఒక సంవత్సరం బడ్జెట్‌ను వచ్చే ఏడాది మొదటి రెండు నెలలకు పొడిగించడం. కొన్నిసార్లు ఓట్ ఆన్ అకౌంట్‌ను ఆరు నెలల వరకు పొడిగించవచ్చు. ఫిబ్రవరిలో ప్రవేశపెట్టే బడ్జెట్ మార్చి 30లోగా ఆర్థిక బిల్లు, విభజన బిల్లు ద్వారా లోక్‌సభలో ఆమోదం పొంది రాష్ట్రపతి ఆమోదం పొందాలి. కొన్ని సందర్భాల్లో, బడ్జెట్ సెషన్ ఏప్రిల్-మే వరకు ఉంటుంది. అటువంటి సందర్భాలలో, వోట్ ఆన్ అకౌంట్ సమర్పించబడుతుంది అండ్ లోక్ సభ ఆమోదం పొందుతుంది. అప్పుడే ఏప్రిల్ 1వ తేదీన ప్రభుత్వం ఖజానా నుంచి తీసుకుని ఖర్చు చేయవచ్చు.
అదే విధంగా, ఆర్థిక సంవత్సరంలో మొదటి ఆరు నెలల్లో లోక్‌సభ పదవీకాలం ముగిస్తే, ఆ తర్వాత ఆరు నెలల పాటు ఓట్ ఆన్ అకౌంట్ ద్వారా ఖర్చు చేసే అధికారం ప్రభుత్వానికి ఉంటుంది. ఓట్ ఆన్ అకౌంట్ దేశంలోని ప్రభుత్వ యంత్రాంగం సజావుగా పని చేస్తుందని నిర్ధారిస్తుంది. ఇది తాత్కాలిక చర్య. జీతాలు, కొనసాగుతున్న సంక్షేమ పథకాలు వంటి తక్షణ ఖర్చులను చూసుకోవడానికి పరిమిత కాలానికి భారత కన్సాలిడేటెడ్ ఫండ్ నుండి నిధులను ఉపయోగించడానికి ఇది కొత్త ప్రభుత్వానికి అధికారం ఇస్తుంది.
గత బడ్జెట్ లేదా మధ్యంతర బడ్జెట్ ఆధారంగా వోట్ ఆన్ అకౌంట్ వేయబడుతుంది. పూర్తి బడ్జెట్‌ను సమర్పించే వరకు కన్సాలిడేటెడ్ ఫండ్ ఆఫ్ ఇండియా నుండి నిధుల ద్వారా వినియోగించుకోవచ్చు.